Gevluchte Oekraïense hockeyploeg zet koers naar hoofdklasseclub in Rotterdam
Het beloftenteam van de Oekraïense hockeyvrouwen heeft Oekraïne verlaten. De grens oversteken bij Polen is de ploeg gelukt. Vervolgens willen ze dwars door Duitsland richting Nederland. Hoe snel dat gaat, is moeilijk te zeggen, hoe ver ze zullen komen evenmin. Eindbestemming voor de ploeg is hoofdklasseclub Victoria in Rotterdam.
Hoe komt het Onder 21-vrouwenelftal van Oekraïne bij een Rotterdamse hockeyvereniging terecht? Voor Michel de Lange begon het kort na de inval van de Russen met een telefoontje. Een roep om hulp van de Oekraïense hockeybond: help ons alsjeblieft het land te verlaten met een groep.
Dat de bond als eerste het nummer draait van iemand uit Voorburg is niet gek. Al jarenlang is De Lange betrokken bij het Oekraïense hockey. Toen zijn Oekraïense vrouw - die in Nederland speelt voor overgangsklasseclub Alliance - in het nationale elftal belandde, deed hij een stapje terug als teammanager en sindsdien helpt hij de bond als verbindingspersoon.
Opvang in clubhuis
Weinig mensen met betere connecties in het Nederlandse en Oekraïense hockey dan De Lange. Dat wist de Oekraïense bond ook. De Lange ging aan de slag, zoekend naar een plek waar een groep jonge hockeysters kon verblijven.
Zijn 'gebruikelijke contacten' en adressen voor een trainingskamp - vaak op vakantieparken in Nederland - waren niet beschikbaar. En toen stuitte De Lange in zijn zoektocht op hockeyclub Victoria, die het clubhuis openstelde voor Oekraïense vluchtelingen.
Het contact met Victoria was snel gelegd en De Lange ging langs. "Ze hadden al zo veel dingen voorbereid en bedacht, waar ik nog niet eens aan had gedacht", vertelt De Lange. "Onderwijs, medische zorg, slaapzalen. Ze zijn er compleet klaar voor."
Woensdagochtend vertrok een groep hockeysters, van wie een deel in aanmerking komt voor het beloftenteam, met de bus vanuit Kiev richting het westen. "Mijn taak is om deze mensen hier te krijgen", zegt De Lange, in samenwerking met de Nederlandse en Poolse hockeybond.
"De Poolse hockeybond zet een bus bij de grens neer. Die rijdt naar Berlijn. Daar kan ik ze dan zelf ophalen en vervolgens komen ze in Nederland", zegt De Lange. Daar zal de Nederlandse hockeybond (KNHB) bijspringen. "Ze zijn bijvoorbeeld zonder shirts vertrokken. Niet iedereen heeft een hockeystick. Sommigen zijn met een rugzakje op de bus gestapt."
De Lange rekent op een groep van zeventien jongeren, de bondscoach, haar zoon en nog wat losse mensen die ze onderweg tegenkomen. "De groep wordt steeds groter." Steeds meer mensen sluiten aan. Zo overstijgt het evacuatieplan langzaam de hockeysport.
'Nooit gedacht dat ik vluchteling zou zijn'
Een van de initiatiefnemers om de groep naar Nederland te krijgen, is vicevoorzitter van de Oekraïense hockeybond Iryna Kharchenko. Kort voor de Russische invasie vluchtte ze naar Nederland. "Ik heb nooit gedacht dat ik vluchteling zou worden, dat ik moest vluchten voor agressie van een ander land."
Haar familie bleef achter in Soemy, een stad in Oost-Oekraïne die hevig onder vuur ligt. Kharchenko vond onderdak in Amsterdam bij Johan Wakkie, oud-directeur van de KNHB. Vanaf daar ontfermt ze zich over de toestroom van haar hockeyende landgenoten.
"Het is een achtbaan waar we in zitten. We kunnen niet precies zeggen wie wanneer aankomt. Sommigen zijn al Polen, anderen in Duitsland", vertelt Kharchenko.
Het in veiligheid brengen van de Oekraïense meisjes en vrouwen heeft prioriteit, vertelt Kharchenko. Toch sluimert in het achterhoofd van de Oekraïense bond ook het WK onder 21 in Zuid-Afrika begin april.
"We willen ons land daar graag vertegenwoordigen, maar we gaan absoluut niemand dwingen te spelen onder deze omstandigheden", zegt de vicevoorzitter. "Het is een individuele beslissing."
"De meesten zeggen dat ze willen spelen in Zuid-Afrika." Of het daadwerkelijk zover komt, is maar de vraag. "Het evacuatieplan begon met het idee: de meisjes in veiligheid krijgen. Als dat zover is, zullen we verder evalueren. Hopelijk kunnen we spelen, maar het hangt af van de psychologische staat van de meiden."
Gevoelige trip naar Zuid-Afrika
Aan de financiën zal het niet liggen. Het Oekraïense olympisch comité heeft de hockeybond financiële hulp toegezegd en is bereid de kosten van de verre reis te betalen. Voor de benodigde visa komt De Lange in actie. Groter pijnpunt is de bestemming zelf. Aan de ene kant een symbolische zet, aan de andere kant ligt een reis naar Zuid-Afrika gevoelig.
Vorige week woensdag stemden 141 landen in met een resolutie van de Verenigde Naties waarin de Russische agressie werd veroordeeld en het Kremlin werd opgeroepen de troepen "direct, volledig en onvoorwaardelijk" terug te trekken. Daarmee spraken zij zich openlijk uit tegen de Russische invasie. Onder de 34 landen die zich onthielden van een stem en zich daarmee niet expliciet uitspraken tegen de inval, zat Zuid-Afrika.
Kharchenko beaamt de gevoeligheid: "Uiteraard kijken we waar landen staan en zullen we het evalueren." De relatie met Belarus - het buurland dat zich achter Poetin schaarde - is daar een voorbeeld van. "De Belarussische hockeyclubs en -federatie zijn en blijven goede vrienden van ons. Zij steunen ons en onze strijd."
In een beslissing niet af te reizen naar een controversieel land moet je alle factoren meewegen, legt Kharchenko uit. Steun vanuit de Europese hockeybond EHF en het besluit Russische en Belarussische ploegen niet deel te laten nemen aan grote internationale toernooien neemt in ieder geval wat druk weg voor de Oekraïense ploeg.
"Als we tegenover Rusland komen te staan, zou het emotioneel te veel een achtbaan zijn", zegt de vicevoorzitter. "Zonder Rusland denken we dat het ook een goede kans kan zijn om te laten zien dat we sterk staan en trots zijn op wie we zijn. Dat we alles kunnen overwinnen."
Het zijn zorgen voor later. Voor De Lange is hockey bijzaak: "Als het WK niet was geweest, weet ik zeker dat de meiden hier ook waren geweest."
Als het team in de komende dagen aankomt in Rotterdam heeft Kharchenko weer even iets meer rust. "Dan hoef ik mij geen zorgen meer te maken dat ze moeten schuilen in kelders, zonder verwarming, water en elektriciteit. Dan zijn ze veilig en kunnen ze ontspannen."
