Eigenlijk zouden we vandaag beginnen met het Janssen-vaccin in Nederland. De eerste 80.000 prikken, die Nederland afgelopen maandag heeft ontvangen, waren bestemd voor zorgmedewerkers en cliënten in de GGZ. Omdat Johnson & Johnson tijdelijk hun leveringen aan Europa heeft stilgelegd en opriep om de geleverde doses niet te gebruiken na meldingen van mogelijke bijwerkingen, heeft ook Nederland besloten nu niet te prikken.
In de VS wordt sinds begin maart geprikt met Janssen. Laten we eens kijken naar wat daar bekend is over het vaccin waarmee maar één prik nodig is.
Eind februari werd het Janssen-vaccin daar goedgekeurd. Het land kreeg meteen 4 miljoen doses om te beginnen. Sinds gisteren is het prikken gepauzeerd, omdat er onderzoek wordt gedaan naar zes meldingen van de zeldzame combinatie van trombose en een laag aantal bloedplaatjes. Een verband tussen de meldingen en het Janssen-vaccin is niet vastgesteld.
Naast de VS is Zuid-Afrika het enige andere land waar ook met Janssen is geprikt. Daar zijn 290.000 vaccinaties gezet bij zorgmedewerkers. Er is geen enkele melding van het trombose-ziektebeeld binnengekomen.
7 miljoen geënt
In de ongeveer tweeënhalve maand tijd waarin de Amerikanen nu met Janssen hebben geprikt, zijn 7 miljoen mensen ingeënt. Er zijn duizenden meldingen van mogelijke bijwerkingen binnengekomen bij het Amerikaanse VAERS, dat bijwerkingen van vaccins in de VS bijhoudt. De meest voorkomende meldingen zijn hoofdpijn, koorts, rillingen, pijn, vermoeidheid, misselijkheid en duizelig zijn. Deze meldingen werden verwacht, omdat ze ook voorkwamen bij proefpersonen tijdens de studie naar het vaccin.
Ook allergische reacties op het vaccin zijn gemeld. Omdat die reacties vaak snel ontstaan na de prik is het volgens het Amerikaanse CDC - vergelijkbaar met het Nederlandse RIVM - belangrijk dat mensen na de prik nog een kwartier op de vaccinatieplek aanwezig blijven. Dat gebeurt in Nederland nu ook al bij het vaccineren met de andere vaccins.
Bij het Janssen-vaccin is maar één prik nodig, in tegenstelling tot de andere goedgekeurde vaccins AstraZeneca, Pfizer en Moderna. Dat betekent ook dat er maar sprake is van één keer bijwerkingen. Dat is volgens deskundigen voordelig. Die ene prik heeft, in combinatie met de relatief hoge bewaartemperatuur, ook logistiek positief bijgedragen aan het vaccinatietempo in de VS. Daardoor heeft de VS het vaccin ook ingezet om landelijke en kwetsbare gemeenschappen te bereiken.
Hoe werkt een vaccin eigenlijk? NOS op 3 legt het uit in deze video:
Maar ook de uitrol van Janssen kent teleurstellingen op het gebied van leveringen, iets wat we in de EU eerder ook al bij AstraZeneca hebben gezien. Miljoenen doses moesten worden weggegooid omdat in een fabriek in Baltimore een fout was gemaakt: het Janssen-vaccin was per ongeluk gemengd met het AstraZeneca-vaccin. Het weggooien van die miljoenen vaccins zorgde ervoor dat nog maar een kwart van de leveringen in de VS op tijd kwam die periode.
Nederland heeft momenteel bijna 80.000 Janssen-vaccins 'op de plank liggen'. Die worden bewaard. In april, mei en juni werden 3 miljoen vaccins van de farmaceut verwacht. In totaal heeft Nederland meer dan 11 miljoen vaccins van Janssen besteld. Het is nog onduidelijk of en wanneer Nederland weer met het vaccin gaat prikken. Demissionair minister De Jonge wacht het oordeel van het Europees Geneesmiddelenbureau (EMA) af. Dat oordeel komt waarschijnlijk volgende week naar buiten.
