De Nederlandse begroting heeft weer ankers nodig. Er moeten normen gesteld worden voor het uitgeven van geld, anders kan je nooit meer uitleggen dat de lasten ook moeten worden verhoogd. Dat stelt de Raad van State. Geld uitgeven kan niet grenzeloos, zegt het belangrijkste adviesorgaan van de regering. En dat is wel gebeurd tijdens de coronacrisis.
Alle begrotingsregels lijken nu te worden losgelaten. "We doen maar wat," zegt Frank de Grave namens de Raad van State. Het kabinet is demissionair, en ook Europa heeft de begrotingsregels tijdelijk losgelaten. Begrijpelijk dat dat ten tijde van de coronacrisis werd besloten, vindt de Raad, maar de hele politiek moet nu het gesprek aangaan over nieuwe begrotingsregels. Dat gesprek is hard nodig om de democratie te bewaken.
Juist omdat geld lenen zo goedkoop is, en er al zo veel miljarden zijn uitgegeven worden grote investeringen nu zonder politieke discussie gedaan. "En dat is onverantwoord", zegt de Raad van State.
Die noemt als voorbeeld de keuze om 8,5 miljard euro uit te geven aan onderwijs, terwijl er amper debat is gevoerd over waar dat geld precies aan besteed zal worden. Uiteindelijk moet je wel kunnen verantwoorden dat belastinggeld goed uitgegeven worden, waarschuwt de Raad.
'Grote uitdagingen die niet kunnen wachten'
"Het budgetrecht is het oudste recht van het parlement", zegt Richard van Zwol van de afdeling Advisering van de Raad van State. Uiteindelijk bepalen Eerste en Tweede Kamer waar geld aan uitgegeven wordt. "Maar die kaders zijn weggevallen. Het lijkt geen onderdeel van de politieke discussie meer. Spelregels zijn wenselijk. Ze zouden moeten worden vastgelegd in de wet."
"Er liggen een aantal grote uitdagingen voor die om structurele maatregelen vragen, die kunnen niet wachten tot de politiek is uitgepraat", zegt vicepresident van de Raad van State Thom de Graaff. "Neem het klimaat, maar ook de zorgkosten, arbeidsmarkt, woningmarkt en bestuurscultuur. Het zijn problemen die niet kunnen wachten."
