Hoop op diplomatie lijkt te vervliegen op dag dat VS Russisch aanvalsplan schetst

De Amerikaanse minister Blinken van Buitenlandse Zaken heeft in de VN-Veiligheidsraad gedetailleerde informatie gepresenteerd over de Russische aanvalsplannen. Volgens hem bereidt Rusland al maandenlang een grootscheepse aanval op Oekraïne voor.

Hij verwees impliciet naar zijn verre voorganger Colin Powell, die in 2003 in diezelfde Veiligheidsraad vals bewijs presenteerde dat de oorlog in Irak moest rechtvaardigen. "Laat me duidelijk zijn", zei Blinken, "ik ben hier niet om een oorlog te beginnen, maar om oorlog te voorkomen", daarmee suggererend dat de informatie die hij gaf wél echt is.

Om zijn vreedzame bedoelingen te onderstrepen zei Blinken dat hij vandaag zijn Russische collega een brief gestuurd heeft, waarin hij hem uitnodigt voor een ontmoeting in Europa.

Ook Rusland herhaalde dat de weg naar diplomatie nog open ligt, maar beide partijen lijken juist steeds meer afstand van elkaar te nemen en geven ook geen enkele aanwijzing dat ze de ander tegemoet willen komen. De twee landen zijn niet in gesprek en er is ook geen teken dat een ontmoeting aanstaande is.

Rusland wees vanmiddag de Amerikaanse voorstellen voor een oplossing van de crisis af en herhaalde zijn eisen, zoals de terugtrekking van NAVO-troepen uit Oost-Europa en de bindende belofte dat Oekraïne nooit lid van de NAVO zal worden. Die eisen zijn voor het Westen onaanvaardbaar en Blinken noemde ze in zijn toespraak voor de Veiligheidsraad ook niet.

Amerikaanse diplomaat uit Moskou weggestuurd

Een verder teken van escalatie was dat Rusland vandaag de tweede man van de Amerikaanse ambassade in Moskou uitwees. Volgens de VS gebeurde dit zonder enige aanleiding of uitleg. Rusland zei dat het een reactie was op de uitwijzing van een Russische diplomaat uit Washington, zonder verder uit te weiden.

De Russische onderminister van Buitenlandse Zaken herhaalde in de Veiligheidsraad dat de Russische troepen een oefening houden op eigen grondgebied. Volgens hem staat zijn regering open voor "een echte dialoog, niet voor een namaakdialoog". Hij zei dat Rusland zich steeds aan de afspraken over het staakt-het-vuren heeft gehouden en dat Oekraïne ze al zeven jaar schendt. Hij riep de westerse landen op te stoppen met "het ongegrond beschuldigen van Rusland".

Rutte: we zijn eensgezind

De Europese regeringsleiders waren voorafgaand aan een top met Afrikaanse leiders in Brussel een uur bijeen om met NAVO-secretaris-generaal Stoltenberg te praten over de Oekraïnecrisis.

Premier Rutte benadrukte na afloop dat de Europese landen en de VS eensgezind zijn. Hij zei dat de Europese Commissie "een stevig sanctiepakket" heeft voorbereid, dat in werking kan treden zodra een Rusland Oekraïne binnenvalt, ongeacht of het een grote invasie is of een kleinschalige operatie.

VS verwacht Russische operatie onder valse vlag

Het optreden van minister Blinken in de Veiligheidsraad stond niet op de agenda. Hij legde, op basis van informatie van de inlichtingendiensten, voor het oog van de wereld eerst gedetailleerd en stapsgewijs uit waarom de Amerikaanse regering zich grote zorgen maakt over een aanstaande Russische invasie.

Volgens hem heeft Rusland inmiddels meer dan 150.000 militairen samengetrokken rond Oekraïne en hebben Russische media de laatste weken een hetze tegen het Westen gecreëerd. Het ziet ernaar uit dat Rusland binnenkort komt met een vals voorwendsel, een operatie onder valse vlag, om een oorlog te beginnen, aldus Blinken.

"Het kan een gefabriceerde zogenaamde terroristische bomaanslag in Rusland zijn, of de verzonnen ontdekking van een massagraf, een in scène gezette drone-aanval op burgers of een fake- of zelfs echte aanval met chemische wapens."

De Russische regering zal daarna volgens Blinken spreken van "etnische zuivering" of "genocide", en in een zogenaamd spoedoverleg bijeenkomen. Daarna zal Rusland Oekraïne aanvallen, zogenaamd om Russische burgers te beschermen, schetste de minister.

Volgens Blinken zal de invasie beginnen met cyberaanvallen en luchtaanvallen, gevolgd door een invasie van grondtroepen met tanks en de inname van de hoofdstad Kiev en andere steden. Ook zal Rusland "bepaalde groepen Oekraïeners" aanpakken, zei Blinken, zonder daarbij verdere uitleg te geven.

Het Britse ministerie van Defensie stelt op Twitter dat Rusland "zonder waarschuwing" kan aanvallen en laat een mogelijke Russische opmars zien.

Eerder op de dag maakte het Kremlin bekend dat het de Amerikaanse voorstellen voor een dialoog afwijst. Het Kremlin noemt ze "Amerikaanse ultimatums om troepen uit delen van Rusland weg te halen in combinatie met sanctiedreigingen". Volgens Rusland zijn de Amerikaanse eisen onaanvaardbaar en ondermijnen ze de kansen op een overeenkomst.

Ook zegt het Kremlin gedwongen te zijn tot het nemen van "militair technische maatregelen" als Amerika niet bereid is "wettelijk bindende garanties" te geven. Verder noemt Rusland "de groeiende militaire activiteit van de VS en de NAVO alarmerend", omdat de Russische "rode lijnen" worden genegeerd.

Opgelaaid geweld Oost-Oekraine

Pro-Russische separatisten en het Oekraïense leger beschuldigden elkaar vandaag van beschietingen bij de bestandslijn in Oost-Oekraïne. Halverwege de middag waren er zware beschietingen te horen bij het vliegveld van Donetsk, in een van de twee 'volksrepublieken' van separatisten in het oosten van Oekraïne.

Volgens de Organisatie voor Veiligheid en Samenwerking in Europa (OVSE) was het geweld in de middag geluwd. De OVSE heeft waarnemers in het gebied die toezien op de naleving van het bestand uit 2014. Volgens de OVSE zijn er tussen gisteravond en vanochtend zo'n 500 explosies gehoord.

Wie er begon, is onduidelijk. De separatisten zeggen dat het Oekraïense leger vier keer het vuur heeft geopend. Daarbij zouden zware wapens zijn gebruikt die zijn verboden volgens het akkoord van Minsk, de basis van het staakt-het-vuren inde regio.

Oekraïne beschuldigt Rusland en de separatisten van artilleriebeschietingen. Daarbij zou in de plaats Stanytsia Loehansk een kinderdagverblijf zijn getroffen: