Burgerparticipatie leidt in de praktijk tot conflicten

• Jan Eikelboom

  verslaggever

Burgerparticipatie klinkt mooi, maar het leidt in de praktijk tot veel conflicten. Want burgers mogen dan wel meepraten, maar wordt er ook echt naar ze geluisterd?

Een van de aantrekkelijkste gemeenten om te wonen - met strand, natuur, cultuur - is het Noord-Hollandse dorp Bergen. Op het eerste gezicht hebben de inwoners er niets te klagen. Toch zijn de verhoudingen totaal verziekt. Burgers en bestuurders staan er lijnrecht tegenover elkaar.

Deze week stemde de gemeenteraad van Bergen over een omstreden nieuw plan voor het centrum. 'Mooi Bergen' wordt het genoemd, het plan om het kunstenaarsdorp van een nieuwe entree te voorzien met onder meer een Aldi supermarkt. De tegenstanders van het plan hebben geen enkel vertrouwen op een goede afloop en verzetten zich.

De actiegroep die zich 'Mooier Bergen' noemt, mocht van de gemeente een alternatief plan maken en dacht dat ze een serieuze kans maakte. "Ons plan is een prachtig plein met allerlei functies waar deze gemeente behoefte aan heeft", zegt René Meijer van de actiegroep.

Voor de gek gehouden

Maar de gemeente wees het plan af. "We hebben ons een half jaar de blaren gewerkt, een prachtig doorgerekend bidbook gemaakt, met plattegronden en alles erin. Maar het is gewoon genegeerd en afgeserveerd. We zijn voor de gek gehouden."

"Onzin", zegt Odile Rasch, wethouder in Bergen. "We hebben een zorgvuldig proces doorlopen. Als je met een burgerinitiatief komt, betekent dat niet dat het dat ook zal worden. Hun plan was gewoon niet het beste plan."

En dus knettert het inmiddels in de polder. De tijd van rustig overleg, geven en nemen, lijkt voorbij. Niet alleen in Bergen, overal in Nederland staan bestuurders tegenover burgers die hun recht opeisen. Zoals Max Kühner van de actiegroep 'Geen Ballen maar Bollen' die tegen de aanleg is van een sportcomplex in Egmond aan Zee. "Daar zijn veel inwoners het helemaal niet mee eens."

Of Ineke Aronds die strijdt tegen de grootschalige bouwplannen van een hotel. Een hotel wil in de duinen flink uitbreiden en dat pikken omwonenden niet. Een petitie is al ruim elfduizend keer ondertekend. Aronds: "De projectleider zei 'dit is het plan, maar het is niet vrijblijvend'. Hoezo? Waar is onze inspraak dan?"

Spruitjes

Allemaal hebben ze het idee dat inspraakprocedures een farce zijn. Kühner: "De inspraak is er voor de bühne. Aan de voorkant is alles afgekaart en afgesloten. Zoals oma's vroeger zeiden: jongen, je mag alles eten wat je wilt, maar het worden spruitjes."

De initiatiefnemers van de alternatieve plannen voelen zich niet gehoord. Al proberen bestuurders van alles om aan die wens tegemoet te komen. In Bergen gaat het college om te zoveel tijd met inwoners lunchen om te horen wat er speelt. "We luisteren naar mensen", zegt burgemeester Hetty Hafkamp. "Maar soms kun je het niet anders maken. Je kunt het niet iedereen naar de zin maken. Dat kan gewoon niet."

Inmiddels is in Bergen de toon van het debat steeds harder geworden. Burgers voelen zich niet serieus genomen, bestuurders voelen zich ten onrechte aan de schandpaal genageld. Er is geen sprake meer van samenwerking, in ieder geval niet in de politiek.

Argumenten lijken niet te tellen, de oppositie stemt altijd tegen, de coalitie altijd voor. Zo ook deze week. De gemeenteraad heeft het omstreden plan aangenomen.