Staatssecretaris Vijlbrief van Mijnbouw is geschrokken van het hogere aantal sterfgevallen in Groningen, als gevolg van stress-gerelateerde klachten na aardbevingen. "Ja, ik schrik daarvan. Dat hoort natuurlijk niet. Het is een van de tragedies die zijn verbonden aan de gaswinning."
Vandaag werd bekend dat onderzoek door de Rijksuniversiteit Groningen uitwijst dat er jaarlijks mogelijk zestien mensen in het aardbevingsgebied overlijden aan de gevolgen van aardbevingsstress. Eerdere berichten spraken nog van vijf jaarlijkse sterfgevallen. Een en ander wordt toegelicht in de podcast Gronings gas: gewonnen of verloren? van NOS/NPO Radio 1, die sinds vandaag online staat.
Volgens Vijlbrief onderstreept het onderzoeksresultaat het voornemen om zo snel mogelijk de gaswinning te beëindigen. "Het zegt ook dat we er zo snel mogelijk mee moeten stoppen. Dat is de reden waarom ik zo fanatiek ben op stoppen met gas winnen, omdat dat de enige manier is om dit probleem structureel op te lossen."
Later deze maand start de parlementaire enquête naar de gaswinning en aardbevingsproblematiek in Groningen. Vijlbrief vermoedt dat die enquête de problematiek nog urgenter maakt. "Ik denk dat er oude wonden open zullen gaan. Dan zullen er dingen naar boven komen over de gaswinning, die niet fijn zijn voor mensen." Vijlbrief benadrukt dat er meer hulp voor mensen moet komen, en dat er ook nog meer onderzoek naar de psychische problemen nodig is.
Discussie over meer gas stressverhogend
De oorlog in Oekraïne leidt tot discussie of er niet toch weer meer gas uit Groningen nodig is. Eerder deze week adviseerde de Mijnraad het kabinet om de provincie Groningen voor te bereiden op het voortzetten van de gaswinning in Groningen. Die discussie doet veel met mensen in Groningen, denkt Vijlbrief.
Hoe kan het eigenlijk dat in Groningen vaker aardbevingen zijn? NOS op 3 maakte deze video over de gaswinning:
"Ja, ik denk dat die discussie stressverhogend is. Daarom gebruik ik iedere gelegenheid dat ik op tv of radio ben om te zeggen: nee, we gaan zo snel mogelijk stoppen met de gaswinning. Dus mensen hoeven zich wat mij betreft geen zorgen te maken. Tenzij we in een ultieme noodsituatie terechtkomen: dan is Groningen het laatste redmiddel. Een van de redenen waarom ik dit steeds zo benadruk, is dat ik weet dat dat bij mensen tot stress en klachten leidt."
Vijlbrief sprak gisteren op een bijeenkomst over de versterking van huizen in het Groningse dorp Garrelsweer. Geprobeerd wordt om die versterkingsoperatie te versnellen, waardoor het dorp binnen twee à drie jaar klaar moet zijn. Hij is positief over het initiatief om daarnaast ook mensen met mentale problemen sneller door te verwijzen naar professionele hulp.
Lang genegeerd
Hij erkent dat de psychische gevolgen lange tijd in Den Haag zijn onderschat. In de podcast spreekt de Groningse hoogleraar Tom Postmes zijn verbazing uit dat er weinig tot niks gebeurde met zijn langjarige onderzoek: "Wat we ook merkten: er wordt zo lauw gereageerd, het lijkt wel of het kwartje niet valt. Om een voorbeeld te geven: we hebben al die tijd nooit een ambtenaar van het ministerie van Economische Zaken en Klimaat gesproken die vroeg: leg ons dit nou eens uit."
Postmes trok daarop zelf aan de bel. Maar, zegt hij, "toen we naar het ministerie gingen, was de ambtelijke reactie: wanneer komt dit in de pers? Dat was de eerste reactie: wanneer komt dit naar buiten?" Op een gegeven moment concludeerde Postmes over zijn onderzoek: "Het is volkomen nutteloos."
Vijlbrief trekt zich de kritiek aan. "Ja, ik denk dat dit eigenlijk altijd onderschat wordt. Ik denk dat het de aard der dingen is. Je kijkt naar scheuren in huizen, je kijkt naar lichamelijke klachten, maar geestelijke dingen zie je vaak niet aan mensen, en die kunnen net zo erg zijn."
