Dag één MH17-proces: 49 nabestaanden willen spreekrecht, verdachte ontkent
In het Justitieel Complex Schiphol, de extra beveiligde rechtbank waar bijzondere rechtszaken worden gevoerd, is onder grote internationale belangstelling het strafproces begonnen tegen vier mannen die worden verdacht van betrokkenheid bij het neerhalen van vlucht MH17 in juli 2014.
De drie Russen en een Oekraïner zouden hebben meegewerkt aan het transport en in stelling brengen van de Buk-raket waarmee het passagiersvliegtuig van maatschappij Malaysia Airlines boven Oost-Oekraïne werd neergehaald.
De verdachten waren zoals verwacht niet aanwezig bij het strafproces. Wel laat een van hen zich vertegenwoordigen door Nederlandse advocaten. Het Openbaar Ministerie verwacht op korte termijn in deze complexe zaak, waarvan het dossier 36.000 pagina's telt, geen nieuwe verdachten te vervolgen. De inhoudelijke behandeling gaat pas eind dit jaar van start. Het proces gaat naar verwachting jaren duren.
Hoofdrolspelers
Vandaag werd duidelijk dat van de nabestaanden er 49 gebruikmaken van hun spreekrecht. Dat wil zeggen dat ze aan het eind van het proces voor de rechtbank het woord willen voeren. 82 zijn van plan het bij een schriftelijke verklaring te houden, 84 mensen willen een vordering indienen.
De vier verdachten die nu terechtstaan, worden door het OM als 'hoofdrolspelers' getypeerd. Maar tientallen mensen hebben een rol gespeeld bij het vervoeren en bewaken van de raketinstallatie, zei officier van justitie Ferdinandusse, alleen is niet iedereen geïdentificeerd en sommige betrokkenen zijn overleden. Tegen anderen is geen of te weinig bewijs te leveren.
Vanochtend las officier van justitie Dedy Woei-a-Tsoi de aanklacht voor.
In rustig tempo somde ze daarna in 20 minuten de namen op van alle 298 slachtoffers:
Het OM ziet het als "een van de grootste opgaven" om om te gaan met misleiding. "Het is zaak goed onderscheid te maken tussen de rookgordijnen die worden opgeworpen en waar het in dit proces werkelijk om gaat", zei officier van justitie Ferdinandusse. Rusland heeft bij herhaling gezegd dat het bewijsmateriaal van het internationale onderzoeksteam is vervalst, maar het OM hoopt die beschuldigingen te kunnen weerleggen.
Verder onderzocht
Er is maar één verdachte, Oleg Poelatov (53), die zich door (Nederlandse) advocaten laat verdedigen. Zij benadrukten dat ze evenzeer als iedereen geschokt zijn door de ramp, maar ze vinden het ook belangrijk dat de waarheid boven tafel komt
Poelatov geldt als plaatsvervangend commandant van de eenheid die de Buk-raket bediende en hij zou vlak bij het wapen zijn geweest toen vlucht MH17 werd neergehaald. Als de wens naar het aanwijzen van een schuldige en bestraffing sterker worden, "kan dat ook ten koste gaan van waarheidsvinding", sprak advocate Sabine ten Doesschate.
De verdediging wil verder in de zomer terugkomen op punten die verder onderzocht zouden moeten worden, zoals de vraag waarom het luchtruim boven Oekraïne ten tijde van de ramp maar beperkt gesloten was. Dat zou erop kunnen wijzen dat Kiev maar beperkt rekening hield met de risico's voor passagiersvliegtuigen.
Meer lezen over de eerste dag van het MH17-proces? Het liveblog van vandaag vind je hier.
