Duitse Groenen in spagaat: 'Je moet je ziel niet verkopen, maar we willen wel meedoen'
Begin dit jaar leek het nog mogelijk. De lijsttrekker van de Duitse Groenen partij, Annalena Baerbock, maakte kans om de opvolger te worden van afzwaaiend bondskanselier Angela Merkel.
Intussen is de partij in de peilingen weggezakt naar de derde plek: ze schommelen tussen de 15 en 20 procent. En dat terwijl klimaat toch het belangrijkste thema blijft tijdens de verkiezingen op 26 september, zeker na de overstromingen die het land in juli teisterden. De partij worstelt met de vraag: hoe trek je kiezers uit het midden, zonder dat je je traditionele achterban verliest?
Gematigde koers
In de deelstaat Baden-Württemberg is het voeren van een gematigde groene koers een beproefd recept. Al meer dan tien jaar staat er een groene premier aan het roer: Winfried Kretschmann. Een 'Realpolitiker', die zowel oog heeft voor het klimaat als de belangen van de industrie.
Daaraan valt ook niet te ontkomen: Baden-Württemberg is de bakermat van grote automerken als Daimler en Porsche en toeleverancier Bosch. Kretschmann werkt al vijf jaar opvallend soepel samen in een coalitie met de CDU.
Dit kan een blauwdruk zijn voor hoe de Groenen het in Berlijn willen aanpakken. De partij maakt er geen geheim van dat ze willen regeren: het liefst met de SPD, maar ook met de CDU. En ja, daar horen nou eenmaal compromissen bij, zegt tweede man van de partij, Robert Habeck op een campagnebijeenkomst in Stuttgart.
"Over de klimaatdoelen van Parijs valt niet te onderhandelen, die moeten we halen", zegt Habeck. "Maar hoe daar te komen, of bijvoorbeeld de kolencentrales eerder dicht moeten of eerst de verwarming van huizen aangepakt wordt, daar valt natuurlijk wel wat te schuiven."
De Groenen willen niet meer alleen een partij zijn voor linkse hoogopgeleide kiezers. De partij wil ook de meer conservatieve stemmers in het midden aantrekken. Die lijken echter nog niet echt warm te lopen voor lijsttrekker Annalena Baerbock. Door een reeks fouten zijn de hoge verwachtingen van begin dit jaar flink getemperd.
Ook bij de campagnebijeenkomst, waar allerlei kiezers komen om zich te laten informeren over de partij, vragen mensen zich af of Baerbock de verantwoordelijkheid voor de grootste economie van Europa wel aankan. "Ze is naar mijn smaak nog te onervaren. Ik had liever gezien dat Habeck lijsttrekker was geworden", zegt een vrouw die met haar familie is komen kijken.
Correspondent Wouter Zwart legt in deze video uit waarom de Duitse verkiezingen ook voor Nederlanders erg belangrijk zijn:
Bij de traditionele achterban van de Groenen leven juist zorgen dat de partij te veel naar het midden opschuift. Dat geluid hoor je bijvoorbeeld in Vauban in Freiburg, dat ook wel de "groenste wijk van Duitsland" wordt genoemd.
Begin jaren 90 bouwden hier anti-kernenergie-activisten en andere milieubewuste Duitsers op een voormalig Frans militair terrein een wijk volgens de laatste ecologische inzichten.
Het resultaat is een stuk stad waar het groen uit alle kieren explodeert en op straat de bakfietsen, de kinderen en de kippen wedijveren om ruimte:
Andreas Delleske is een van de pioniers van Vauban. Hij bouwde mee aan de zogenoemde passiefhuizen in de wijk, die zo goed geïsoleerd zijn dat ze praktisch energieneutraal zijn. Met een prettige bijvangst: hij betaalt per jaar minder dan 130 euro aan energiekosten.
Delleske stemt al zijn hele leven groen, maar vindt hun plan om klimaatcrisis aan te pakken veel te slap. "We hebben helemaal geen tijd meer voor compromissen. We zouden de stekker eruit moeten trekken. Radicaal anders moeten gaan leven. Vliegen bijvoorbeeld, dat zou eigenlijk niet meer moeten mogen, behalve in noodgevallen."
Dat soort maatregelen zullen de Groenen zeker niet horen voorstellen. Ze zijn er inmiddels huiverig voor geworden om afgeschilderd te worden als de partij van de verboden. Teleurstellend, vindt Delleske. Toch kunnen ze nog steeds op zijn stem rekenen: "Ze zijn de enige partij waarbij je in het programma nog enigszins terugleest dat ze snappen dat er een catastrofe dreigt."
In Stuttgart ook aan Habeck de vraag of hij niet bang is de achterban weg te jagen. "Natuurlijk moet je je ziel niet verkopen. Maar dat doen we niet. We proberen onze boodschap zo te brengen dat die zoveel mogelijk mensen aanspreekt en zij ons hun vertrouwen geven. Dat is ook wat politiek is. De strijd om het midden, is ook onze strijd om mee te mogen beslissen."
