Van Praag keek met afgrijzen naar AZ-rellen: 'Nederland staat er slecht op in Europa'

Als voorzitter van de UEFA-commissie stadions en veiligheid keek Michael van Praag met afgrijzen naar de rellen bij AZ gisteravond. De hooligans overschreden daarbij een grens die in het verleden heilig was.

"In mijn tijd als voorzitter van Ajax had ik veel met de F-side te maken", zegt Van Praag. "Die vochten met andere supportersgroepen en dat was ook verschrikkelijk."

"Maar van ouderen, vrouwen en kinderen bleven ze af, dat was een gouden regel. Bij AZ gebeurde dat gisteren wel. Als je familieleden van spelers gaat aanvallen, dan is de grens wel bereikt, hoor."

Een week geleden vond in Londen iets vergelijkbaars plaats. Supporters van West Ham belaagden familieleden van AZ-spelers, die juichten na een doelpunt van de Nederlandse ploeg.

"Wat daar gebeurde, is net zo afkeurenswaardig. Dan weet je van tevoren dat je in Alkmaar wraak kunt verwachten", aldus Van Praag. "Daarom hebben we vanuit de UEFA onze twee top-veiligheidsmanagers naar deze wedstrijd gestuurd."

Mogelijke straf

Van Praag had een halve dag na de ongeregeldheden nog geen contact gehad met de zware UEFA-delegatie die de wedstrijd bijwoonde. Maar dat AZ een flinke straf kan verwachten, staat als een paal boven water.

"AZ is verantwoordelijk voor de gang van zaken en de veiligheid in het stadion. De club kan rekenen op een briefje van de UEFA. De hoogte van de sanctie zal afhangen van de geschiedenis van de club. Daar kan ik verder niets over zeggen, want het tuchtrecht is een onafhankelijk orgaan."

Vanuit zijn UEFA-functie ziet de voetbalbestuurder dat Nederland er "steeds minder goed op staat" in Europa. "Van de ene kant is het mooi dat steeds meer Nederlandse clubs in de Champions League en de andere competities spelen. Maar het zijn ook clubs waarbij eigenlijk steeds iets aan de hand is met supporters."

"Feyenoord spant wat dat betreft de kroon, maar PSV en Ajax kunnen er ook wat van", zegt Van Praag over het supportersgeweld. "We staan in de Europese toptien en één Nederlandse club in de topvijf. Ik zit me als Nederlander te generen, als ik die lijstjes zie. Waarom pakken we dit niet aan?"

Engelse aanpak

Van Praag denkt de oplossing wel te weten. Hij wijst nadrukkelijk naar Engeland. "Daar hebben ze banning orders ingevoerd, speciale wetten voor de voetbalstadions. Als je vuurwerk afsteekt, voorwerpen gooit, het veld betreedt of gaat vechten, dan bega je een strafrechtelijke overtreding. De politie pakt je op en binnen een week sta je voor de rechter."

"In Engeland hebben ze dit soort taferelen als gisteravond niet meer." Het geweld vorige week in Londen was een zeldzaam voorval. Want: "Als je je misdraagt, dan krijg je een stadionverbod, een meldplicht en een strafblad. Dat schrikt gewoon af."

Digitale meldplicht 'makkelijk te omzeilen'

Het Nederlandse voetbal met de KNVB voorop pleit al langere tijd voor de Engelse aanpak als het gaat om het bestrijden van supportersgeweld. Maar door capaciteitsproblemen bij de politie is dat tot dusver onmogelijk in Nederland. Daardoor is er nu alleen een civielrechtelijk stadionverbod, dat door de clubs zelf gehandhaafd dient te worden.

Er wordt momenteel gekeken naar een digitale meldplicht. Daarbij moeten supporters met een stadionverbod tijdens wedstrijden van hun club met een app op hun telefoon hun locatie doorgeven.

"Misschien ben ik er te cynisch over, maar zo'n digitale meldingsplicht is zeker niet waterdicht", zegt Van Praag. "Het lijkt me heel makkelijk te omzeilen. Je gaat naar het stadion en laat je telefoon thuis, waar je vrouw of man dan even voor je inlogt om de locatie door te geven."

Waterdicht of niet, de meldingsplicht is volgens Van Praag hard nodig. "Een strafrechtelijk stadionverbod is nu echt de ontbrekende schakel. Alle partijen - justitie, politie, de clubs, supporters en KNVB - moeten samenwerken. Alleen met een gezamenlijke benadering kan dit aangepakt worden. Het systeem is zo sterk als de zwakste schakel."

Gesnoven en gedronken

"En we moeten het blijven handhaven. Begin deze eeuw mocht er geen alcohol gedronken worden in stadions. Dan gaat het een tijd goed en laten we dat weer varen. Maar we zien na covid dat mensen zich anders zijn gaan gedragen, in de hele maatschappij. Er is geweld tegen hulpverleners, maar ook in de stadions."

"Neem die jongen bij PSV, die de keeper van Sevilla aanviel. Die had gesnoven en gedronken. Als je dat allebei doet, dan ben je niet meer bij zinnen, dan herken je bij wijze van spreken je eigen moeder niet meer."

Van Praag hoopt dat de strafrechtelijke aanpak voor voetbalgerelateerd geweld snel kan worden ingevoerd. "Mijn ervaring is dat hardcoresupporters duidelijkheid willen. Nu komen ze er vaak mee weg. Als ze weten wat de consequenties zullen zijn, dan schrikt dat af."