Er is een groeiende groep daklozen zonder zorgverzekering, constateert de Nederlandse Straatdoktersgroep, huisartsen en verpleegkundigen die zich inzetten voor de medische zorg aan dak- en thuislozen. Psychiatrisch patiënten lopen daardoor rond zonder antipsychotica, suikerpatiënten zonder insuline en belangrijke ziekenhuisbehandelingen blijven uit.
De straatdokters zien steeds meer onverzekerde patiënten op hun spreekuur. Die hebben onderzoek, behandeling of medicijnen nodig, maar kunnen dit niet zelf betalen en ziekenhuizen behandelen alleen bij acute of levensbedreigende situaties. De Inspectie voor de Gezondheidszorg vindt het signaal van de dokters verontrustend.
In het hele land
Huisarts en straatdokter Marcel Slockers uit Rotterdam noemt de situatie schandalig. Sommige daklozen zitten maanden zonder medicatie. "Het niet kunnen krijgen van aids-medicatie, van insuline als suikerpatiënt. Het niet kunnen krijgen van psychosemedicatie waardoor je hoofd in het honderd loopt en je boos en kwaad in deze stad rondloopt en de stad onveilig maakt. Dat is een schandaal."
De Nederlandse Straatdokters hielden het afgelopen jaar een enquête onder alle straatdokters in Nederland. Straatdokter Maria van den Muijsenbergh uit Nijmegen: "Het grootste probleem dat al deze mensen noemen in de toegang tot zorg, is op dit moment het onverzekerd zijn van een steeds grotere groep mensen. Dat zijn gewone Nederlandse mensen die recht hebben op een Nederlandse zorgverzekeraar."
Geen vooruitgang
De GGD in Rotterdam merkt ook dat er een toenemend beroep wordt gedaan op hun verpleegkundigen om kwetsbare onverzekerde patiënten bij de hand te nemen.
De Rotterdamse ziekenhuizen, de GGD en de straatdokters gingen een jaar geleden om tafel om over de problemen te praten, maar een oplossing is er nog niet. De gemeente zegt nog te wachten op een onderzoek van de Rotterdamse ziekenhuizen, maar bij navraag door Nieuwsuur blijkt dat dat onderzoek nog helemaal niet is gestart.
In Rotterdam zijn de problemen intussen alleen maar erger geworden, zegt Slockers. 70 procent van de daklozen die hij dit jaar ziet, is onverzekerd. Vorig jaar was dat nog 30 procent.
Illegale apothekerskast
Iedereen in Nederland heeft verplicht een zorgverzekering. Toch zitten veel daklozen zonder. Daklozen die niet geregistreerd staan in de gemeentelijke Basisregistratie Personen (BRP) en geen postadres hebben, kunnen geen zorgverzekering afsluiten. Anderen kunnen de maandelijkse premies of het eigen risico niet betalen of zijn zodanig afgegleden dat het ze niet lukt hun leven op de rit te krijgen.
Verpleegkundige Andrea van der Gevel laat Nieuwsuur de 'illegale apothekerskast' zien van de daklozenopvang Havenzicht. Daarin worden medicijnen uit het hele land verzameld om de zieke daklozen in noodgevallen toch van medicatie te kunnen voorzien. Officieel mogen alleen apothekers dat doen, maar de straatdokters zien geen andere oplossing.
Financiële risico’s
Rotterdamse onverzekerde daklozen die ernstig ziek zijn en door andere zorgaanbieders worden geweigerd, kunnen terecht op de verpleegafdeling van Havenzicht. Hoewel straatdokters, verpleegkundigen, maatschappelijk werkers en de GGD zich inspannen om deze mensen verzekerd te krijgen, lukt dat niet altijd. Er gaan vaak weken tot maanden overheen. Medicijnen en verpleging komen zo lang voor rekening van Havenzicht. Daarmee lopen zij een financieel risico.
De straatdokters willen dat er een structurele oplossing komt. Ze willen de nodige zorg en medicatie meteen kunnen leveren en de administratieve afwikkeling daarna pas regelen, zonder dat ze financiële risico’s lopen.
Inspectie en ministerie
Slockers deed begin maart een melding bij de Inspectie voor de Gezondheidszorg. De Inspectie schreef hem de kwestie zeer binnenkort te bespreken in een 'multidisciplinair overleg' en hem zo spoedig mogelijk te informeren over de uitkomsten. 3,5 maand later, als Nieuwsuur opnames maakt, neemt de Inspectie contact op met Slockers en zegt dat de kwestie buiten haar werkterrein valt.
Het ministerie van Volksgezondheid zegt: "Mensen mogen niet vanwege bureaucratie verstoken blijven van zorg als ze die nodig hebben en zorgaanbieders moeten niet in onzekerheid zitten over het al dan niet betalen van de rekening. De minister wil bevorderen dat gemeenten en zorgverzekeraars hun systemen zo inrichten en hun verantwoordelijkheid nemen om mensen te voorzien van datgene dat nodig is en om zorg te krijgen als zij die nodig hebben."
Zorgverzekeraars Nederland onderkent ook de ernst van de problemen. Ministers Schippers zegt dat ze binnenkort met een plan van aanpak komt, samen met de zorgverzekeraars en andere betrokken partijen.
