Gisteravond kwam het tot hevige confrontaties tussen Palestijnen en de Israëlische politie in de oude stad van Jeruzalem, waarbij meer dan 200 gewonden vielen, voornamelijk aan Palestijnse kant. Het is bepaald niet het eerste incident in Jeruzalem de afgelopen weken. Wat is er aan de hand en waarom lopen de spanningen zo hoog op?
De directe aanleiding voor de recente onrust is de mogelijke huisuitzetting van vier Palestijnse families in Oost-Jeruzalem. De gezinnen moeten van de Israëlische rechter plaatsmaken voor Joodse kolonisten. Avond aan avond zijn er demonstraties bij de huizen waar het om gaat, die meermaals uitliepen op botsingen met de Israëlische politie. Ook op sociale media is er veel aandacht voor.
De Palestijnen vinden het onrechtvaardig dat zij moeten vertrekken. De Palestijnse president Mahmoud Abbas spreekt van oorlogsmisdaden en de militante beweging Hamas dreigt Israël met vergelding. Ook onder meer de Verenigde Staten, de Europese Unie en de Verenigde Naties roepen Israël op de huisuitzettingen te verhinderen. Maar volgens de Israëlische autoriteiten is slechts sprake van een juridische kwestie tussen particulieren.
Gewelddadig
De zaak is extra beladen omdat Jeruzalem geldt als het middelpunt van het Israëlisch-Palestijnse conflict. Zowel Israëliërs als Palestijnen zien Jeruzalem als hun hoofdstad, al heeft Israël het bestuur van de stad sinds 1967 feitelijk in handen. Maar Oost-Jeruzalem, waar voornamelijk Palestijnen wonen, wordt door de internationale gemeenschap nog altijd gezien als bezet Palestijns gebied.
De kwestie van de huisuitzettingen is echter niet het enige dat speelt. Sinds het begin van de islamitische vastenmaand ramadan, vaak een periode van oplopende spanningen, is er het ene na het andere incident.
Zo liep een conflict rond de Damascuspoort hoog op, een plek in Jeruzalem waar moslims tijdens de ramadan vaak samenkomen. De afsluiting van het gebied door Israël leidde tot rellen, waar behalve Palestijnen en de politie ook extreemrechtse Joden bij betrokken waren. Het ging er avond aan avond zeer gewelddadig aan toe.
Dodelijke incidenten
Ook Hamas deed een duit in het zakje door vanuit de Gazastrook raketten en mortiergranaten af te schieten op Israël, die beantwoord werden met Israëlische luchtaanvallen. Na gisteravond zweert Hamas opnieuw wraak op Israël, net als de rivaliserende beweging Islamitische Jihad. Beide groepen worden door het Westen gezien als terroristische organisaties.
Wat op de achtergrond nog meespeelt, is dat president Abbas de Palestijnse parlementsverkiezingen die deze maand zouden worden gehouden voor onbepaalde tijd uitstelde. Hij gaf daar Israël de schuld van, omdat dat land zou willen voorkomen dat er in Oost-Jeruzalem gestemd kon worden.
Dat leidde bij zijn tegenstanders, onder wie aanhangers van Hamas, tot felle kritiek. De frustratie over de uitgestelde verkiezingen uit zich zowel richting Abbas als richting Israël, waarmee Abbas volgens zijn tegenstanders veel te nauw samenwerkt.
Deze optelsom van zaken viel samen met diverse dodelijke incidenten, waaronder een aanslag afgelopen zondag waarbij een 19-jarige Israëliër omkwam en ook twee gewonden vielen. Ook werd deze week een 16-jarige Palestijn doodgeschoten door het Israëlische leger. En gisteren nog meldde de Israëlische politie twee Palestijnse schutters te hebben gedood, een derde raakte ernstig gewond.
Marsen door de oude stad
Veel inwoners van Jeruzalem zetten zich schrap voor de komende dagen, want het ziet ernaar uit dat het nog wel even onrustig blijft. Grote groepen Palestijnen en Israëliërs zullen naar verwachting samenkomen in en rond de oude stad, waardoor escalatie op de loer ligt.
Vanavond worden tienduizenden moslims verwacht bij de Al-Aqsamoskee, voor gebeden op de heiligste avond van de ramadan. Ook vieren rechtse Israëliërs vanaf zondagavond Jeruzalemdag, die in het teken staat van de Israëlische verovering van de stad in 1967. Die feestdag gaat gepaard met marsen door de oude stad, waar voornamelijk Palestijnen wonen.
Ten slotte is maandag is een hoorzitting gepland van het Israëlische hooggerechtshof over de vraag of de Palestijnse families nog in hoger beroep mogen tegen hun huisuitzetting. Het zijn allemaal elementen die er waarschijnlijk toe leiden dat de rust in en rond Jeruzalem voorlopig nog niet zal terugkeren.
