Troonrede: veel onrust en onzekerheid, maar Nederland blijft goed land om in te leven

Er is veel onrust en onzekerheid, maar Nederland is en blijft een goed land om in te leven. Dat was de boodschap die koning Willem-Alexander uitsprak namens de regering in de Grote Kerk in Den Haag. "Een land dat zich macro-economisch met de beste kan meten. En als we de toekomst gezamenlijk tegemoet blijven treden, kunnen we heel veel aan."

De koning benadrukte evenwel dat de regering wat betreft de rechtsstaat en rechtszekerheid de hand in eigen boezem steekt. "De afhandeling van de aardbevingsschade in Groningen is te lang te stroperig geweest. In de toeslagenaffaire heeft de overheid mensen letterlijk en figuurlijk onrecht gedaan."

Voor beide affaires geldt dat fouten moeten worden hersteld en dat compensatie zo snel mogelijk moet worden uitgekeerd. "Dat blijft voor de regering absolute prioriteit."

Allesomvattende problemen

De koning noemde grote binnenlandse thema's die moeten worden aangepakt: de woningmarkt, stikstof en kansenongelijkheid. Daarnaast sprak de koning over "allesomvattende problemen", zoals klimaatverandering en schuivende machtsverhoudingen op het wereldtoneel.

"Klimaatverandering kwam deze zomer dichtbij toen inwoners van Limburg hun huizen onder water zagen lopen", zei Willem-Alexander. Hij noemde de watersnood "een harde waarschuwing". De geplande maatregelen om klimaatverandering tegen te gaan, moeten tegen het licht worden gehouden en waar nodig moeten ze worden versneld.

"Het is heel verklaarbaar dat velen onze tijd ervaren als een periode van grote en onvermijdelijke veranderingen", zei de koning:

"Geopolitieke ontwikkelingen kwamen dichtbij door de dramatische beelden uit Afghanistan." De koning zei dat het Afghaanse volk een "ongewisse toekomst" wacht en benoemde dat het "een hard gelag was" voor Nederlandse Afghanistan-veteranen.

De koning noemde vragen die mensen volgens hem hebben bij alles wat er aan de hand is. "Het is logisch dat mensen zich afvragen: wat betekenen al deze ontwikkelingen voor mij persoonlijk? Voor onze manier van leven? Voor mijn toekomst en die van mijn kinderen?"

Polarisatie

Nederlanders zijn volgens Willem-Alexander gemiddeld tevreden met hun leven, maar ze maken zich zorgen over het land en de wereld om hen heen en dat wordt meer door polarisatie. "De onrust en onzekerheid worden nog gevoed doordat het maatschappelijk debat nationaal en internationaal steeds vaker op polariserende toon wordt gevoerd."

Net als vorig jaar had de koning aandacht voor corona. Hij bedankte allerlei beroepsgroepen en betuigde medeleven aan iedereen die is getroffen. Corona raakt ons in school en werk. In het gemis van een aanraking. En vooral: in ons gevoel van veiligheid en vertrouwen."

'Koning had de tijd'

De koning had politiek niet zoveel te vertellen, constateert politiek verslaggever Arjan Noorlander. "Wat mij het meest opviel, is dat hij daardoor ook de tijd had. Normaal is de Troonrede vaak een boodschappenlijstje van kabinetsplannen, waardoor het vrij saai wordt. Maar het kabinet is demissionair en die maatregelen zijn er eigenlijk amper en dus nam de koning uitgebreid de tijd om terug te kijken op het coronajaar, om mensen te bedanken die geholpen hebben. Eigenlijk is er weinig aangekondigd."