Ingrijpende koerswijziging relatie Cuba-VS
Na een periode van ruim vijftig jaar herstellen de Verenigde Staten en Cuba hun diplomatieke relatie. De presidenten Obama en Castro hebben hun besluit om 18.00 uur (Nederlandse tijd) toegelicht tijdens gelijktijdige, historische persconferenties.
De presidenten hebben verschillende maatregelen afgesproken. Het wordt makkelijker voor Cubanen en Amerikanen om tussen de twee landen te reizen. De financiële beperkingen worden opgeheven. Ook laat Cuba 53 gevangenen vrij.
Cuba staat sinds 1982 op de lijst van terroristische landen, maar de VS heeft toegezegd die te gaan herzien. Mogelijk wordt Cuba van de lijst geschrapt.
'Historisch besluit'
De Verenigde Staten openen over enkele maanden een ambassade in Havana en Cuba opent een ambassade in Washington. Dat is een grote doorbraak in de relatie. In 1961 verbrak president Eisenhower de diplomatieke banden met Cuba, dat toen nog een trouwe bondgenoot was van de Sovjet-Unie. De VS stelde een economisch en financieel embargo in tegen Cuba. De belangen van de VS in Cuba worden sindsdien behartigd door de Zwitserse ambassade.
NOS-correspondent Arjen van der Horst spreekt van "een historisch besluit".
Gevangenenruil
De eerste signalen voor de koerswijziging waren er halverwege de middag, toen berichten over een gevangenenruil naar buiten kwamen. Cuba heeft in ruil voor drie spionnen een Amerikaanse hulpverlener en een spion vrijgelaten.
De hulpverlener zat vijf jaar vast, de spion twintig jaar. De Amerikaanse senator Durbin zegt dat de onderhandelingen over de vrijlating een jaar hebben geduurd en dat het Vaticaan en Canada hebben bemiddeld.
President Obama had onlangs nog gezegd dat de vrijlating van hulpverlener Alan Gross "een belemmering voor een constructievere relatie met Cuba" kon wegnemen. Gross is inmiddels aangekomen in de VS.
Cuban Five
De vrijgelaten Cubanen werden in 2001 veroordeeld voor spionagepraktijken. Ze staan op Cuba bekend als de 'Cuban Five'. Twee van de vijf zijn eerder al vrijgelaten omdat ze hun straf hadden uitgezeten.
Voor de vrijlating van de anderen is geregeld gedemonstreerd. De 'Cuban Five' genieten een heldenstatus; hun portretten hangen overal in Cuba.
Toenadering
Sinds zijn aantreden heeft president Obama verschillende keren toenadering gezocht tot Cuba.
Vorig jaar schudde hij de hand van Raúl Castro tijdens de herdenking van Nelson Mandela in Johannesburg. Castro riep de VS een jaar geleden op om de betrekkingen te normaliseren. De enige eis die Castro stelde, was dat Washington de Cubaanse regering en de communistische koers van het land respecteert.