Wisselvallig lenteweer houdt mogelijk nog even aan door staartje van El Niño

• Rolf Schuttenhelm

  redacteur Klimaat

Van de regen in de drup: na een uitzonderlijk natte winter wordt Nederland voorlopig niet getrakteerd op een stralende lente. Sterker nog, het wisselvallige weer rond de paasdagen kan nog wel een tijdje aanhouden, blijkt uit het langetermijnmodel van de Europese weerinstituten. Een van de mogelijke oorzaken: extra warm oceaanwater, op duizenden kilometers afstand.

Officieel heeft El Niño alleen invloed op het weer in de tropen en de landen rond de Grote Oceaan - en niet op Europa, vertelt KNMI-klimaatonderzoeker Carine Homan aan de NOS. "Maar er is één uitzondering: de lente." Uit weerstatistieken blijkt het Nederlandse voorjaar natter uit te pakken ná een El Niño, met als enige bekende uitzondering de laatste (krachtige) El Niño, van 2015 en 2016.

El Niño is een natuurlijk klimaatfenomeen, dat om de paar jaar de kop opsteekt. Het water in het oostelijk deel van de Grote Oceaan is dan warmer dan normaal. Enkele maanden later is dit warme water uitgespreid over een groter oppervlak. Dat is het punt dat (via veranderende luchtdrukpatronen) ook het Nederlandse lenteweer beïnvloed kan worden.

Het Pacifische klimaatfenomeen is sinds december over het hoogtepunt heen, zegt het KNMI. Het mogelijke na-ijleffect in de Nederlandse lenteneerslag lijkt zichtbaar te worden in de weermodellen. "We zien dat terugkomen in de langetermijnverwachting voor april, mei en juni, met ongeveer een veertig tot vijftig procent kans dat die drie maanden tezamen een flink stuk natter zullen zijn dan normaal", zegt Homan.

Homan beklemtoont wel dat er nog veel meer invloeden zijn op ons weer en we niet hoeven te rekenen op drie maanden regen. "El Niño is voor het Nederlandse lenteweer niet doorslaggevend, het vergroot alleen de kans op regen iets." Volgens de klimaatonderzoeker is het verband er bovendien alleen voor de lentemaanden maart, april en mei - en zou het in juni voorbij moeten zijn.

El Niño kan in grote delen van de wereld extreem weer veroorzaken:

El Niño heeft ook effect op de wereldwijde temperatuur. Normaal gesproken wordt zo'n negentig procent van de extra warmte die door de stijgende concentratie broeikasgassen wordt vastgehouden in de atmosfeer, afgegeven aan de koelere oceanen. Oceanen remmen hierdoor het tempo van de opwarming van de aarde.

Tijdens El Niño zijn de oceanen zelf juist warmer - en werkt deze atmosferische afkoeling dus minder goed. Gevolg: de mondiale temperatuur schiet tijdens en kort na El Niño versterkt omhoog. Mede hierdoor was 2023 wereldwijd recordwarm - en maakt ook 2024 wereldwijd een extra warme start.