Rolf Schuttenhelm
redacteur Klimaat
Rolf Schuttenhelm
redacteur Klimaat
Nederland heeft vandaag nog een kletsnatte dag voor de boeg, met gemiddeld 10 tot 20 millimeter neerslag. Daarmee is inmiddels al vrijwel zeker dat de meimaand de natste wordt sinds de landelijke metingen startten in 1958.
De meeste neerslag viel in Zuidoost-Brabant en Limburg, met het zuidelijkste puntje van Nederland als uitschieter. Daar is bij een meetstation meer dan 200 millimeter regen geregistreerd, pakweg vier keer de normale hoeveelheid.
Ook op de Veluwe en rond de Maasvlakte viel extreem veel regen. Op de Waddeneilanden en in het noordoosten was het juist relatief droog.
Voor het weerstation van De Bilt, waar het KNMI is gevestigd, bestaat een langere meetreeks, die al teruggaat tot 1906. Het gaat er nog om spannen of ook voor dat specifieke station het meirecord wordt gebroken. Dat record, uit 2007, staat op 138 millimeter.
De neerslag deze mei is heel grillig, vertelt KNMI-onderzoeker Carine Homan, met grote verschillen van plek tot plek. Vooral in het noordoosten is het beeld heel anders dan in het midden en zuiden van Nederland. "In Hoogeveen is het zelfs een droge maand, met tot nu toe slechts 47 millimeter, twee derde van de normale hoeveelheid."
In diezelfde periode kreeg een Fries dorp de grootste voltreffer: Buitenpost, dat vorige week maandag te maken had met een wolkbreuk die mogelijk meer dan 100 millimeter neerslag in een uur bracht. Dat is twee keer de hoeveelheid regen die normaal gesproken in de hele maand valt.
Zulke wolkbreuken nemen toe onder invloed van klimaatverandering, net als 'gewone stortbuien', die in Nederland in de afgelopen veertig jaar al ongeveer zijn verdubbeld. De wolkbreuk boven Buitenpost was overigens zo lokaal dat hij op de neerslagkaart niet te zien is.
Warme oceanen
Hoe grillig en onvoorspelbaar zulke buien ook mogen zijn, Homan zag de natte lente twee maanden geleden al aankomen. Een langetermijnmodel liet toen een grotere kans voor een natte april en mei zien, en daar was ook theoretische onderbouwing voor, vertelt de klimaatonderzoeker: "Na bijna alle El Niño-jaren was het voorjaar in Nederland aan de natte kant."
En 2023 was zo'n 'El Niño-jaar'. Dit natuurlijke klimaatfenomeen, dat vooral invloed heeft op het weer in de tropen, is inmiddels over het hoogtepunt heen, maar kan ook in 2024 nog van invloed zijn op andere klimaatrecords.
Homan kreeg gelijk met haar verwachting: mei werd recordnat, nadat ook in april in Nederland al een dubbele hoeveelheid neerslag viel. Toch ziet ze daarin niet per se haar grote gelijk. "Het blijven kansen en het weer blijft grillig."
Bovendien spelen er altijd meer oorzaken. "Het water van de noordelijke Atlantische Oceaan is ook nog steeds warmer dan gebruikelijk. Waarschijnlijk heeft dit ook een rol gespeeld bij de extreme buien."
Juni begint met drogere dagen
Is dit ook een voorbode voor een natte zomer, die officieel komende zaterdag begint? Aan die voorspelling wil Homan zich niet wagen. Hetzelfde model dat de natte lente voorzag, tekent geen duidelijke trend voor de maanden juni, juli en augustus. "De langetermijnmodellen geven deze keer geen verhoogde kansen op een natte of juist droge zomer. Gewoon gemiddeld dus", zegt Homan.
Volgens de nauwkeurige kortetermijnverwachting van het KNMI maakt juni in elk geval wel een drogere start, met aanvankelijk "een vrij grote kans op een droog weertype met geregeld zon".
