Vier partijleiders met Putters twee dagen op landgoed • Yesilgöz hoopt op kabinet voor de zomer

Putters met de vier partijleiders twee dagen 'in alle rust' op landgoed

De vier partijen trekken zich met informateur Putters twee dagen terug op Landgoed De Zwaluwenberg om te kijken of ze een kabinet kunnen vormen. Maandag en dinsdag zitten de partijleiders van PVV, VVD, NSC en BBB bij elkaar, zonder hun secondanten. "We gaan in alle rust en vertrouwelijkheid kijken of er conclusies zijn te trekken." De pers is ook niet welkom.

Informateur Putters vindt het verstandig om zijn werkkamer in het hectische Tweede Kamergebouw te verlaten. De pers staat de partijleiders op te wachten bij hun aankomst en vertrek en er zijn allerlei debatten waar Wilders, Yesilgöz, Omtzigt en Van der Plas aan meedoen.

De partijen zijn bereid om verder te onderhandelen over een nieuw kabinet, zeggen bronnen bij betrokken partijen tegen de NOS. Putters wil niet vooruitlopen op een mogelijk succes van de komende bijeenkomst, maar benadrukt dat zijn conclusie nog niet getrokken is.

Podcast De Stemming: Een doorbraak of een doorbraakje?

De PVV, VVD, BBB en NSC willen weer met elkaar aan tafel om te kijken of ze samen een extraparlementair kabinet mogelijk kunnen maken. Pieter Omtzigt is dus terug aan tafel. Is dit een doorbraak of een doorbraakje in de formatie?

Informateur Putters noemde berichtgeving daarover onjuist. Waarom kwam hij met een speciaal bericht daarover en wat betekent het? Hij zegt die conclusie nog niet te kunnen trekken en praat nog verder met de partijen, terwijl hij ook met zijn eindverslag is begonnen.

En in deze podcast wordt de winnaar van de Anne Vondelingprijs bekend. Xander Van der Wulp en Joost Vullings pikten het op in de Wandelgangen.

Deze aflevering van De Stemming kun je hier beluisteren. Bevalt het? Vergeet je dan niet te abonneren.

Yesilgöz: voor zomer een kabinet zou moeten lukken

VVD-leider Yesilgöz is "heel hoopvol" over onderhandelingen met PVV, NSC en BBB. Gisteren werd duidelijk dat de vier partijen bereid zijn om in een nieuwe formatieronde over de vorming van een kabinet te gaan praten. "Ik kijk ernaar uit", zei Yesilgöz voor aanvang van de ministerraad.

Ze benadrukte dat ze voor zichzelf spreekt en dat het aan informateur Putters is om de conclusie te trekken of een coalitie van deze vier partijen echt een reële mogelijkheid is. Maar ze zei ook dat het "zou moeten lukken" om voor de zomer een kabinet te vormen. "Als het aan mij ligt wel."

Putters praat maandag voor het eerst met vier partijen, op landgoed De Zwaluwenberg

Maandag praten de vier partijen voor het eerst gezamenlijk met informateur Putters. In zijn informatieronde, die drie weken geleden begon, heeft Putters alleen nog individuele gesprekken of in duo's met de partijleiders van PVV, VVD, NSC en BBB gesproken. Het is niet de eerste keer dat partijen die mogelijk een coalitie kunnen vormen, hun heil buiten Den Haag zoeken. In januari koos de eerste informateur Plasterk ook voor het landgoed nabij Hilversum.

Zeventien jaar geleden, in 2007, werd deze centrale plek met afgezonderde ligging en goede beveiliging voor het eerst gekozen in de aanloop naar de vorming van een kabinet: Balkenende IV. Ook tijdens moeilijke momenten in de formaties in 2017 (kabinet-Rutte III) en 2021 (Rutte IV) werd naar De Zwaluwenberg uitgeweken.

Xander van der Wulp: Putters is nog voorzichtig

NOS-verslaggever Xander van der Wulp over het X-bericht van de informateur:

"Alles in de kabinetsformatie ligt nog steeds heel gevoelig. Het bericht van de informateur laat dat duidelijk zien. Ondertussen zijn bronnen bij NSC duidelijk: de partij ziet het als haar verantwoordelijkheid om met de andere drie partijen serieus te kijken of een extraparlementair kabinet mogelijk is. En als de gesprekken naar wens verlopen is de partij ook bereid ministers te leveren. Putters is nog voorzichtig en wil volgende week mogelijk nog spreken met Omtzigt en de anderen. Toch staat de vervolgstap wel vast: de vier partijen gaan weer met elkaar in gesprek."

Putters: 'Gesprekken met PVV, VVD, NSC en BBB zijn nog gaande'

De woordvoerder van informateur Putters laat in de avond weten dat in de berichtgeving over de formatie de suggestie zit dat de bereidheid tot verdere onderhandelingen "de conclusie zou zijn van de informatieronde". De woordvoerder noemt die suggestie onjuist en benadrukt dat de gesprekken met PVV, VVD, NSC en BBB nog gaande zijn. De berichtgeving is gebaseerd op gesprekken binnen de betrokken partijen. Putters werkt nog aan zijn eindverslag.

Bereidheid onder PVV, VVD, NSC en BBB om verder te onderhandelen

De vier partijen willen na deze formatieronde verder praten over een nieuw kabinet. De vorm is nog niet helemaal duidelijk, gedacht wordt aan een extraparlementair kabinet.

Eindverslag Putters niet maandag klaar, extra gesprekken nodig

Informateur Putters is bezig met zijn eindverslag, maar hij gaat nog een aantal gesprekken voeren met de partijleiders van PVV, VVD, NSC en BBB. Het is nog niet duidelijk of er ook een gezamenlijk gesprek met de vier partijen komt. Sinds zijn aanstelling als informateur, een maand geleden, hebben deze vier partijen niet samen bij Putters gezeten.

"We zijn onderweg, maar er is nog heel wat te overbruggen", zei Putters na een werkdag zonder gesprekken met de partijleiders.

Eerder leek het ernaar uit te zien dat Putters aanstaande maandag het verslag klaar zou hebben en dat de Tweede Kamer er dan op woensdag 13 maart over zou debatteren. De officiële deadline voor het verslag is donderdag 14 maart en die gaat Putters wel halen, zei hij vandaag. Hij noemt het schrijven van het verslag "nog best een klus".

Over het succes van zijn formatiepoging wil Putters niets zeggen. "Ik werk stap voor stap." Hij benadrukt wel dat de partijleiders onderling contact met elkaar hebben.

Misschien wordt volgende stap gezet in formatie

Informateur Putters heeft vandaag twee hoofdrolspelers ontvangen: hij praatte met BBB-leider Van der Plas en VVD-leider Yesilgöz individueel. Beiden wilden weinig inhoudelijks kwijt, maar Van der Plas zei dat ze "er positief in staat" en Yesilgöz gebruikte het woord "hoopvol". Ook achter de schermen zijn weer iets optimistischer geluiden te horen: er zou misschien een volgende stap in de formatie kunnen worden gezet.

Mogelijk komen de partijleiders van PVV, VVD, NSC en BBB weer samen om de tafel, maar Putters heeft daar nog geen mededelingen over gedaan. De laatste keer dat de vier partijen samen onder leiding van een informateur praatten, was in de vorige, mislukte, formatieronde onder leiding van Putters' voorganger Plasterk.

Yesilgöz blijft hoopvol

VVD-leider Yesilgöz blijft hoopvol over de voortgang in de formatie. Dat zei ze na een onderhoud met informateur Putters. Ze wilde niet ingaan op de inhoud, maar zei dat ze een goed gesprek had gehad met de informateur.

Yesilgöz denkt niet dat dit haar laatste overleg met Putters was. Op de vraag of PVV, VVD, NSC en BBB ook weer met elkaar om de tafel gaan (in de vorige formatieronde onder leiding van Plasterk gebeurde dat voor het laatst) antwoordde ze dat dat aan Putters is. Het is de bedoeling dat de informateur volgende week met zijn verslag komt en Yesilgöz hoopt dat daar concrete stappen in worden gezet: "Dat is wel mijn inzet."

Eerder vandaag ontving Putters ook BBB-leider Van der Plas. Gisteren had hij individuele ontmoetingen met NSC-voorman Omtzigt en PVV-leider Wilders.

Van der Plas staat er positief in

BBB-leider Van der Plas had vanochtend naar eigen zeggen een "goed en constructief gesprek" met informateur Putters. Ze voegde eraan toe dat ze "er positief in staat" en dat het erover ging "hoe we naar het eind van deze formatieperiode gaan".

Op de vraag of ze niet liever tegelijk met de leiders van PVV, VVD en NSC om tafel had willen zitten, antwoordde ze dat de informateur nu eenmaal bepaalt wie er wordt uitgenodigd. "Maar we zitten hier niet uit onze neus te eten."

Vanmiddag ontvangt Putters ook nog VVD-leider Yesilgöz.

Wilders: volgens mij willen we er allemaal graag uitkomen

PVV-leider Wilders is aan het einde van de middag bij informateur Putters geweest. Volgens Wilders was het een goed gesprek. Hij zegt nog steeds "met enthousiasme" naar de gesprekken toe te komen en hoopt dat "het gaat lukken". De PVV- voorman heeft de indruk dat "we er allemaal graag uit willen komen".

Wilders wilde niet ingaan op vragen over berichten dit weekend over de gemoedstoestand van Pieter Omtzigt. "Lekken is nooit goed", zei Wilders, maar op vragen over de invloed ervan op het proces ging hij niet in.

Omtzigt over roddels: onderling vertrouwen niet gemakkelijker gemaakt

NSC-leider Omtzigt zegt dat de roddels over zijn emotionele toestand invloed hebben op het onderlinge vertrouwen tussen de vier partijen die kijken of ze een kabinet kunnen vormen. "Dat heeft het er niet gemakkelijker over gemaakt", zei hij vandaag na afloop van een gesprek met de informateur. Gisteren zei hij dat hij zich niet herkent in het beeld dat sommige media schetsen van de emotionele toestand waarmee hij aan de onderhandelingstafel zou zitten. Onder meer De Telegraaf berichtte er dit weekend over. Omtzigt zou bij spanningen soms emotioneel de onderhandelingstafel hebben verlaten.

Omtzigt benadrukt "zijn best" te doen om met de drie andere partijen tot een "manier van samenwerking" te komen. Hij zegt dat er nog constructieve gesprekken worden gevoerd. "Als er geen kans was om eruit te komen, was ik niet naar binnen gegaan".

De NSC-voorman was vanmiddag alleen uitgenodigd door Putters. Later vandaag is er ook nog een ontmoeting tussen de informateur en PVV-leider Wilders.

Omtzigt weer bij Putters

Informateur Putters praat nu apart met NSC-voorman Omtzigt. Gisteren werd Omtzigt ook al door de informateur ontvangen, maar toen samen met VVD-leider Yesilgöz. Voor later vandaag staat ook nog een ontmoeting van Putters met PVV-leider Wilders op het programma.

Voor hij naar binnen ging, wilde Omtzigt niks zeggen.

'Blijkbaar te kwetsbaar om vier partijen tegelijk te ontvangen'

Het is de week van de waarheid in deze formatieronde. Informateur Putters wil maandag zijn verslag inleveren en het is nog niet duidelijk wat zijn conclusie wordt. Een meerderheidskabinet van PVV, VVD, NSC en BBB is inmiddels uitgesloten, want dat willen VVD en NSC niet. En aan een minderheidskabinet willen beide partijen geen bewindspersonen leveren. Dat betekent dat er gekeken moet worden naar een andere variant, zoals een extraparlementair of een gedoogkabinet, maar aan die begrippen geeft iedereen zijn eigen invulling.

De informateur ontvangt vandaag eerst Pieter Omtzigt (NSC). Later op de dag spreekt hij Geert Wilders (PVV). Gisteren kwamen de hoofdrolspelers in koppeltjes langs. Want "blijkbaar is het allemaal nog veel te kwetsbaar om dat al met die vier partijen samen te doen", zegt politiek verslaggever Arjan Noorlander in Nieuwsuur.

Hij concludeert: "Putters heeft voor zijn deelopdracht nog maar een week. Het wordt echt een heidens karwei. Hij moet nu vooral duidelijk maken of het op rechts definitief wel of niet gaat lukken. Realiseer je wel dat ze met ruzie uit elkaar zijn gegaan, een week of drie geleden, en daarna hebben ze nog op geen enkel moment met zijn vieren bij elkaar gezeten om te praten over een nieuw kabinet. Het kan zomaar zijn dat duidelijk wordt dat, ondanks de wil van velen, rechts in Nederland onmogelijk blijkt."

Putters: roddel en achterklap helpen niet

Informateur Kim Putters wordt na afloop van de gesprekken vandaag gevraagd naar de anonieme verklaringen in sommige media, met name over de emotionele toestand van NSC-leider Omtzigt. "Met roddel en achterklap ben ik niet bezig. En het helpt het proces ook niet", antwoordt hij.

Hij is naar eigen zeggen bezig met "alle zaken langslopen die nodig zijn om tot een goede samenwerking te komen". Morgen gaat hij daarmee verder. Dan praat Putters eerst met Omtzigt en daarna met PVV-voorman Wilders. Die twee hebben sinds het aantreden van Putters nog niet samen aan tafel gezeten, en dat gaat morgen dus ook weer niet gebeuren.

Uiterlijk eind volgende week moet Putters met een eindverslag komen. "Ik doe er alles aan om met een verslag te komen waar we mee verder kunnen in de politieke arena."

Kort daarvoor kwamen Wilders en Van der Plas naar buiten na hun gezamenlijke gesprek met de informateur. Zij wilden alleen kwijt dat het goed gesprek was geweest.

Omtzigt herkent zich niet in beeld media over emotionele toestand

NSC-leider Omtzigt herkent zich niet in het beeld van sommige media over zijn emotionele toestand waarmee hij aan de onderhandelingstafel zou zitten. Onder meer De Telegraaf berichtte erover. Omtzigt zou bij spanningen soms emotioneel de onderhandelingstafel hebben verlaten.

De NSC leider zei vandaag na afloop van een gesprek met VVD-leider Yesilgöz en informateur Putters dat hij denkt dat het "over elkaar roddelen" deze formatie niet "heel veel verder gaat helpen".

Verder wilde Omtzigt niet ingaan op vragen over deze berichten in de media. "Ik denk dat het beter is om te focussen op de problemen die in het land moeten worden opgelost dan op berichten over mijn emotionele gesteldheid".

Omtzigt zegt dat hij "sinds 22 november bezig is te kijken hoe er betere plannen voor dit land zijn op onder meer bestaanszekerheid en woningbouw en het landsbestuur. We hebben als NSC meer dan welke partij ook concrete plannen voor het land op tafel gelegd en zijn van plan dat te blijven doen." Hij noemde opnieuw een zakenkabinet als optie en wees erop dat NSC niet de enige partij is die geen meerderheidskabinet wil.

Op de vraag of een kabinet met GroenLinks-PvdA nu in beeld komt zei Omtzigt dat het "niet voor niets" is dat ze met deze partijen aan tafel zitten.

Kijk hier een deel van het gesprek met Omtzigt terug:

Yesilgöz: "wil er nog steeds alles aan doen"

VVD-leider Yesilgöz wil er nog steeds "alles aan doen" om te zorgen dat er een regering komt, herhaalde ze na haar gesprek met NSC-leider Omtzigt bij informateur Putters. Een meerderheidskabinet van PVV, NSC, VVD en BBB bleek er vorige week niet meer in te zitten. Maar wat dan wel? Vandaag zijn eerst VVD en NSC bij Putters geweest, vanavond komen PVV en BBB bij Putters op gesprek.

Aan Yesilgöz werd ook gevraagd of ze zich herkent in het beeld dat door sommige media wordt geschetst over de emotionele situatie van NSC- leider Omtzigt:

Yesilgöz en Omtzigt samen bij informateur

VVD-leider Yesilgöz en NSC-leider Omtzigt zijn rond 11.00 uur samen bij informateur Putters aangeschoven om te spreken over het vervolg van de formatie.

Partijen praten verder over mogelijke samenwerkingsvormen, nu een meerderheidskabinet van PVV, VVD, NSC en BBB er niet meer in zit. Wat dan wel staat nu op de agenda. Wilders (PVV) en Van der Plas (BBB) worden later vandaag verwacht.

De agenda van maandag: twee koppels van twee

De informateur gaat verder praten met de vier partijen PVV, VVD, NSC en BBB. Vorige week werd duidelijk dat een meerderheidskabinet van deze vier er niet inzit. Maar wat dan wel? In de ochtend praat Putters met de twee partijleiders Yesilgöz en Omtzigt samen. In avond is een tweede koppel uitgenodigd: Wilders en Van der Plas.

Lees hier wat er vorige week gebeurde in de formatie

Welkom!

Goedemorgen, welkom bij dit liveblog over de kabinetsformatie.

Vorige week heeft informateur Putters vijf dagen met allerlei fractievoorzitters gepraat over mogelijkheden om een kabinet te vormen. Op maandag en dinsdag kwamen bijna alle partijen langs, behalve Denk (dat niet wil komen) en partijleider Ouwehand van de Partij voor de Dieren (die ziek was).

Op woensdag, donderdag en vrijdag werden partijleiders Wilders (PVV), Yesilgöz (VVD), Omtzigt (NSC) en Van der Plas (BBB) in verschillende samenstellingen uitgenodigd om langs te komen; soms alleen, soms met zijn tweeën. Een oplossing is er nog niet. Wel is duidelijk dat een meerderheidskabinet tussen deze vier partijen er niet inzit: NSC wil niet met de PVV in een kabinet.

Lees hier nog eens terug wat er afgelopen week gebeurde.