De Nederlandse les van de Capitoolbestorming? 'Stop twijfel en haatzaaien'

"Het waren gekken", is de overtuiging van VVD-leider en premier Rutte. "En daar moet je nooit begrip voor hebben." Voor SP-leider Marijnissen is met de bestorming van het Amerikaanse Capitool bewezen dat politici die haatzaaien uiteindelijk "haat en geweld oogsten". En D66-leider Kaag zegt: "Je moet heel waakzaam zijn."

Een woedende menigte die een parlementsgebouw binnenstormt, heeft ook Nederlandse partijleiders aan het denken gezet. Is zoiets ook in Nederland mogelijk? En welke lessen kunnen politici hier trekken uit de gebeurtenissen in de Verenigde Staten?

Intimidatie

De NOS vroeg Nederlandse landelijke partijen naar een reactie op de Capitoolbestorming en de partijen spreken allemaal, ook op hun sociale media-kanalen, hun afschuw uit. PVV-leider Wilders laat weten dat hij de bestorming "onaanvaardbaar" vindt. "Iedere vorm van geweld, binnendringen van onze politieke instituties en intimidatie van iedereen die daartoe behoort, is zeer verwerpelijk en dient krachtig bestreden te worden en ook bestraft."

VVD'er Rutte wil geen vergelijking maken tussen de boze Trump-fans en politieke onvrede in Nederland. Hij ziet politieke onvrede en kiezers die zich afkeren van de middenpartijen en voor de flanken kiezen. "Maar PVV-stemmers en Washington hebben niets met elkaar te maken. Dat moeten we niet op een hoop gooien." Nederland heeft een ander politiek bestel met meer partijen en waarin het vinden van een compromis noodzakelijk is. "Wij zoeken hier naar grijstinten en dat is toch heel anders."

Groeiende onvrede

In Nederland groeit de onvrede, benadrukken veel politici. Complottheorieën, racisme, antisemitisme, het belagen van volksvertegenwoordigers, het demoniseren van de media, het verdacht maken van de rechterlijke macht en fascisme komt ook in Nederland voor, heeft PvdA-leider Asscher op zijn Facebook-pagina opgesomd. "Ook hier gebeurt het."

GroenLinks-leider Klaver denkt dat in Nederland ook een gevaarlijke groep complotdenkers en neonazi's bestaat. "Hier moeten we geen ruimte aan geven en we moeten dit actief bestrijden."

ChristenUnie-leider Segers vindt dat Nederland moet erkennen dat polarisatie in het land groter wordt. "Kloven worden dieper en segregatie neemt toe." De SGP is blij dat Kamervoorzitter Arib de beveiliging van de Tweede Kamer nog eens goed gaat bekijken. "Dat is een hele praktische les die is getrokken."

Een andere les van de SGP: politici moeten zich verre houden van het demoniseren van anderen. "Wie de ander keer op keer wegzet als kwaadaardig, leugenachtig of gevaarlijk, speelt met vuur", zegt Van der Staaij.

Er wacht een taak voor de Nederlandse politici, blijkt uit de reacties. De belangrijkste Capitool-les voor D66-leider Kaag is dat de Nederlandse politiek zich vooral duidelijk moet uitspreken voor de bescherming van de democratie, de rechtstaat en tegen haatzaaierij. "De polarisatie moeten we benoemen en ons daar tegen verzetten. We moeten ons uitspreken voor respect en fatsoen in de politiek."

Ouwehand van PvdD denkt dat het helpt als de politiek stopt met "het vergoelijken en zelf faciliteren van onacceptabel gedrag door de groepen met de grootste mond."

Opdracht

Denk-leider Azarkan zegt dat Nederland niet alleen waakzaam moet zijn, maar ook de rechtstaat moet verdedigen. Dat is ook de belangrijkste boodschap van CDA'er Hoekstra. "Politici moeten staan voor de rechtstaat en voor al die vrijheden die we hebben. Die moet je verdedigen. Dat is een opdracht."

Het zaaien van twijfel over de rechtmatigheid van uitgebrachte stemmen is gevaarlijk, aldus Hoekstra. "Dat vragen stellen over het systeem heeft grote schade op het vertrouwen van de mens in de eigen democratie. Je oogst wat je zaait."

PVV-leider Wilders benadrukt dat er wel wat aan de hand is met de democratische instituties in Nederland. Hij noemt ze "zwak en gecorrumpeerd". De recente toeslagenaffaire bewijst eens te meer dan "de Nederlandse regering onschuldige burgers ten onrechte criminaliseert".

"Onze democratische instituties zijn zelf de zwakste schakel van groeiende onvrede", vindt Wilders. "Ze moeten niet naar de bevolking maar naar zichzelf kijken om de situatie snel en rigoureus te verbeteren."