Kiezers gaan op 6 april naar de stembus om in een referendum hun mening te geven over het associatieverdrag tussen Oekraïne en de Europese Unie.
In het verdrag staan afspraken over onder meer politieke en economische samenwerking tussen de EU en Kiev. Een van de doelen is het tot stand brengen van stabiele politieke en economische buitengrenzen. Op economisch gebied wordt vooral geprobeerd om de handel te verbeteren. Ook het versterken van de rechtsstaat, de democratie en de mensenrechten komen aan bod in het verdrag.
In Nieuwsuur vanavond een debat over het referendum én het verdrag tussen SP-Kamerlid Harry Van Bommel die campagne voert voor een 'nee-stem' en oud-PvdA-voorzitter Michiel van Hulten die een publiekcampagne voor een ‘ja’ organiseert.
Verdedigen
Premier Mark Rutte staat achter het akkoord omdat het de handel bevordert. Minister Bert Koenders van Buitenlandse Zaken ondersteunt het verdrag ook, omdat hij hoopt dat Oekraïne via associatie met de EU de "strijd tegen corruptie en voor zelfbeschikking kan winnen. Zijn eigen PvdA-fractie heeft aangekondigd dat ze de uitslag van het referendum - dus ook bij een 'nee' - zal respecteren.
Rutte wil het EU-verdrag met Oekraïne in de aanloop naar het referendum verdedigen. "We zullen uitleggen waarom we er vóór zijn”, zei Rutte eerder. Hij bestrijdt dat het verdrag een opstap is naar EU-lidmaatschap, zoals door de initiatiefnemers van het referendum wordt beweerd. "Het is een vrijhandelsverdrag en Nederland is een vrijhandelsnatie. Dat we zo welvarend zijn, komt door vrijhandel.”
Volgens Rutte heeft de EU soortgelijke ‘associatieverdragen’ met landen in Midden-Amerika en het Midden-Oosten en is EU-lidmaatschap in die gevallen ook niet aan de orde.
Corruptie
SP-parlementariër Harry van Bommel is tegen het verdrag omdat het 11 miljard euro zou kosten en omdat "de corruptie dan ook Nederland binnenkomt", zei hij eerder. Oud-PvdA-voorzitter Michiel van Hulten is voorstander van het verdrag. "We zullen laten zien dat een stem vóór dit verdrag een stem is vóór het nationaal belang. Tegen de nee-campagne zeggen we: goed dat jullie met ons willen opkomen voor de democratische rechten van de Nederlandse kiezer, maar stop making shit up. We gaan geen sprookjes verkopen."
Het verdrag is al getekend in maart vorig jaar. Formeel kunnen afspraken die in verdragen worden gemaakt alleen worden uitgevoerd als alle 28 EU-landen en het Europees Parlement hebben ingestemd.
Sommige onderdelen van het verdrag zijn al onder voorbehoud van die ratificatie in werking getreden. Het gaat dan met name om onderdelen die van economisch belang zijn voor Oekraïne, zoals het verlagen van de handelstarieven. Dat was een gebaar van de EU om Oekraïne uit de crisis te helpen.
Stemmen
Maar zolang Nederland niet heeft ingestemd met het verdrag, is het officieel niet geldig. Als de meeste kiezers tegen het verdrag stemmen, is het aan de politiek wat ze met de uitslag van het referendum doen. De Eerste en Tweede Kamer zullen dan nog een keer over het wetsvoorstel moeten stemmen. Het blijft een raadgevend referendum, dus de politiek kan de uitslag ook naast zich neerleggen.