Lenie van Wensveen, jongste speelster in eerste Oranje-interland: 'Ik was een pionier'
Het was 23 september 1956. Lenie van der Jagt (nu Van Wensveen) liep met haar stelten van benen het veld op. Ze zou de allereerste interland voor vrouwen spelen tegen West-Duitsland. Dat moest buiten de KNVB om, want de bond erkende vrouwenvoetbal toen nog niet.
Van der Jagt was 14 jaar en net oud genoeg om mee te doen. Ze voetbalde van kinds af aan op straat, tussen het puin van naoorlogs Rotterdam. Ze was technisch sterk en tweebenig. "De jongens kwamen me altijd halen, dat was heel gewoon."
Na enig aandringen mocht de Rotterdamse komen voorspelen bij het Nederlandse team. Stiekem pakte ze thuis de voetbalschoenen van haar vader, waarin ze proppen krantenpapier stopte zodat ze pasten. Ze werd aangenomen. In de eerste interland stond ze in de basis en maakte ze als jongste international de enige goal.
Bekijk hier die allereerste goal voor Oranje:
"Ik was wel een beetje nerveus", zegt Van Wensveen bescheiden. Er waren 15.000 toeschouwers, onder wie haar trotse vader, herinnert ze zich. "Na afloop moest ik handtekeningen uitdelen."
Niet gewoon
Hoe werd er op die allereerste onofficiële interland gereageerd? "Niet. Mensen hadden geen idee dat die wedstrijd er was", zegt sporthistoricus Jurryt van de Vooren. "Lenie zag de beelden pas toen ik ze onlangs opduikelde."
Van de Vooren kent Van Wensveen al een aantal jaar en stelde voor het Mediamuseum van Beeld & Geluid deze zomer een mini-expositie samen over een eeuw vrouwenvoetbal.
In 2019 maakte Frank Heinen dit portret van Lenie van Wensveen:
Hoe belangrijk is die eerste wedstrijd in 1956 geweest voor de ontwikkeling van het vrouwenvoetbal? "Heel belangrijk", zegt Van de Vooren. "Er was toen nog geen officiële erkenning van de KNVB en de FIFA. Die kwam pas in 1971, na het WK voetbal voor vrouwen in Mexico."
Was het bijzonder dat vrouwen op voetbal zaten? "Vrouwen als Lenie vonden het heel normaal. Maar dat was het natuurlijk niet. Bijna geen enkel meisje kreeg daar in die tijd toestemming van haar familie of van school voor."
Rolmodellen hadden ze dan ook niet. "Gien van Maanen, de keeper van 1956, plakte in haar fotoboek pasfoto's van vrouwen op plaatjes van voetballende mannen. Zo kon ze zichzelf toch een beetje herkennen in beeld", zegt Van de Vooren.
Van Wensveen en haar teamgenoten noemt hij de pioniers van het vrouwenvoetbal. "Alles moest zelf geregeld worden. Daar heb ik de meeste bewondering voor. Dat ze het gewoon zelf hebben gedaan. In plaats van: het lukt niet, we gaan maar iets anders doen."
'Dames spelen graag voetbal'
In bronnen is weinig terug te vinden over de geschiedenis van vrouwenvoetbal. De eerste foto van voetballende vrouwen in Nederland dateert uit 1919.
De beeldvorming bleef decennialang negatief. Zo werd het damesvoetbal in 1933 in sporttijdschrift Revue der Sporten als 'een walgelijke uitwas' omschreven.
"Vrouwen horen achter het aanrecht, zeiden ze in mijn tijd - behalve Lenie van Wensveen", zegt Van Wensveen terwijl ze meewarig glimlacht.
Zelf is de Rotterdamse tot op hoge leeftijd blijven voetballen. Op haar 75ste brak ze nog haar heup, toen ze wilde voordoen hoe ze dat allereerste doelpunt maakte.
Ze volgt de Oranjevrouwen op elk groot voetbaltoernooi en gaat nog regelmatig kijken bij interlands in eigen land.
Wie haar favoriete Nederlandse speler is op dit WK? "Jackie Groenen", zegt ze resoluut. "Een keiharde werker en ze doorziet het spelletje. Ze lijkt wel een beetje op mij."
Sarina Wiegman voorspelde in 2000 de toekomst van het Nederlandse vrouwenvoetbal, waarvoor ze uiteindelijk zelf verantwoordelijk werd:
