Migratie is groot verkiezingsthema, gemeenten worstelen met draagvlak opvang

• Fatima Bajja

  redacteur

Migratie is een van de belangrijkste onderwerpen deze verkiezingen. Uit onderzoek van Ipsos blijkt dat 65 procent van de Nederlanders het aantal asielmigranten naar beneden wil. Daarnaast is het onderwerp er de 'oorzaak' van dat Nederland vervroegd naar de stembus gaat: het kabinet-Rutte IV viel over het asielbeleid.

Ook in de campagne vallen de grote verschillen tussen de partijen op. Het is geen makkelijk onderwerp om compromissen over te sluiten, is in de verkiezingsdebatten te zien. Bijvoorbeeld over de spreidingswet lopen de meningen sterk uiteen.

Intussen blijven gemeenten druk op zoek naar opvangplekken voor asielzoekers en Oekraïense vluchtelingen en zoeken ze daarvoor tegelijk draagvlak onder de inwoners.

Zo ook in de gemeente Schagen. In Schagen komt vanaf 1 januari een crisisnoodopvang voor 250 asielzoekers. Het moet de huidige opvang in Petten, ook gemeente Schagen, vervangen.

De Schagenaren weten dat pas sinds kort. Gisteravond hield de gemeente een bewonersbijeenkomst, waar iets meer dan 150 mensen op af kwamen.

Mensen uitten daar hun zorgen over de opvang:

Volgens de Schagense burgemeester Marjan van Kampen moest er snel besloten worden. Bijna wekelijks kreeg ze brieven van demissionair staatssecretaris Van Der Burg, die op zoek is naar opvangplekken. Ze snapt dat de inwoners zich voor een voldongen feit voelen geplaatst. "Maar wij zeggen; wij nemen de verantwoordelijkheid voor het besluit en lichten dat toe. En gaandeweg houden wij mensen op de hoogte en informeren we hen."

Volgens Marlou Schrover, hoogleraar migratiegeschiedenis aan de Universiteit Leiden, is de rol van het gemeentebestuur belangrijk in het creëren van draagvlak. "Waar burgemeesters zeggen dat ze 'overvallen' zijn door het overheidsbeleid, wat vaak niet waar is, komen de burgers in verzet."

Waar het volgens haar goed gaat bij discussies over asielopvang, zijn bijeenkomsten waar lang van tevoren in kleine groepen wordt gepraat. "Waar dan ook per tafeltje een of twee ambtenaren aanzitten die aantekeningen maken en soms wat simpele vragen beantwoorden. En waar kerkelijke organisaties, maar ook winkeliersverenigingen, de scholen, de zorg en de politie meteen betrokken worden."

Het helpt volgens haar ook als duidelijk wordt gemaakt wat de voordelen zijn. Gemeenten krijgen vergoedingen voor de opvang, die besteed kunnen worden aan het opknappen van sportvelden, het in stand houden van het busvervoer en het ondersteunen van lokale winkels."

Te weinig woningen

Burgemeester Van Kampen ziet het als haar verantwoordelijkheid om asielzoekers op te vangen, tegelijkertijd blijft ze oog hebben voor de zorgen van de bewoners. "Vanavond zei iemand tegen mij: hoe gaat u er nou voor zorgen dat mijn kinderen ook een woning hebben. U bent zo bezig met vluchtelingen", zegt ze. "Die opmerking hebben wij vaker gehoord en wij proberen zoveel mogelijk te bouwen als gemeente Schagen. Maar dat is niet makkelijk."

Volgens hoogleraar Schrover staan de verkiezingsprogramma's over migratie vol met oude voorgestelde plannen. Ze wijst op de versnelde asielprocedure die al sinds 1980 in programma's terugkeert. "Bijna alle oplossingen zijn al geprobeerd en mislukt, maar dat wordt zelden opgemerkt in de debatten. Het zou goed zijn als politici soms terugkijken naar eerdere pogingen."

Burgemeester Van Kampen hoopt dat de formatie van een nieuw kabinet na de verkiezingen snel verloopt, want volgens haar zijn er echte uitdagingen. "Het is bijzonder dat gemeenten weer de nek uitsteken om dit vraagstuk op te lossen. Daar zou Den Haag beter naar moeten kijken."