Mensen die nog uitgenodigd moeten worden voor een vaccinatie, krijgen geen Janssen-vaccin meer. Het demissionaire kabinet neemt het advies van de Gezondheidsraad over. Iedereen die is geboren in 1982 en latere jaren krijgt nu alleen het Pfizer- of Moderna-vaccin aangeboden, laat minister De Jonge weten. Ook mensen die al een Janssen-afspraak hebben, mogen een ander vaccin kiezen. Ze moeten dan wel een nieuwe afspraak maken.
Er staan volgens GGD GHOR Nederland nu 167.000 vaccinaties met Janssen gepland. Het gaat om mensen uit de geboortejaren 1967, 1968 en 1976. Dat zijn mensen van 44, 45, 52, 53 en 54 jaar oud.
Nieuw advies
Belangrijke reden voor dit nieuwe advies is dat ook het Janssen-vaccin ernstige trombose in combinatie met een laag aantal bloedplaatjes als bijwerking kan hebben. Dat is in het buitenland vastgesteld, in Nederland zijn er (nog) geen meldingen.
Volgens de raad laten de beschikbare gegevens tot nu toe zien dat "het aantal meldingen na vaccinatie met Janssen in bepaalde leeftijdsgroepen in dezelfde ordegrootte ligt als na vaccinatie met AstraZeneca, met meer meldingen in jongere leeftijdsgroepen".
'Lastig advies'
De minister vindt het een "lastig advies" van de Gezondheidsraad, omdat we het vaccin nog wel nodig hebben. Daarom wordt Janssen nog wel ingezet voor bepaalde groepen zoals zeevarenden, militairen die op missie gaan of dak- en thuislozen.
De Gezondheidsraad schrijft ook in zijn advies dat groepen die moeilijk bereikbaar zijn voor een tweede vaccinatie, bijvoorbeeld daklozen, meer baat hebben bij het Janssen-vaccin dan bij Pfizer of Moderna, omdat van Janssen maar één dosis nodig is.
Wel wil de minister kijken of het mogelijk is om Janssen in te zetten als 'keuze-optie' voor iedereen die dat wil, omdat het nog steeds een goed werkend en veilig vaccin is. Eerst wil De Jonge "heel lastige juridische en uitvoeringsaspecten" met spoed laten onderzoeken.
Nieuwe fase
De Gezondheidsraad heeft gekeken of de beperking van de inzet van Janssen vertraging gaat opleveren. Dat zou maar een week zijn volgens RIVM-modellen, "maar uiteindelijk boek je winst omdat je meer mensen vaccineert met vaccins die effectiever zijn", zegt voorzitter Bart-Jan Kullberg. Ook is er weinig effect te verwachten op het aantal infecties, ziekenhuisopnames en sterfte door covid-19 als alleen Pfizer en Moderna worden gebruikt.
Kullberg licht het advies toe:
Er zijn genoeg andere vaccins beschikbaar en in deze fase van het vaccinatieprogramma kan Nederland het zich veroorloven om uitsluitend mRNA-vaccins te gebruiken, luidt het advies.
Uit cijfers die het RIVM en het ministerie van Volksgezondheid eerder hebben gepubliceerd, volgt dat Nederland voldoende vaccins van Pfizer-BioNtech en Moderna heeft besteld om het advies van de Gezondheidsraad uit te voeren.
Met de huidige voorraad en verwachte leveringen zijn er eind juni zo'n 6,5 miljoen doses van de twee vaccins geleverd. Er zijn nog zo'n 5 miljoen mensen van 18 tot 40 jaar die wachten op een eerste prik. Het lijkt er dus op dat het advies zonder veel vertraging kan worden uitgevoerd.
AstraZeneca onveranderd
De Gezondheidsraad heeft ook gekeken naar de eerder ingestelde leeftijdsgrens voor AstraZeneca. De raad adviseert om de grens van 60 jaar te handhaven, omdat er bij verlaging van de leeftijdsgrens naar 50 jaar nauwelijks gezondheidswinst is volgens RIVM-modellen.
Dit zou nog kunnen veranderen als er nieuwe inzichten komen over de zeer zeldzame bijwerking van trombose in combinatie met een laag aantal bloedplaatjes.
De mensen die een eerste AstraZeneca-prik hebben gehad, krijgen ook een tweede dosis van het vaccin, ongeacht hun leeftijd. Het is volgens de raad nog niet zeker of het toedienen van Pfizer of Moderna als tweede dosis voldoende werkzaam en veilig is.
Wat houdt die zeldzame bijwerking nou precies in? NOS op 3 legt het uit:
