Partijleiders nu definitief akkoord • Presentatie verschoven naar vanochtend
- PVV, VVD, NSC en BBB hebben een akkoord bereikt
- Wilders heeft een kandidaat-premier voorgesteld, maar de onderhandelaars moeten daar nog over verder praten
- Informateur Van Zwol wordt de formateur, hij is niet de beoogd premier
De belangrijkste plannen uit het coalitieakkoord
Het zogenoemde "hoofdlijnenakkoord" omvat 26 pagina's. In dit artikel de belangrijkste plannen op een rij:
Akkoord bevat tien 'hoofdpunten'
Het nieuwe kabinet zal een regeerprogramma maken op basis van het gepresenteerde akkoord, het zogenoemde "hoofdlijnenakkoord". "Er zitten minder A4-tjes in dan ooit", zei Dijkgraaf bij het overhandigen van het mapje met het akkoord aan Kamervoorzitter Bosma.
In het akkoord zijn 10 "hoofdpunten" opgenomen. Die lopen uiteen van 'bestaanszekerheid en koopkracht', tot 'grip op asiel en migratie' en 'goed bestuur en een sterke rechtsstaat'. "Het waarborgen van de democratische rechtsstaat en stabiele overheidsfinanciën vormen onmisbare randvoorwaarden", staat er verder in de inleiding van het akkoord.
Lees hier meer:
Vanochtend presentatie akkoord formerende partijen
Vanochtend zullen de vier partijleiders van de PVV, VVD, NSC en BBB het akkoord toelichten in de Tweede Kamer. Het debat over het akkoord zal pas volgende week woensdag plaatsvinden.
Van Zwol en Dijkgraaf hadden al laten weten vandaag niet bij de presentatie van het alkkoord aanwezig te zijn. Dijkgraaf sprak over "nog wat afrondende werkzaamheden" die er op het programma stonden. Daarna wachten hem weer "hele mooie functies om te vervullen" en zal Van Zwol doorgaan als formateur.
Deadline werd niet gehaald, 'een partij had wat extra tijd nodig'
Het was een strenge deadline, die de informateurs hadden gesteld aan de onderhandelende partijen. Voor middernacht moesten ze eruit komen, daarna zouden de informateurs weer elders aan het werk gaan. Die deadline werd niet gehaald. "Heel veel tijd extra: twee uur en een minuut extra", zei Dijkgraaf. "Er was nog een partij die wat extra tijd nodig had." Daarmee doelde hij op de VVD, die pas tegen half twaalf gisteravond instemde met het onderhandelaarsakkoord.
Informateur Van Zwol wordt formateur
De partijleiders willen informateur Van Zwol aanstellen als formateur. Van Zwol is daartoe bereid. "Met het oog op de continuïteit in de kabinetsformatie" is besloten dat één van de informateurs verder gaat als formateur. De partijleiders van de PVV, VVD, NSC, en BBB zijn dat vannacht overeengekomen.
De formateur stelt de ministersploeg samen. Bij formaties is het gebruikelijk dat de formateur ook de premier wordt, maar dat is in dit geval niet zo: Van Zwol is niet de beoogd premier.
Akkoord officieel overhandigd aan Kamervoorzitter Bosma
Informateurs Van Zwol en Dijkgraaf hebben officieel het akkoord overhandigd aan Kamervoorzitter Bosma. De titel van het rapport is 'Hoop, lef en trots' en telt 26 pagina's.
Bosma zei dat het Kamerdebat volgende week woensdag zal plaatsvinden.
Partijleiders nu definitief akkoord
De partijleiders hebben nu definitief een akkoord bereikt. Het coalitieakkoord zal zo meteen door de informateurs aan de Tweede Kamer gestuurd worden.
Volgens BBB-leider Van der Plas zijn er geen significante wijzigingen meer aangebracht in het akkoord, nadat de partijleiders opnieuw bij elkaar waren gekomen. Toch hebben de partijleiders nog bijna anderhalf uur bij elkaar gezeten. Het is niet over de kandidaat-premier gegaan, zegt Van der Plas.
"Bij deze formatie kost toch alles tijd, dus zullen we dat ook maar zo afsluiten", zei Omtzigt, die duidelijk vermoeid was, maar toch een opvallend montere indruk maakte. PVV-leider Wilders en VVD-leider Yesilgöz liepen de pers voorbij en stonden hen niet meer te woord.
Akkoord nog niet openbaar gemaakt
De vier partijleiders zitten nog steeds bij de informateurs, en het is dus nog wachten op een definitief akkoord.
Stikstofbeleid van VVD-minister Van der Wal blijft niet overeind
Het stikstofbeleid van het demissionaire kabinet blijft niet overeind in het akkoord tussen PVV, VVD, NSC en BBB. Dat zei Christianne van der Wal, demissionair minister voor Natuur en Stikstof en VVD-Kamerlid, na het overleg van haar fractie. "Dat raakt me. Ik heb natuurlijk tweeënhalf jaar keihard gewerkt en geknokt. Ik heb er ook best een hoge prijs voor betaald. Maar ja, politiek is een hard vak."
Ook Eric van der Burg akkoord met schrappen van 'zijn' spreidingswet
In het coalitieakkoord staat dat de spreidingswet, die is bedoeld om asielzoekers eerlijker over het land te verdelen, wordt ingetrokken. De maker van die wet, VVD-staatssecretaris én Kamerlid Eric van der Burg, heeft daar vanavond in de fractievergadering mee ingestemd. Maar met een zwaar gemoed, zei hij na afloop.
"Je hebt dagen die beter zijn en dagen die minder zijn", zei een zichtbaar geraakte Van der Burg. "U weet dat ik doorgaans lach en dat is vanavond niet gebeurd." Hij bevestigde dat hij heeft gehuild. Hij benadrukte dat hij wel gewoon lid van de fractie blijft, want hij is veertig jaar lid van de VVD en "liberaal tot in mijn vezels".
"Het was met vlagen een emotionele bespreking. Er staan ook zaken in die fractiegenoten raken of niet mee eens zijn", reageerde VVD-leider Yesilgöz. Toch stemde iedereen uiteindelijk in, benadrukt ze.
VVD stemt ook in met akkoord
De fractie van de VVD stemt unaniem in met het coalitieakkoord. Dat zei VVD-leider Yesilgöz na afloop van de fractievergadering. Haar fractie had alleen wat "tekstuele opmerkingen" die verwerkt moeten worden.
De liberalen waren als laatste klaar met hun overleg over het onderhandelaarsakkoord. De fracties begonnen rond 17.00 uur aan hun overleg. De PVV was als eerste klaar, na ongeveer 2,5 uur. Daarna volgde BBB en kort daarop NSC. De VVD begon iets later en deed er uiteindelijk meer dan zes uur over.
Presentatie akkoord verschoven naar morgen
De presentatie van het definitieve coalitieakkoord is verschoven naar morgen. Dat laat de woordvoerder van de informateurs Van Zwol en Dijkgraaf weten. Eerder op de dag lieten de informateurs nog weten dat ze hun eindverslag, inclusief het akkoord tussen de vier partijen, vóór middernacht naar de Tweede Kamer wilden sturen. Hun opdracht eindigt formeel op dat moment.
Maar de VVD-fractie is nog steeds aan het vergaderen over het onderhandelaarsakkoord en wil daar alle tijd voor nemen.
Als er vanavond, of vannacht, nog een formeel akkoord wordt gesloten, worden het eindverslag en de stukken nog aangeboden aan Kamervoorzitter Bosma en openbaar gemaakt. Maar de officiële presentatie is dus morgenochtend. Van Zwol en Dijkgraaf hebben al laten weten dat ze daar dan niet meer bij aanwezig zullen zijn.
Hotelovernachting wordt duurder door hogere btw
Bronnen melden dat de btw op hotelovernachtingen weer omhoog gaat, als het aan de nieuwe coalitie ligt. Die belasting was in de coronatijd verlaagd om de horecasector te ondersteunen, maar die gaat nu weer naar 21 procent, staat in het onderhandelaarsakkoord. Daardoor wordt een gemiddelde hotelovernachting zo'n tien euro duurder.
Vooral NSC van Pieter Omtzigt heeft hierop aangedrongen; het kan de schatkist veel geld opleveren. Overnachtingen op campings vallen niet onder de btw-verhoging.
NSC-fractie stemt unaniem in
De fractie van NSC is er ook uit en stemt "unaniem in met het voorgelegde akkoord op hoofdlijnen". Dat zei partijleider Omtzigt na de fractievergadering.
Volgens de NSC-leider zijn er nog wel "twee of drie puntjes" die anders moeten wat betreft zijn fractie. "Maar die zijn niet groot." Over de inhoud zei Omtzigt dat hij blij is dat er een constitutioneel hof komt, een stevig pakket op migratie en dat er meer woningen gaan worden gebouwd.
De VVD-fractie is de enige van de vier die nu nog vergadert over het onderhandelaarsakkoord. Het is niet bekend wanneer die partij eruit denkt te zijn en of het akkoord vanavond nog wordt gepresenteerd.
BBB-fractie is er ook uit
De fractie van de BBB stemt in principe in met het onderhandelaarsakkoord. Dat zei partijleider Van der Plas na afloop van de fractievergadering. "Er zijn wel wat puntjes die we nog willen bespreken", zei ze. "Maar dit telt voor ons min of meer als witte rook. Als fractie zijn we akkoord."
De PVV-fractie ging eerder vanavond al akkoord. VVD en NSC zijn nog aan het vergaderen.
Coalitie wil spreidingswet ongedaan maken en vaker 130 rijden
Er komen nu vooral plannen naar buiten, waarvan de partijen denken dat veel van hun kiezers ze fijn vinden. Zo staat er in het onderhandelaarsakkoord dat de omstreden spreidingswet ongedaan gemaakt wordt.
De spreidingswet is bedoeld om asielzoekers eerlijker over het land te verdelen en kan gemeenten in het uiterste geval dwingen voor opvang te zorgen. Sommige burgers zijn bang dat ze daardoor ongevraagd een azc in de buurt kunnen krijgen.
Volgens bronnen wil de nieuwe coalitie de wet, die al door zowel de Tweede als Eerste Kamer is aangenomen, weer intrekken. Maar daar moeten dan wel weer beide Kamers van het parlement mee instemmen.
Ook willen PVV, VVD, NSC en BBB zo snel mogelijk weer 130 kilometer per uur rijden op de meeste snelwegen, ook overdag. De maximumsnelheid werd verlaagd om de stikstofuitstoot te verlagen. Als dat wordt teruggedraaid zullen er volgens deskundigen in het hele land alternatieve besparingen op de uitstoot moeten worden gerealiseerd.
Nieuwe coalitie wil 100 miljoen bezuinigen op publieke omroep
In het onderhandelaarsakkoord is een bezuiniging ingeboekt van honderd miljoen euro op de publieke omroep. Dat bevestigen bronnen na een bericht van RTL Nieuws. Dat is veel minder dan wat de partijen in hun verkiezingsprogramma's hadden opgeschreven.
Als het aan de PVV lag, werd de publieke omroep helemaal opgedoekt, de VVD wilde de jaarlijkse subsidie halveren van 800 miljoen euro naar 400 miljoen euro en NSC wilde één van de drie tv-zenders schrappen en het geld dat daarmee bespaard zou worden inzetten voor innovatie.
Drie partijen nog niet klaar
De PVV-fractie is klaar met vergaderen, maar de andere drie nog niet. Het is voorlopig niet duidelijk hoelang de fracties van VVD, NSC en BBB nog nodig hebben.
Onderhandelaarsakkoord: eigen risico in de zorg omlaag
Zo langzamerhand lekken er onderdelen van het onderhandelaarsakkoord uit. Zo hebben de vier partijen afgesproken dat het eigen risico in de zorg meer dan gehalveerd wordt. Maar volgens bronnen gebeurt dat pas in 2027, omdat eerder niet mogelijk zou zijn.
Nu is er nog een verplicht eigen risico van 385 euro per jaar. Dat zou dan 165 euro per jaar worden in 2027.
Over het eigen risico is al lang grote politieke discussie. Veel partijen, waaronder de PVV, zien het als een 'straf op ziek zijn', en denken dat mensen er zorg door mijden. Toen de linkse partijen na de verkiezingen het eigen risico wilden aanpakken, werkte de PVV daar toch niet aan mee. De partij wilde de formatieonderhandelingen afwachten. Het kwam Wilders op hoon te staan.
Voorstanders van het eigen risico zeggen dat het nodig is om de zorg betaalbaar te houden. Zij wijzen erop dat afschaffen miljarden kost, en menen dat het uiteindelijk zal leiden tot een hogere zorgpremie voor iedereen.
Wilders: PVV-fractie is enthousiast
De fractie van de PVV "is heel enthousiast" over het akkoord van de onderhandelaars. Dat zei partijleider Wilders na de fractievergadering. "Ik heb wel wat punten om mee terug te nemen, maar de fractie is unaniem blij met het akkoord."
De PVV-fractie is de eerste van de vier die klaar is met de vergadering over het afgesproken beleid. De andere drie fracties spreken op dit moment nog over het onderhandelingsresultaat.
Als ze er alle vier uit zijn, komen de partijleiders weer bij elkaar. Dan zullen ze eventuele aanpassingen bespreken.
Bezoekers van de voedselbank hopen op betere tijden
In Heerlen kreeg de PVV ruim een derde van de stemmen. Bij deze voedselbank hopen ze dat een nieuw kabinet meer doet voor de minderbedeelden:
Eerder vandaag kwamen de partijleiders aan bij hun fracties om het akkoord te bespreken
Eten bij de VVD: 'Kan laat worden'
De volgende minister-president blijft nog even onbekend
De vier onderhandelaars wilden vanmiddag nog niets zeggen over de kandidaat-premier, maar er gaat in Den Haag nog steeds maar één naam rond: die van oud-informateur Ronald Plasterk. Geen van de vier partijleiders ging na afloop van de onderhandelingen in op die naam. PVV-leider Wilders, die als leider van de grootse partij de kandidaat mag aandragen, zei wel dat ze het gehad hebben over een beoogd premier, en dat ze dat gesprek "op een later moment zullen voortzetten".
De nieuwe premier krijgt een belangrijke taak bij het samenstellen van de ministersploeg. Die komt, meer dan bij voorgaande kabinetten, los te staan van de Tweede Kamerfracties van de vier partijen, zo is de bedoeling. Dat wil zeggen dat zij ook naar andere Kamermeerderheden dan die van hun eigen partijen op zoek mogen.
De ministers moeten op hun beleidsterrein de hoofdlijnen uit het regeerakkoord nog verder uitwerken naar uitvoerbare maatregelen. Ook moeten zij onderling het geld verdelen dat voor dat beleid kan worden uitgetrokken. Dan pas is sprake van een definitief regeerakkoord. Het kan zijn dat de ministers lid zijn van een van de vier partijen, maar dat is geen vereiste.
Omtzigt: akkoord is 25 kantjes
Het onderhandelaarsakkoord is 25 kantjes, zei NSC-leider Omtzigt voor aanvang van zijn fractievergadering. "Tot vanmiddag zijn er wijzigingen aangebracht, dus ik denk dat het tijd is dat we het allemaal even lezen." Omtzigt zei "de hoop" te hebben dat hij zijn fractie mee kan krijgen. Maar hij benadrukte: "als ze ja kunnen zeggen, kunnen ze ook nee zeggen".
Nadat de fracties van PVV, VVD, NSC en BBB het onderhandelaarsakkoord hebben besproken, komen de partijleiders weer bij elkaar. Dan zullen ze eventuele aanpassingen bespreken. Daarna sluiten de partijen een definitief akkoord.
VVD niet bijeen in de fractiekamer
Wilders, Yesilgöz, Omtzigt en Van der Plas staan de pers te woord
"We hebben een onderhandelaarsakkoord, dus dat is heel goed nieuws." Met die woorden kwam PVV-leider Wilders zojuist naar buiten.
Kijk hieronder de reacties van de vier onderhandelende partijleiders:
De onderhandelaars hebben een akkoord
PVV-leider Wilders zegt dat de onderhandelaars van de vier partijen een akkoord hebben bereikt. Nu gaan de Tweede Kamerfracties van PVV, VVD, NSC en BBB zich erover buigen. Pas als de fracties akkoord gaan is er een definitief akkoord, dat naar de Tweede Kamer gaat.
Bij de VVD kan het overleg lang duren, zei partijleider Yesilgöz. "We gaan het eerst goed lezen en met elkaar praten, dus het kan wel laat worden." Het is nog onduidelijk of het akkoord vandaag wordt gepresenteerd.
Yesilgöz zei verder dat er vandaag belangrijke laatste stappen zijn gezet. Volgens haar verliepen de laatste gesprekken in een goede sfeer, maar moest er nog tijd worden genomen. "Je zet toch de kaders voor een toekomstige regering."
BBB-leider Van der Plas noemde het akkoord "heel mooi voor Nederland". "Dus ik feliciteer het land ook bij dezen."
Wie wordt de volgende premier?
Over de vraag wie er premier wordt is ook gesproken, zei Wilders. Maar daar zijn de vier nog niet over uit. "Dat zullen we op een later moment hervatten."
NSC-leider Omtzigt wilde voor de camera niet echt reageren op vragen over de premierskandidaat. "Er is een kandidaat voorgesteld, maar ik laat de woordvoering daarover aan de heer Wilders", zei hij. "Ik ga niet reageren op een naam die niet is bekendgemaakt." Hij sprak verder van een "evenwichtig akkoord".
Overleg duurt langer dan verwacht
Het overleg tussen de leiders van PVV, VVD, NSC en BBB voordat het coalitieakkoord naar de fracties gaat, duurt langer dan verwacht. De reden van de vertraging is onduidelijk; VVD en NSC wijzen achter de schermen naar elkaar. Volgens bronnen is er vandaag aan de onderhandelingstafel in ieder geval nog gesteggeld over de pensioenen.
Eerder was de verwachting dat de onderhandelaars tot het begin van de middag nodig zouden hebben.
Als het akkoord tussen de vier partijleiders een feit is, gaat de tekst naar de Tweede Kamerfracties van de partijen. Als die geen grote bezwaren hebben volgt later een presentatie. Of dat nog vandaag zal zijn of toch morgen, is onduidelijk.
Ondertussen lopen er af en toe nog Kamerleden in en uit:
Fractiekamer van de VVD nu nog rustig
Gesprekken zijn nog steeds bezig
De onderhandelaars van PVV, VVD, NSC en BBB zitten nog steeds om tafel. Af en toe lopen er mensen naar buiten voor een korte (rook)pauze. De verwachting is nog steeds dat de vier partijen eruit komen. Maar naast het voorlopige regeerakkoord, door de partijen hoofdlijnenakkoord genoemd, moet ook over de formateur en kandidaat-premier overeenstemming worden bereikt.
Als het akkoord een feit is gaat de tekst naar de Tweede Kamerfracties van de vier partijen. Zij mogen zich er ook nog over uitspreken. Als er geen grote bezwaren zijn volgt later vandaag een presentatie.
Omtzigt: nog velletje met laatste wijzigingen
Ook NSC-leider Omtzigt is weer aangeschoven. Bij het binnenlopen zei hij nog één velletje te hebben met wijzigingen voor het financiële hoofdstuk. Omtzigt gaat ervan uit dat het akkoord gaat lukken. Hij kijkt al vooruit naar het zoeken van ministers.
"We krijgen een extraparlementair kabinet en dat is een grote trendbreuk met kabinetten van de afgelopen jaren." Zo'n extraparlementair kabinet is een grote wens van Omtzigt. Het betekent dat de partijleiders van de coalitiepartijen in de Tweede Kamer blijven en geen minister worden. Het kabinet heeft ook een grotere afstand tot de coalitiepartijen, zo is de bedoeling.
Omtzigt: "De komende weken is het belangrijk om te kijken wie de ministers worden. Dat het kundige mensen zijn, die verstand hebben van hun vakgebied. Zorg, onderwijs, hoe moet het verder met Schiphol en de wegenaanleg bijvoorbeeld."
Wilders: als het lukt is dit een historische dag
De onderhandelaars van de vier partijen zijn weer met hun gesprek begonnen om de "puntjes op de i te zetten". PVV-leider Wilders was bij het binnenlopen erg optimistisch.
"Het zou goed nieuws zijn als het lukt, en ik ga ervan uit dat het zo is. Ik heb twee uur geslapen, de adrenaline gaat wel een beetje door je lichaam. Als het lukt is het wel een historische dag. Als grootste partij meedoen aan kabinet, daar kun je als leider van een partij alleen maar van dromen en het is goed voor onze kiezers."
De vier partijen afgelopen nacht
Ook informateurs zien vier partijen bewegen richting nieuw kabinet
Ook volgens informateurs Dijkgraaf en Van Zwol is de kans dat de vier onderhandelende partijen tot een kabinet komen gegroeid. Maar er is "nog geen 100 procent" zekerheid, zei Dijkgraaf na afloop van het marathonoverleg dat rond 09.00 begon en tot na middernacht duurde.
De vier partijen praten om 10.00 uur verder en gaan het dan voor het eerst formeel over de premierskandidaat hebben. Daar zeggen de partijen het aan de onderhandelingstafel nog niet over te hebben gehad. Van Zwol voorziet daarbij geen problemen. "Maar natuurlijk is het een belangrijk gesprek."
De naam van oud-PvdA-minister Ronald Plasterk, die eerder in deze formatie aantrad als verkenner en informateur, gaat rond als de mogelijke premierskandidaat. Twee namen kunnen in elk geval van het lijstje, zei Dijkgraaf. Het is volgens hem "uitgesloten" dat hij of Van Zwol de nieuwe premier wordt.
Omtzigt: 'Op een haar na een akkoord'
Ook NSC-leider Omtzigt toonde zich zojuist positief over de onderhandelingen. Volgens hem ligt er "op een haar na een akkoord". Hij sprak ook al over ministersposten, vooruitlopend op de volgende fase in de formatie. "We hebben een basis tot samenwerking gevonden en met die basis hebben we voldoende vertrouwen." Op de vraag of hij opgelucht is, reageert hij instemmend. "Ja, het land heeft een nieuwe regering nodig."
Overleg gaat later vandaag verder, leiders melden deal over financiën
Het overleg tussen de onderhandelaars van PVV, VVD, NSC en BBB is voor nu afgerond. Om 10.00 uur praten de partijen weer verder. PVV-leider Wilders zei bij het naar buiten gaan tegen de aanwezige pers dat er "nog wat werk te verrichten" is. "Maar ik zie dit niet meer fout gaan."
Ook andere partijleiders toonden zich positief over de vorderingen. "U ziet ons opgelucht naar buiten lopen", zei VVD-leider Yesilgöz. BBB-voorvrouw Van der Plas zei na afloop dat ze "heel veel credits wil geven aan Geert". "Weet je, dit gaat echt niet meer fout." NSC-leider Omtzigt moet nog naar buiten komen.
Akkoord over financiën
Volgens de drie partijleiders die de pers al te woord stonden is er een akkoord bereikt over de financiën en kunnen ze hun fracties morgen bijpraten. Ze benadrukken dat er nog wel "puntjes op de i" moeten worden gezet. Over de inhoud van de gemaakte afspraken deden ze geen uitspraken.
Volgens Wilders is er aan de onderhandelingstafel nog niet over de premierskandidaat gesproken. Dat punt zou later vandaag op de agenda staan. De informateurs Dijkgraaf en Van Zwol zullen in de loop van de dag ook met hun eindverslag komen.
PVV, VVD, NSC en BBB nog steeds bijeen, onderhandelingen gaan nacht in
De vier partijen die een kabinet proberen te vormen en vanmorgen rond 09.00 uur met hun gesprekken begonnen zijn nog steeds bijeen om te onderhandelen over een regeerakkoord. Niet eerder gingen de gesprekken tot zo laat door. Er zijn inmiddels bitterballen voor de onderhandelaars bezorgd, die waarschijnlijk nog een flink stuk van de nacht doorpraten.
Op X plaatste PVV-leider Wilders zojuist een foto waar hij samen met BBB-leider Van der Plas op staat. Eronder staat "de laatste loodjes.....".
De spanning stijgt, want nog steeds is er geen akkoord. Naar verluidt moeten er nog puntjes op de i worden gezet over de financiën. De afspraak is dat ze er morgen uit moeten zijn.
De naam van Ronald Plasterk gaat rond als mogelijke premier. Volgens politiek verslaggever Xander van der Wulp wordt de naam van Plasterk steeds nadrukkelijker genoemd, maar is nu niet met zekerheid te zeggen of hij echt premier wordt, mochten de onderhandelende partijen tot een akkoord komen.
Weer een hele dag van onderhandelingen; naam Plasterk wordt genoemd
De onderhandelaars van PVV, VVD, NSC en BBB zitten alweer de hele dag bij elkaar. Er is nog geen akkoord. Morgen is de dag dat de informateurs Van Zwol en Dijkgraaf hun verslag moeten inleveren bij de Tweede Kamer.
Er zijn vandaag veel speculaties over wie de nieuwe premier moet worden. Afgesproken is dat geen van de partijleiders in het kabinet komt. Er zijn geluiden dat PVV-leider Wilders oud-PvdA-minister Plasterk als mogelijke premier naar voren heeft geschoven. Maar Wilders wil dat niet bevestigen en ook anderen zijn er heel terughoudend over.
Volgens politiek verslaggever Xander van der Wulp wordt de naam van Plasterk steeds nadrukkelijker genoemd, maar is nu niet met zekerheid te zeggen of hij echt premier wordt.
Het is de laatste dag voor de deadline op woensdag
"Het is een spannende dag, we zitten heel dicht tegen de deadline", zei NSC-leider Pieter Omtzigt voor aanvang van de formatiebesprekingen vanmorgen. Op de vraag of het gaat lukken zei hij: "We maken vorderingen. Er is genoeg kans om eruit te komen."
De informateurs en de onderhandelaars van PVV, VVD, NSC en BBB wacht opnieuw een lange dag van onderhandelen. Het is de laatste dag voor de deadline op woensdagavond.
Lees hier verder:
Morgen weer verder, Wilders kan niets zeggen over mogelijke premierskandidaat
Na vele uren praten zijn de besprekingen voor vandaag klaar, maar er is nog geen akkoord. Morgenochtend vroeg wordt er weer verder gepraat. "Ik heb niets te vertellen", zei PVV-leider Wilders bij zijn vertrek. De andere partijleiders zeiden helemaal niets.
Een twitteraar die zich voordoet als persvoorlichter van de PVV, meldde vanavond dat Wilders oud-informateur Plasterk benaderd zou hebben als premiers-kandidaat. Kamerlid Agema retweette aanvankelijk het bericht van het account, maar verwijderde dat later weer.
Op de vraag of er iets van waar is zei Wilders: "Ik kan er niets over zeggen. Het is er binnen vandaag ook niet over gegaan".
Informateur Van Zwol nuanceerde dat later. Er is volgens hem aan tafel inderdaad niet over gesproken wie de premier moet worden, "maar in de wandelgangen gaat het er daar soms natuurlijk wel over."
Het was volgens hem zo'n lange dag "omdat alles echt uitgebreid besproken is". Ook morgen wordt waarschijnlijk een lange dag. Dan gaat het nog een keer over de financiële randvoorwaarden van het nieuwe kabinet: hoeveel moet er bezuinigd worden en welke lastenverlichtingen zijn mogelijk?
"De laatste loodjes wegen het zwaarst", aldus informateur Dijkgraaf. Net als Van Zwol acht hij het nog steeds realistisch dat de deadline van woensdagavond laat gehaald wordt. "Maar het is krap." De informateurs gaan geen uitstel van de deadline vragen aan de Tweede Kamer.
'Constructief aan tafel'
Voor aanvang van de onderhandelingen stonden BBB-leider Van der Plas en PVV-voorman Wilders de pers kort te woord. "Iedereen zit constructief aan tafel" en "het moet nu wel gebeuren", zei Wilders. Van der Plas zei te hopen dat de vier er vandaag uitkomen en als dat tot "vannacht half vijf" duurt, is het wat haar betreft ook prima.
Hoe dicht de vier partijen bij een eventueel akkoord zijn, lieten ze in het midden. "Hopelijk dicht", wilde Wilders erover kwijt.
Gesprekken weer verder
Na de rustdag van gisteren gaan de formatiegesprekken vandaag weer verder. Er is ruim vijf en halve maand na de verkiezingen nog geen duidelijkheid of er een kabinet komt van PVV, VVD, NSC en BBB. En de tijd begint te dringen, want komende woensdag is de deadline voor deze formatieronde.
Informateurs Van Zwol en Dijkgraaf willen op die dag voor middernacht klaar zijn. Dat betekent dat de onderhandelaars er dan uit moeten zijn, en de fracties van de vier partijen moeten voor die tijd ook nog akkoord gaan.
Geld
Zaterdag spraken de vier partijen nog met elkaar. Na afloop wilden de partijleiders van PVV. VVD, NSC en BBB vrijwel niets kwijt. Informateur Van Zwol zei tevreden te zijn over het verloop onderhandelingen gaan en Dijkgraaf stelde "iets optimistischer" te zijn dan eerder. "Maar je weet nooit wat er opduikt. We gaan per dag vooruit."
Van Zwol benadrukte verder dat geld het lastigste punt is bij de onderhandelingen. Vooral de VVD en NSC willen het begrotingstekort en daarmee de staatsschuld niet te hoog laten oplopen, PVV en BBB hebben daar minder problemen mee. "In het verleden zijn politieke verschillen dichtgesmeerd met extra uitgaven", aldus Van Zwol. "Maar nu willen ze zorgen voor ordentelijke overheidsfinanciën en dat is moeilijker."
Wie is de beoogd premier?
PVV-leider Geert Wilders heeft een kandidaat op het oog voor het premierschap, en heeft die persoon ook al benaderd. Maar wie het dan is, is momenteel het best bewaarde geheim van Den Haag. Wilders wil vooralsnog niet zeggen wie het is en ook niet wanneer hij de naam gaat onthullen aan de andere drie partijen.
De formerende partijen hebben eerder afgesproken dat de partijleiders allemaal in de Tweede Kamer blijven. Dat betekent dat Wilders als leider van de grootste partij geen premier zal worden. Wel is het aan hem om iemands anders voor te dragen voor deze post.
Welkom!
Welkom in dit liveblog over de kabinetsformatie. Hier houden we je op de hoogte van de ontwikkelingen rond de vorming van een nieuw kabinet. Lees hier het blog van vorige week.