Met F-16's uit Nederland kan Oekraïne gaan 'jagen op Russische raketten'
Al een aantal dagen gingen er geruchten dat de eerste aan Oekraïne beloofde F-16's zouden zijn aangekomen. Sinds vanochtend is het zeker. Een aantal gevechtsvliegtuigen, in elk geval ook afkomstig uit Nederland, is nu in Oekraïne. De toestellen, van Amerikaanse makelij, zouden ook al in actie zijn geweest, zo heeft president Zelensky tegenover de NOS bevestigd.
"Ik kan niet in detail treden over de opdrachten die onze eerste F-16's gaan uitvoeren of al hebben uitgevoerd. Hopelijk begrijpt u dat ik daar geen commentaar op kan geven", zegt Zelensky op een vraag van de NOS.
Zelensky vanochtend bij de presentatie van de eerste F-16's op een vliegveld ergens in Centraal-Oekraïne:
Oud-luchtmachtofficier Patrick Bolder, nu defensieanalist, heeft wel een idee over hoe en waar de F-16's worden ingezet. Ze zullen zich vooral bezig gaan houden met luchtverdediging om de Oekraïense steden te beveiligen, verwacht hij. "Ze gaan jagen op Russische kruisraketten. Daar kunnen ze zich mooi achter manoeuvreren", legt Bolder uit.
Het voordeel van deze taak is dat de F-16's deze missies boven "relatief veilig" eigen grondgebied kunnen uitvoeren, aldus Bolder. De Russen hebben een sterke luchtverdediging, met name aan het front in het oosten. "De Oekraïners kunnen niet te veel risico nemen. Ook omdat ze nog niet zoveel piloten hebben."
Ongeveer tien F-16's zouden er nu in Oekraïne zijn. Dat moeten er twintig worden tegen het einde van het jaar. "Onze partners weten dat het aantal opgeleide piloten nog te klein is", zegt Zelensky. "Maar het positieve is: er komen meer vliegtuigen aan. En er zijn ook meer piloten in opleiding."
"Ik hoop dat onze partners mogelijkheden vinden om nog meer piloten en grondpersoneel op te leiden", zegt Zelensky, staand voor twee F-16's met op de staartvleugel een geel-blauwe drietand, het nationale symbool van Oekraïne. Het vliegtuig staat gedeeltelijk onder een camouflagenet.
Luchtoverwicht
Bolder verwacht dat de F-16-piloten nog twee taken krijgen. Een daarvan is Russische bommenwerpers op afstand houden. "Als zij een F-16 op hun radar zien, weten ze dat die een raket heeft die een bereik van 100 kilometer heeft. Zo worden ze naar achteren gedreven", zegt Bolder.
Verder zullen ze op zoek gaan naar het 'grondgebonden' Russische luchtafweer, verwacht de analist. "Ze hebben Harm-raketten die op radarinstallaties afgaan." Dat is volgens Bolder de manier om luchtoverwicht te verkrijgen.
Pas als de Oekraïners sterker zijn in de lucht dan nu, kunnen ze volgens de analist gaan nadenken over het ondersteunen van de eigen grondtroepen met F-16's. Zonder luchtoverwicht is dat veel te riskant.
Bovendien vereist dat veel ervaring en nauwkeurigheid. "Het bombarderen van de Russische loopgraven is heel moeilijk, omdat ze zo dicht bij de Oekraïense liggen. De vliegers moeten naar hun doel worden gepraat. Daar moet je lang op trainen." De Oekraïense vliegers hebben een verkort trainingsprogramma gehad.
Luchtgevechten
Ook zullen de F-16's voorlopig nog geen dogfights gaan voeren, oftewel luchtgevechten tussen vliegtuigen. Ook dat is volgens Bolder nog veel te riskant gezien de beperkte training.
"We hebben veel gedaan om de Oekraïense luchtmacht te laten overgaan op westerse vliegtuigen", zegt Zelensky, terugkijkend op zijn lobby voor F-16's in veel NAVO-hoofdsteden. Ongeveer een jaar geleden gaf president Biden van de VS, na het nodige gesoebat, toestemming voor het geven van de toestellen aan het land.
"In het begin van de oorlog vroegen we onze partners om ons luchtruim af te sluiten voor Russische raketten en vliegtuigen", zei Zelensky vandaag. "We hebben honderden ontmoetingen gehad en onderhandelingen gevoerd om onze luchtmacht en luchtverdediging te versterken. Vaak kregen we als antwoord: 'Dat is onmogelijk.' Maar wij hebben het mogelijk gemaakt. Dat was onze ambitie."
Zelensky bedankte de landen die zijn verzoeken hebben ingewilligd expliciet: Denemarken, Nederland, Noorwegen en de Verenigde Staten, de belangrijkste partner.
Poetin
"Ik hoop dat jullie de trots van de Oekraïners op de luchtmacht voelen", zei Zelensky tegen de piloten. Hij hoopt dat ze de nodige resultaten gaan boeken, "zodat onze overwinning dichterbij komt".
De woordvoerder van Russische president Poetin, Peskov, heeft verzekerd dat "het aantal F-16's snel zal afnemen, door ze neer te halen en te vernietigen".
