Schade als gevolg van klimaatverandering is voor het eerst een officieel gespreksonderwerp op de VN-Klimaatconferentie, die vandaag is begonnen in de Egyptische badplaats Sharm-el-Sheikh. Dat heeft de nieuwe voorzitter van de top, de Egyptische minister van Buitenlandse Zaken Sameh Shoukry, aangekondigd. "De opname van dit agendapunt drukt een gevoel van solidariteit uit met de slachtoffers van klimaatrampen", zei Shoukry.
Eerdere jaren werd hier ook wel over gesproken, maar was het niet officieel een onderhandelingsthema. De discussie gaat vooral over de vraag of en hoe rijke landen de armere - vaak kwetsbare - landen moeten compenseren voor de schade die klimaatverandering veroorzaakt.
Vorig jaar nog, op de klimaattop in Glasgow, blokkeerden de rijkere landen een voorstel om een orgaan op te richten dat dit soort compensatieregelingen behandelt. De discussie zal dit jaar niet gaan over het instellen van zo'n orgaan of een andere manier om dit soort schadevergoedingen te regelen. Het is de bedoeling dat hier uiterlijk volgend jaar een besluit over wordt genomen.
Hoeveel wake-up calls heeft de wereld nog nodig?
Shoukry werd bij de opening van de twee weken durende klimaatconferentie benoemd door Alok Sharma, die vorig jaar de klimaattop in Glasgow voorzat. Sharma benadrukte bij de start van de top in Egypte dat het gesprek dit jaar moet gaan over concrete actie tegen klimaatverandering. Hij vindt dat wereldleiders moeten komen uitleggen wat ze in het afgelopen jaar op dit gebied voor elkaar hebben gekregen.
"Hoeveel wake-up calls heeft de wereld nog nodig?", vroeg hij zich af, verwijzend naar het feit dat overstromingen dit jaar een derde van Pakistan onder water hebben gezet en andere delen van de wereld juist te maken hadden met recorddroogtes. "Niets doen is kortzichtig en zal leiden tot een klimaatcatastrofe."
De Brit sprak ook over de Russische inval van Oekraïne. "Die brute en illegale oorlog heeft de ontwikkeling van meerdere mondiale crises versneld", aldus Sharma die ook stilstond bij de vorige klimaattop en de landen bedankte die sindsdien meer doen om klimaatverandering tegen te gaan.
'Fossiele brandstoffen hebben geen toekomst'
"We boeken vooruitgang, maar er is nog zoveel te doen. We zijn nog niet op koers om binnen de 1,5 graden te blijven", zei hij, doelend op de afspraak in het Klimaatakkoord van Parijs (2015) om ruim beneden de 2 graden opwarming aan het einde van de eeuw te blijven, en dan het liefst in de buurt van de 1,5 graden. De Brit prees het groeiende aantal bedrijven en landen die 'net zero' nastreven, een CO2-uitstoot van netto nul.
Na zijn openingstoespraak wees hij Shoukry aan als zijn opvolger. Aan hem de taak om in de twee weken die de top duurt, de landen achter gezamenlijke klimaatafspraken te krijgen. Sharma lukte dat in Schotland pas na een voor hem teleurstellende concessie aan China en India over een gefaseerde afbouw van steenkool.
Achter de schermen
Aan de klimaattop doen ook dit jaar weer bijna tweehonderd landen mee en er arriveren de komende dagen tal van staatshoofden en regeringsleiders in Sharm-el-Sheikh.
Vandaag, op de eerste dag, zijn er naast de welkomstspeeches en de agendavaststelling vooral gesprekken achter de schermen. Morgen zal ook de Egyptische president Sisi het woord voeren.
