Hebben onverzekerden in Nederland recht op zorg? Op wat voor zorg precies?
Er bestaat in Nederland het recht op medisch noodzakelijke zorg voor een ieder die in Nederland verblijft, ongeacht zijn of haar verblijfstatus.
Verder is relevant dat daklozen, voor zover ze niet gerekend worden tot de categorie illegalen (dat is apart geregeld) en buitenlanders die nog geen ingezetenen-status hebben, zorg horen te krijgen die nodig is. Daarvoor is een briefadres en een BSN-nummer nodig. Zodra ze die hebben, is aanmelding bij de zorgverzekeraar mogelijk en is er een acceptatieplicht voor de verzekeraar. Als de betrokkene niet aan zijn verplichtingen kan voldoen met betrekking tot premiebetaling zal hij worden geregistreerd als wanbetaler, maar ook dan kan hij niet uit de verzekering worden gezet en hoeven zorgaanbieders geen zorgen te hebben over de betaling van de door hen geleverde zorg.
Bij de discussie die speelt over verwarde personen is dit thema ook opgekomen. Minister Schippers heeft tijdens een debat hierover in mei in de Tweede Kamer toegezegd nog voor de zomer met een plan van aanpak te komen op dit thema. Onderdeel van deze aanpak is een sluitende keten voor verzekerde zorg. Mensen mogen niet vanwege bureaucratie verstoken blijven van zorg als ze die nodig hebben en zorgaanbieders moeten niet in onzekerheid zitten over het al dan niet betalen van de rekening. De minister wil bevorderen dat gemeenten en zorgverzekeraars hun systemen zo inrichten en hun verantwoordelijkheid nemen om mensen te voorzien van datgene dat nodig is en om zorg te krijgen als zij die nodig hebben.
Mogen zorgverzekeraars mensen weigeren als zij niet BRP-geregistreerd zijn?
Zorgverzekeraars moeten beoordelen of ze iemand mogen inschrijven. Iemand moet in Nederland wonen (ingezetene zijn) of werken (aan loonbelasting onderworpen) om zich hier te verzekeren. Om een zorgverzekering af te sluiten, is een adres nodig in de Basis Registratie Personen (BRP), voorheen GBA. Hiervoor is gekozen om te voorkomen dat mensen die zich niet mogen verzekeren krachtens de Zorgverzekeringswet zich toch (tijdelijk) verzekeren en hier (dure) zorg vergoed krijgen.
Als iemand geen woonadres heeft, kan iemand zich ook met een briefadres inschrijven in het BRP. Een briefadres is het adres waar iemand post van officiële instellingen ontvangt voor de dakloze. Dat kan een persoon zijn, maar ook een instelling, zoals bijvoorbeeld het Leger des Heils. Ook de gemeente kan het briefadres zijn en kan zelf een briefadres opnemen als de dakloze zelf geen aangifte doet of kan doen.
Mag een zorgverzekeraar eisen dat iemand een postadres heeft en bij afwezigheid hiervan iemand weigeren?
Zie het antwoord hierboven. Een briefadres alleen is onvoldoende om aan te tonen dat iemand ingezetene is (in Nederland woont) en het middelpunt van het maatschappelijk leven in Nederland ligt. Bij twijfel over de verzekeringsstatus kan de Sociale Verzekeringsbank onderzoek instellen naar de vraag of iemand in Nederland woont. Als niet duidelijk is dat iemand in Nederland woont en daarover gerede twijfel kan bestaan, is de verzekeraar gehouden iemand niet in te schrijven als verzekerde. Inschrijving van een niet verzekeringsplichtige is onrechtmatig.
Mogen zorgverzekeraars de verzekering beëindigen zodra blijkt dat iemand niet (meer) BRP-geregistreerd is?
Als iemand niet (meer) in de BRP is ingeschreven, kan er twijfel bestaan over de verzekeringsplicht. Iemand zal dan op een andere manier moeten aantonen dat hij in Nederland ingezetene is. Als dat niet wordt aangetoond moet een verzekeraar die persoon uitschrijven.