Al bijna tachtig jaar liggen er 101 Sovjetsoldaten uit Oezbekistan en Kazachstan begraven op het Sovjet Ereveld in Leusden. Naamloos, want de nazi's vernietigden alle informatie over deze gevangen genomen en later gefusilleerde groep mannen. Nu is hoogstwaarschijnlijk duidelijk wie één van hen is.
Volgens onderzoeker Remco Reiding wijst alles erop dat Ilsja Machametov net buiten kamp Amersfoort vermoord is door de Duitsers. "Om dat helemaal zeker te weten is dna-onderzoek nodig", zegt Reiding, ook directeur van Stichting Sovjet Ereveld.
De familie van Machametov, woonachtig in Kazachstan, is al op de hoogte. Een van zijn dochters is de 85-jarige Modjangoel. Zij was met haar dochter Dilnaz al jaren op zoek naar hun sinds de oorlog vermiste vader en opa.
Reiding legt uit hoe het is gelukt om Ilsja Machametov tachtig jaar na dato te identificeren:
De groep soldaten uit Centraal-Azië waar Machametov deel van uitmaakte, werd vlak na de Duitse inval in de Sovjetunie in 1941 krijgsgevangen gemaakt en op transport gezet naar Kamp Amersfoort. De mannen werden in het kamp behandeld als untermenschen. Binnen zes maanden stierven 24 van de soldaten aan honger, ziekte en mishandeling.
De overgebleven soldaten werden op 9 april 1942 gefusilleerd. Het was een van de grootste massa-executies van de Tweede Wereldoorlog in Nederland. De kamparts liet nadien twee hoofden van gestorven soldaten afsnijden en hun schedels uitkoken, zodat hij ze als studieobject op zijn bureau kon zetten; hij vond het uiterlijk van de Oezbeken zo bijzonder.
De stoffelijke resten van de soldaten zijn na de oorlog herbegraven in Leusden. De Stichting Sovjet Ereveld houdt sinds 2013 jaarlijks een herdenking voor de 101 omgekomen mannen.
