Kolencentrales weer op volle kracht: hoe erg is dat voor het klimaat en wat levert het op?
De kolencentrales mogen weer op volle kracht gaan draaien om de gasgestookte energiecentrales te ontlasten. Want gas gebruiken om elektriciteit mee te maken is "eigenlijk zonde", zegt minister Rob Jetten (D66) voor Klimaat en Energie. Het gas is hard nodig voor de opslag voor komende winter, nu Rusland de gastoevoer afknijpt.
Jetten kan nog niet zeggen wat de maatregel gaat opleveren. Energiedeskundige Lucia van Geuns van het Haags Centrum voor Strategische Studies houdt het op 2 tot 2,5 miljard kubieke meter gas op jaarbasis. Ter vergelijking: in Nederland is vorig jaar 40 miljard kuub gas verbruikt.
"Als we elke week maximaal bijvullen wat technisch mogelijk is, kan de opslag tot 80 procent gevuld worden", zegt Van Geuns. "Ik hoop dat we tot 90 of 95 procent komen."
Of het genoeg is, hangt af van de temperaturen in de winter en van het gedrag van president Poetin. Van Geuns houdt er rekening mee dat na het afknijpen van Duitsland de Russische president met volgende stappen komt. "Zelfs langetermijncontracten worden niet meer nageleefd. Met een technische reden, maar waarschijnlijk is het strategisch. Dat er er nu 60 procent minder door Nordstream 1 stroomt, daar heeft niet alleen Duitsland last van, maar ook Midden-Europa en zelfs Italië."
'Opvoeren duurt weken'
Het opvoeren van de kolenstook, om zo de gascentrales wat lager te kunnen zetten, is niet een kwestie van een paar knoppen indrukken. Iris Olivier van Uniper, eigenaar van een van de kolencentrales, zegt door het besluit verrast te zijn.
"Dit is niet met ons afgestemd. Wij zijn voor het stoken met kolen gehouden aan een wettelijk kader. Dat moet worden aangepast. Daarna moet er geregeld worden dat we meer CO2 mogen uitstoten, want er ligt een Urgenda-vonnis. En dan moeten we ook nog extra kolen gaan inkopen. Dat gaat al met al weken duren."
Kolencentrales stoten veel meer CO2 uit dan gascentrales. Met het verder opstoken ervan lijkt het erop dat 'energie' nu even meer gewicht heeft in Jettes portefeuille dan 'klimaat'. Toch ziet het ernaar uit, zegt Jetten, dat de CO2-uitstoot niet boven de grens komt die de rechter het kabinet met het Urgenda-vonnis oplegde. Want door de hoge gasprijzen schroefden bedrijven en huishoudens hun energiegebruik al flink terug.
Klimaatgevolgen
Toch is milieuorganisatie Greenpeace teleurgesteld over het besluit om de kolencentrales weer op vol vermogen te laten draaien. Woordvoerder Faiza Oulahsen: "Er hadden sinds het begin van de oorlog al maatregelen genomen kunnen worden om gas te besparen. Het enige wat we hoorden was dat de thermostaat lager moest."
Volgens Greenpeace moeten er fundamenteler maatregelen genomen worden. "Moeten we 10 procent van ons gas gebruiken in kassen, waar we bloemen telen voor de rest van de wereld?" (De glastuinbouw verbruikt 9 procent van de totale hoeveelheid gas in Nederland volgens het CBS, het gaat dan om alle activiteiten ook de groente en sierteelt en niet alleen bloemen - red.)
Marjan Minnesma van klimaatorganisatie Urgenda vindt het besluit van Jetten op korte termijn "heel erg voor het klimaat". Maar ze ziet ook kansen. De eigenaren van de kolencentrales hoeven niet meer gecompenseerd te worden door het kabinet nu ze weer op vol vermogen mogen draaien.
"Als het geld dat daarbij vrijkomt goed wordt ingezet voor structurele energiebesparing, dan heb je er later ook echt wat aan", aldus Minnesma. Ze zegt "met bloedend hart" het besluit te aanvaarden om de kolencentrales weer op volle kracht te laten draaien. "Poetin moet op geen enkele manier het idee krijgen dat we Oekraïne willen laten vallen. We moeten echt alles op alles zetten om er samen doorheen te komen."
