Nu informateur Hamer vandaag haar eindverslag heeft aangeboden breekt een volgende fase aan in de formatie, En dat wordt een fase waarin zo goed als zeker VVD-coryfee Johan Remkes het stokje overneemt. Aan hem de taak om bijna een half jaar na de verkiezingen en verschillende mislukte pogingen een regeringscoalitie te vormen.
De Groninger lijkt een goede kandidaat om deze lastige klus te klaren. De afgelopen jaren is de ervaren bestuurder uitgegroeid tot de belangrijkste politieke probleemoplosser.
Remkes (70) is iemand met een goed gevoel voor politieke verhoudingen, legt politiek verslaggever Ron Fresen uit. "Hij gaat tamelijk onverstoorbaar, met straffe hand, zijn eigen weg en weet anderen daarin uiteindelijk ook mee te nemen."
Bovendien is Remkes niet iemand die een heel sterke partijkleur heeft en daardoor geniet hij het vertrouwen van andere partijen, weet Fresen. "Zo schreef hij een belangrijk rapport over de stikstofcrisis en daarin kraakte hij de aanpak van het kabinet onder leiding van een VVD-premier." Nuttige eigenschappen voor de man die de vastgelopen formatie moet vlottrekken.
Hij draait dan ook al decennia mee in de politiek. Vanaf eind jaren 70 eerst in Groningen als gemeenteraadslid, Statenlid en gedeputeerde, later als Tweede Kamerlid, staatssecretaris en minister. In 2010 werd hij benoemd tot commissaris van de koningin in Noord-Holland, waar hij Harry Borghouts opvolgde die was afgetreden vanwege twee schandalen.
Ik heb in mijn opvoeding meegekregen dat je op gezette tijden je verantwoordelijkheid moet nemen.
Midden in zijn tweede termijn legde hij de functie begin 2019 neer, omdat hij meer tijd wilde voor zijn privéleven. Maar stilzitten is niet een van zijn kwaliteiten. Toen de Haagse burgemeester Krikke in de herfst van dat jaar aftrad vanwege de uit de hand gelopen vreugdevuren en ook het college net was gevallen om een corruptiezaak rond twee wethouders, besloot hij in te gaan op het verzoek om tijdelijk burgemeester van de Hofstad te worden.
"Ik heb in mijn opvoeding ten diepste de boodschap meegekregen dat je op gezette tijden je verantwoordelijkheid moet nemen", zei hij daarover tegen Omroep West. Toen hij krap negen maanden later door Jan van Zanen werd opgevolgd, was de rust in Den Haag hersteld. "De directe manier waarop hij zijn mening gaf en zo nodig kritiek uitte, sloot goed aan bij de Haagse stijl en werd gewaardeerd door Hagenaars en Hagenezen", zei locoburgemeester Revis bij Remkes' afscheid.
De gemeente was hem zo erkentelijk voor zijn werk dat hij prompt werd benoemd tot ereburger. "Ik ben redelijk van mijn stuk", reageerde de anders zo nuchtere Groninger. Hij beloofde niet achter de geraniums te gaan zitten, maar zei in een interview in Trouw eind vorig jaar wel dat een nieuwe klus te doen moet zijn vanuit Groningen. "Op zekere leeftijd moet je een boom niet meer verplanten."
Totdat hij werd gevraagd om opnieuw een crisis te bezweren, dit keer in Limburg. In april vroeg minister Ollongren hem als tijdelijke commissaris van de koning om te werken aan herstel van de bestuurlijke verhoudingen aldaar, nadat gouverneur en provinciebestuur waren opgestapt door een subsidieschandaal.
Ook hier ging Remkes voortvarend aan de slag, weet politiek verslaggever Lars Geerts. "Zo stelde hij zelf maar een provinciebestuur samen toen dat de partijen niet lukte. Ook plaatste hij de Nederlandse vlag voor het provinciehuis. Die stond daar nog niet, wel de Europese en de Limburgse vlag. Het tekent zijn onafhankelijkheid."
Thaise vakantie tijdens ramp
Kleeft er dan geen enkel schandaal aan deze VVD'er? Een kleintje dan: zijn onkreukbare reputatie liep begin 2005 een deukje op. Toen op Tweede Kerstdag 2004 een zware aardbeving en tsunami tot enorme verwoesting leidden in landen rond de Indische Oceaan, was de toenmalig minister van Binnenlandse Zaken in Thailand. Er ontstond ophef in Den Haag omdat hij zijn gezicht niet had laten zien in het zwaar getroffen Phuket, niet ver van zijn vakantieadres.
Op 5 januari deed hij dat alsnog, hoewel hij vond dat "een loslopende minister hier geen toegevoegde waarde heeft". "Als ik de indruk had gehad dat mijn aanwezigheid hier of in Nederland gewenst was geweest, dan was ik gegaan. Die indruk heb ik op geen enkel moment gehad", reageerde hij stoïcijns. En daarmee was de kou al snel weer uit de lucht.
