Oekraïne-referendum, de argumenten voor wie er nog niet uit is
De afgelopen weken hebben voor- en tegenstanders van het verdrag campagne gevoerd om hun standpunten duidelijk te maken en zo kiezers voor zich te winnen.
Voor wie er nog niet uit is, de meest gebruikte argumenten om voor of juist tegen het verdrag te stemmen.
Waarom voor?
Namens de voorstemmers voeren onder meer het actieplatform Stem Voor Nederland, D66 en de stichting Brand New Ukraine actie.
De voorstanders wijzen vooral op de economische voordelen van het associatieverdrag. Het verdrag maakt het makkelijker om handel te drijven met Oekraïne, waar ongeveer 45 miljoen mensen wonen. Dat zijn 45 miljoen potentiële consumenten, zeggen de voorstanders, en dat kan in ons land veel banen opleveren.
Omgekeerd plukt Oekraïne er ook vruchten van, omdat het land toegang krijgt tot de Europese markt. "Het verdrag biedt kansen", zegt Michiel van Hulten van Stem Voor Nederland. "Wij zijn een handelsland. Dat is een kernwaarde van Nederland. Wij kunnen als handelsland niet zeggen dat we met een land niet willen handelen."
Ook zeggen de voorstanders dat het verdrag tot doel heeft om de mensenrechtensituatie in Oekraïne te verbeteren. Het land heeft inmiddels al een wet ingevoerd die discriminatie op basis van seksuele geaardheid verbiedt. Ook heeft Oekraïne toegezegd het Internationaal Strafhof in Den Haag te erkennen.
Verder kan het verdrag volgens het ja-kamp helpen in de strijd tegen corruptie in Oekraïne. Het verdrag schrijft voor dat bedrijven daar volgens Europese regels moeten gaan werken en daarnaast is het land bezig om anti-corruptiewetgeving in te voeren, zodat het land een stabiele, betrouwbare handelspartner van Europa kan worden. En stabiliteit is belangrijk aan de Europese buitengrenzen, zeggen de voorstanders. "De mensen in Oekraïne hebben gestemd voor een democratische regering die voor Europese waarden kiest. Wij kunnen hen daarbij helpen", zegt Van Hulten.
Waarom tegen?
Die corruptie gebruiken veel tegenstanders van het verdrag juist als argument om tegen te stemmen. De tegencampagne wordt vooral gevoerd door de stichting Forum voor Democratie, de SP en GeenPeil, hoewel de laatste zegt neutraal te zijn.
Zij wijzen erop dat Oekraïne een van de meest corrupte landen van Europa is. "De Oekraïense politici zijn de grootste boeven die er zijn", zegt Peter van Ham van Instituut Clingendael. "Het land staat op plek 140 van 168 landen op de corruptie-index. Het is moeilijk om belastinggeld te geven aan mensen die gelijk 20 procent overmaken naar een eigen bankrekening op Cyprus." Veel Oekraïense bedrijven ontduiken de belasting via Nederlandse brievenbusfirma's. Tegenstanders van het verdrag willen daar niet mee samenwerken en vrezen dat die corruptie op deze manier ook overwaait naar de Nederlandse economie.
Ook voeren de tegenstanders aan dat het associatieverdrag op termijn leidt tot een Oekraïens lidmaatschap van de Europese Unie. "Dit verdrag is erop gericht om Oekraïne bij de Europese Unie te betrekken", zegt Thierry Baudet van Forum voor Democratie. "Zo probeert Brussel het Europese systeem uit te bouwen. Dat is expansionistisch, hoogmoedig en naïef."
Het verdrag behelst onder meer dat Oekraïne zijn wetgeving deels aanpast aan de EU-normen. Daarnaast heeft de Oekraïense regering laten doorschemeren graag lid te willen worden van de EU. Tegenstanders van het verdrag zitten niet te wachten op een land in oorlog bij de EU.
Daarnaast zeggen tegenstanders dat het verdrag Nederland veel geld gaat kosten. "Met dit verdrag gaat er de komende vijf jaar zeker 11 miljard Europees geld naar Oekraïne", zegt Harry van Bommel van de SP. "Dat is voor een deel Nederlands belastinggeld. Maar omdat Oekraïne failliet is, zal er de komende jaren geen geld vanuit Oekraïne naar Nederland komen."
Niet stemmen
Ten slotte wordt er ook campagne gevoerd om niet te gaan stemmen. Dit referendum, dat raadgevend is, is pas geldig bij een opkomst van minimaal 30 procent. De opkomst zal daardoor een grote rol spelen.
Onder meer voormalig EU-commissaris Frits Bolkestein roept op om niet te stemmen. Hij vindt dat de organisatoren van het referendum leugens verkopen.
"Ik vind het een schaamteloze verdraaiing van de situatie door te beweren dat Oekraïne met het verdrag dichter bij een lidmaatschap van de EU komt. Dat is niet zo en de mensen die dat beweren weten niet hoe het in zijn werk gaat", zegt Bolkestein.
