"Ik heb heel veel geluk gehad." Dat waren zo'n beetje de eerste woorden van John-Lee Augustyn, nadat hij als 33ste over de finish was gekomen in de 16de etappe van de Tour de France van 2008.
De toen pas 21-jarige Zuid-Afrikaanse klimmer debuteerde dat jaar in de Tour. Hij liet een onvergetelijke indruk achter, maar niet zoals hij gedroomd had.
Vandaag bereikt het peloton het hoogste punt van deze Tour de France, de Cime de la Bonette (het verlengde van de Col de la Bonette op 2.802 meter). Zestien jaar geleden zat die Alpenreus voor het laatst in de Tour.
Sinds die dag staat de Bonette bekend als de berg waar John-Lee Augustyn in het ravijn dook. En er weer rustig uitkrabbelde.
Zestien jaar later
"Er was nogal wat gebeurd in die Tour", vertelt Augustyn zestien jaar later opgewekt aan de telefoon. "Op de tweede rustdag waren we nog maar met 'n vieren. Die ochtend had de ploegleider gezegd dat we koste wat kost in de aanval moesten. De sponsors waren ontevreden, de Tour zat er bijna op en we moesten zorgen dat we in beeld reden."
Augustyn: "En dus deed ik er alles aan om de vlucht te komen. Maar dat lukte niet. Ik moest zelfs het peloton laten gaan, zo kapot was ik. Ik wilde eigenlijk opgeven. Toch wist ik me nog terug te knokken."
Daar werd hij opgevangen door Robert Hunter, de ervaren sprinter van de ploeg. "'Nog een keer', schreeuwde Robbie tegen me. 'Nog een keer aanvallen. Nu!' Hij gaf me zelfs een duwtje... en daar ging ik."
Dopingtour
Augustyn, geboren in het Zuid-Afrikaanse Port Elizabeth, was nog maar net prof. Na wat goede resultaten kreeg hij in 2007 samen met Geraint Thomas de kans bij het bescheiden Barloworld.
Die ploeg deed het in 2007 verrassend goed, maar de Tour van 2008 verliep minder succesvol.
De Colombiaanse klimmer Maurico Soler viel al in de eerste etappe en moest een paar dagen later opgeven. Ook Felix Cardenas, Paolo Longo Borghini en sprinter Baden Cooke waren uitgevallen. En dan had je nog het geval-Moises Dueñas.
"We hadden net ontbeten toen het hotel vol stond met Franse politiemensen", weet Augustyn nog. "Ze wisten precies waar ze moesten zijn, want ze liepen meteen door naar boven, naar de kamer van Moises. Daar trokken ze zijn tas open en daar lag de epo gewoon in."
Stef Clement zag het allemaal gebeuren. Zijn Franse ploeg Bouygues Telecom deelde die dag een hotel met Barloworld. Bekijk hieronder zijn reactie.
Augustyns ploeggenoot was niet de enige die Tour. De hele Saunier Duval-ploeg werd naar huis gestuurd toen bleek dat Riccardo Ricco en Leonardo Piepoli hun ritzeges behaalden met cera (de opvolger van epo) als superbenzine. Later liepen ook Bernhard Kohl en Stefan Schumacher tegen de lamp.
"Als ze nog even doorgegaan waren met zoeken, had ik misschien de Tour kunnen winnen", grapt Augustyn. "Ik was 21 jaar en had geen idee waar ik in terecht was gekomen. Zelf heb ik in mijn wielerloopbaan nooit iets gezien wat met doping te maken had. Ook wij waren stomverbaasd toen Dueñas werd opgepakt. Maar onze sponsor was niet blij, die dreigde meteen te stoppen."
Als eerste boven
Dat laatste spookte door zijn hoofd toen Augustyn op een hoogte van ruim 2.600 meter in de aanval ging. Maar wat overheerste was de pijn, de verzuring, de zuurstofschuld, de uitputting. "Ik was nog niet vertrokken of de steilste kilometers begonnen al. Ik wilde maar een ding: mijn fiets tegen de rotswand zetten en afstappen. Maar toen zag ik al die camera's op mij gericht. Ik moest wel door."
Augustyn kwam als eerste boven, kort daarop gevolgd door een groepje met onder anderen Jaroslav Popovytsj en de latere winnaar Cyril Dessel. Er volgde alleen nog een lange afdaling naar de finish in het dal.
"Natuurlijk dacht ik heel even dat ik de etappe kon winnen. Maar ik was hartstikke kapot. Dan gaat alles trager. In een mum van tijd waren de anderen weer bij mij. Ik probeerde het wiel te volgen van Popovytsj, maar er kwamen renners onder me door. Die buitenbocht ging ik veel te hard in. En toen kieperde ik over de rand."
De beelden van de rijdende camera zijn nog altijd akelig om te zien. Een renner gaat over de kop en verdwijnt in het niets. De schakeling naar helikopterbeelden zorgt voor opluchting. We zien een kleine renner in rode broek en witte schoenen onhandig tussen de grijze stenen omhoog klauteren. Zijn fiets ligt beneden.
"Ik had niets, alleen wat schrammen", vertelt Augustyn. "Boven moest ik alleen een tijdje wachten op een nieuwe fiets. En vervolgens ben ik rustig naar beneden gereden. Daar stonden opeens tientallen journalisten op me te wachten. Ze wilden weten wat er gebeurd was. Zij waren het ook die me vertelden dat ik als eerste over 'het dak van de Tour' was gekomen en dat daar een mooie premie op stond. Daar hebben we in Parijs nog een feestje mee gevierd."
Terug naar de plek
Augustyn beëindigde de Tour als 46ste, op ruim anderhalf uur van winnaar Carlos Sastre. Ploegmaat Chris Froome deed er dat jaar bijna 50 minuten langer over. In 2010 stapte Augustyn over naar Team Sky, waar hij zijn vrienden Thomas en Froome weer tegenkwam.
Maar waar die twee uitgroeiden tot (meervoudig) Tourwinnaars, ging het met Augustyn snel bergafwaarts. Op scans bleek dat hij een kunstheup nodig had, een gevolg van een valpartij in 2007 in de Ronde van Portugal. Na die operatie wist hij nooit meer zijn oude niveau te halen.
Amper 27 jaar oud moest hij het profwielrennen gedag zeggen. "Ik verkocht al mijn fietsspullen en raakte in een behoorlijke depressie. Met hulp van een psycholoog ben ik daar weer uit gekomen. Tegenwoordig fiets ik weer bijna elke dag: ik ben gids voor fietsvakanties, vooral in de buurt van het Iseomeer in Noord-Italië, waar ik woon."
"Een keer heb ik met zo'n fietsgroep de Bonette opnieuw beklommen", vervolgt Augustyn. "We reden in omgekeerde richting, net zoals ze vrijdag doen in de Tour. Het viel me op hoe mooi het er eigenlijk is, zeker als de bomen plaatsmaken voor dat maanlandschap. Natuurlijk ben ik even gestopt op de plek waar ik in 2008 uit de bocht vloog. Dat was bijzonder. Onvergetelijk."
