Christiaan Paauwe
correspondent Midden- en Oost-Europa
Christiaan Paauwe
correspondent Midden- en Oost-Europa
Met het Oekraïense verrassingsoffensief zijn alle ogen gericht op de Russische regio Koersk. Daar heeft Oekraïne nu enkele tientallen dorpen bezet en is een vluchtelingenstroom van Russen op gang gekomen.
President Zelensky zei dat de inval van Rusland nodig was om een bufferzone te creëren voor het grensgebied dat al vaak onder vuur lag. Maar het offensief lijkt vooralsnog het tegenovergestelde effect te hebben. Als reactie op de aanval is Rusland het Oekraïense grensgebied aan het bombarderen, waardoor ook aan Oekraïense zijde duizenden mensen moeten vluchten.
"Het is een stuk gevaarlijker nu", zegt Volodymyr (56), die samen mijn zijn bejaarde vader is gevlucht. De afgelopen 2,5 jaar oorlog hielden ze het vol aan de grens, tot nu. "Rusland bombardeert veel met zweefbommen."
Bijkomen in evacuatiecentrum
Volodymyr is net als enkele duizenden andere Oekraïners naar de stad Soemy gekomen, zo'n 40 kilometer van de grens, waar evacuatiecentra zijn opgericht om grensbewoners op te vangen. Hier kunnen ze even bijkomen, slapen in een van de stapelbedden, op zoek naar onderdak en zich registeren als vluchteling om geld van de staat te krijgen.
"Een week geleden begonnen ze met grote bombardementen op dorpen aan de grens. Veel inwoners vluchtten", zegt hulpcoördinator Hannah Boetakova. "Sommige dagen hadden we hier 500 mensen per dag. We werkten van vroeg in de ochtend tot laat in de avond." Inmiddels is het iets minder druk, maar Rusland blijft de regio onder vuur nemen met zweefbommen.
Dat zijn bommen met vaak een grote explosieve lading die met bommenwerpers tientallen kilometers verderop afgevuurd kunnen worden, en vervolgens naar het doelwit zweven. "Die zijn heel gevaarlijk, die kunnen een halve straat opblazen, inclusief de ramen en de mensen", zegt Volodymyr. Hij spreekt uit ervaring, want ook bij hem in de buurt zijn er meerdere bommen neergekomen.
Bekijk hier de NOS-reconstructie van de aanval op Koersk:
Volodymyr denkt dat Rusland over is gegaan op meer zweefbommen omdat hun artillerie-eenheden door Oekraïne zijn teruggedreven aan de grens. Daardoor kunnen ze de gebruikelijke beschietingen van de afgelopen jaren niet doorzetten. Maar met hun bommenwerpers kunnen ze nog wel aanvallen uitvoeren.
Waarom Soemy zo onder vuur ligt, wordt duidelijk wanneer je de stad in rijdt. De regio is vanwege het Oekraïense offensief in Rusland weer een actief oorlogsgebied geworden. Er rijden veel militaire trucks rond. Een Oekraïense MIG-straaljager vliegt in de buurt van de stad over, vermoedelijk om aanvallen uit te voeren op doelen in Rusland.
Moskou probeert met de aanvallen in Soemy de logistieke operatie voor de invasie van Rusland te verstoren, en dat maakt het zo gevaarlijk voor inwoners nu. "We hadden steeds maar geduld, tot het geduld op was", zegt Antonina (75). Ze is gevlucht uit Joenakivka, enkele kilometers van de grensovergang waar Oekraïne is overgestoken. Vandaag werd nog een school in haar dorp geraakt, zegt ze.
Steun voor offensief
Haar zoon is nog in het dorp gebleven, hij wil niet weg. "Maar ik heb moeite met lopen en moest wel naar een veiliger plek", zegt de vrouw. Na de registratie wordt ze opgehaald in een taxi. In Soemy is een appartement voor haar geregeld.
Hoewel ze nu moet vluchten, is Antonina blij dat Oekraïne bezig is met een offensief in Rusland. "Dat was wel nodig. Wat moeten we anders?", zegt ze overtuigd. "We moeten onszelf verdedigen. Hoeveel kunnen we als Oekraïne nog verdragen? Als we maar de westerse steun krijgen om door te gaan."
