Vestia, Rochdale en Inholland. Het zijn voorbeelden van bedrijven waar commissarissen tekortschoten in hun toezicht met desastreuze gevolgen. Afgelopen week oordeelde de rechter dat er ook bij de failliet gegane zorginstelling Meavita sprake was van wanbeleid en gebrek aan aansturing.
Welke lessen trekken de commissarissen zelf uit het vonnis en moet de regelgeving rond de aanstelling en het functioneren van raden van commissarissen worden aangescherpt?
Nieuwsuur spreekt met twee 'supercommissarissen' en hoogleraar Corporate Governance Mijntje Lückerath (Universiteit Tilburg), die onderzoek doet naar de rol van raden van commissarissen.
Verantwoordelijkheid
Zorgconcern Meavita ontstond in 2007 uit een fusie en ging twee jaar later al failliet, met een enorme schuld. De Ondernemingskamer van het Gerechtshof in Amsterdam oordeelde maandag dat bij de top van Meavita sprake is geweest van wanbeleid.
VVD-politicus Loek Hermans was voorzitter van de raad van commissarissen van Meavita en verantwoordelijk voor het toezicht op de raad van bestuur. In het vonnis spreekt de rechter hem persoonlijk aan op zaken die verkeerd zijn gegaan. Hermans besloot als gevolg van de uitspraak op te stappen als senator.
"We weten nu waaraan een raad van commissarissen moet voldoen in deze tijd", zei Hermans in een toelichting op zijn vertrek uit de Eerste Kamer. "Ik voel me ook zeer verantwoordelijk voor wat er is gebeurd bij Meavita. Ik vind dat ik mijn verantwoordelijkheid moet nemen."
Leerzaam
Hoogleraar Mijntje Lückerath noemt het Meavita-vonnis leerzaam. Er zijn volgens haar veel lessen uit te trekken over de manier waarop het toezicht in Nederland is geregeld. "Wel jammer dat er daarvoor een onderzoek van de Ondernemingskamer nodig is, maar we kunnen er veel van leren."
Ze vindt dat commissarissen meer betrokken moeten worden bij de organisatie waar ze toezichthouder zijn en zelf meer tijd besteden aan hun bijbaan. Maar bovenal is het volgens haar nodig om het werk van de raad van commissarissen regelmatig goed te evalueren. "Dat vind ik het belangrijkste punt."
Ze denkt niet dat er nog strengere regels moeten komen voor commissariaten. "De politiek heeft de afgelopen jaren al strengere regels opgesteld."
Niet vrijblijvend
Ook Margot Scheltema, zelf commissaris bij onder andere De Nederlandsche Bank, TNT Express en Schiphol, vindt dat er niet nog meer regels bij moeten komen. "Raden van commissarissen moeten zich beter aan de bestaande regels houden en tegelijkertijd moeten besturen serieuzer omgaan met hun raad van commissarissen."
Ze denkt wel dat het vonnis in de zaak rond Meavita commissarissen aan het denken heeft gezet. "Of ze bijvoorbeeld wel voldoende tijd hebben voor hun functie. En of ze wel goed geïnformeerd worden." Commissarissen moeten volgens haar beseffen dat hun functie niet vrijblijvend is. "Het is meer dan een erebaantje."