Een kwart van de mensen ziet af van zorg waar de gemeente verantwoordelijk voor is, terwijl die zorg in veel gevallen wel noodzakelijk is. Reden: de steeds hogere eigen bijdragen die sinds vorig jaar gelden. Dat blijkt uit onderzoek van Binnenlands Bestuur en van gehandicaptenkoepel Ieder(i)n.
In Nieuwsuur vanavond gesprekken met betrokkenen, PvdA-wethouder Jeroen Olthof (Zaanstad), econoom Xander Koolman (VU), Illya Soffer van gehandicaptenkoepel Ieder(in) en politieke reacties.
Ernstig fietsongeluk
Sinds dit jaar is de dagbesteding van de 69-jarige Agnes Speelman gestopt. Bijna dertig jaar ging ze er twee dagen per week met veel plezier naartoe, nadat ze invalide was geraakt door een ernstig fietsongeluk en hersenschade opliep.
Tot groot verdriet van het echtpaar Speelman moeten ze nu stoppen met deze zorg. Het is niet meer te betalen.
Het echtpaar betaalt nu alleen nog een eigen bijdrage voor de recent aangepaste badkamer (700 euro per jaar). Meer is niet mogelijk met een bruto-inkomen van 33.000 euro én vaste zorgkosten van 4400 euro per jaar (zorgpremie, aanvullende verzekering en eigen risico).
Hoe eerlijk is het huidige systeem van eigen bijdragen binnen de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo)? De eigen bijdrage kan in de praktijk oplopen tot de kostprijs, zo bleek bijvoorbeeld in Zaanstad.
Daar kreeg de gemeente in de loop van 2015 van zorgorganisaties signalen dat mensen de zorg stopten vanwege de hoge eigen bijdrage. Die kon bij sommige mensen oplopen tot 500 à 600 euro per vier weken. Terwijl de gemeente zich niet bewust was van dit effect op individueel niveau.
Per probleemgeval is daarna bekeken wat er kon worden aangepast. Voor het jaar 2016 is nu een maximum van 220 euro eigen bijdrage per 4 weken vastgesteld.
Nauwelijks geïnformeerd
Uit het onderzoek van Binnenlands Bestuur blijkt dat vier op de tien gemeenten op geen enkele manier de hoogte van de eigen bijdragen naar beneden bijstelt.
Mensen worden in de praktijk vooraf nauwelijks geïnformeerd door gemeenten over het bedrag dat ze voor de hulp moeten betalen, ook niet als dat bedrag omhoog gaat.
Effecten
Diverse fracties in de Tweede Kamer hebben afgelopen jaar herhaaldelijk gevraagd om onderzoek naar de effecten van de eigen bijdragen in de Wmo. Staatssecretaris Martin van Rijn zei in december dat er al een paar onderzoeken lopen naar de uitwerking van de eigen bijdragen. Het ministerie van VWS verwijst desgevraagd naar onderzoeken van het CPB en CBS.
Maar het onderzoek van het CBS moet nog starten, er is alleen vooronderzoek gedaan. Het CPB laat weten dat hun onderzoek ook nog niet is gestart, en ook zeker niet zal gaan over de eigen bijdrage in de Wmo.