Wat is de overeenkomst tussen Memphis Depay, Jetro Willems en Willem Janssen? Wie het voetbalnieuws een klein beetje heeft gevolgd de afgelopen maanden weet dat ze alle drie zijn getroffen door een vrijwel identieke zware knieblessure: een gescheurde voorste kruisband.
In de voetbalwereld staat die kwetsuur te boek als een horrorblessure. En het noodlot slaat met enige regelmaat toe op de velden. Zo kregen recent Niklas Süle (Bayern München), Merih Demiral (Juventus) en Nicolo Zaniolo (AS Roma) dezelfde diagnose. En Aston Villa raakte begin januari zelfs twee spelers (doelman Tom Heaton en spits Wesley Moraes) in één wedstrijd kwijt door de gevreesde knieblessure.
Fysiotherapeut Leo Echteld loopt al ruim dertig jaar mee in het topvoetbal. Vanuit sportmedisch centrum Fysiomed in Amsterdam begeleidt hij onder anderen Christian Eriksen (Tottenham Hotspur), Paul Pogba (Manchester United) en Matthijs de Ligt (Juventus). Ook Echteld heeft tijdens zijn loopbaan veelvuldig te maken gehad met spelers die een zware knieblessure moesten overwinnen. Aan de hand van vijf vragen legt hij de complexiteit van een gescheurde kruisband uit.
Komen kruisbandblessure vaker voor dan in het verleden?
"Die indruk heb ik niet. Wij hebben te maken met gemiddeld dertig revalidaties per jaar, variërend van profs vanuit de hele wereld tot amateurs. Er is nu in Nederland alleen meer aandacht voor, vanwege Memphis Depay."
"Hij is enorm belangrijk voor het Nederlands elftal en de vraag is of hij het EK kan spelen. Via zijn sociale media houdt hij iedereen op de hoogte van het revalidatieverloop, waardoor het nog meer aandacht trekt. Dat had je vroeger niet."
"Maar kijk eens naar het verleden. Marc Overmars, Ruud van Nistelrooij, Giovanni van Bronckhorst en Ibrahim Afellay: ze zijn allemaal tegen deze blessure aan gelopen."
Hoe ontstaat een kruisbandblessure?
"Bij heel veel voetbalacties kan het gebeuren: springen, wegglijden, draaimomenten, tackles. Maar ook als iemand ongelukkig op je been valt. Bij AS Roma-Juventus vielen Demiral en Zaniolo twee weken geleden allebei uit met een gescheurde kruisband. Demiral kwam verkeerd terecht na een sprong, Zaniolo gleed weg nadat hij licht uit balans werd gebracht tijdens een dribbel. Totaal verschillende momenten, maar met hetzelfde resultaat."
"Je ziet deze blessure aan het begin van een seizoen, als een speler nog niet helemaal top getraind is, wel vaker voorkomen. En als de vermoeidheid gaat meespelen, aan het einde van een wedstrijd of seizoen, is er ook meer risico. Maar ook als iemand nog niet voldoende hersteld is van een kruisbandblessure en te vroeg begint. Leeftijd speelt in onze ogen geen directe rol, net zomin als kunstgras. Wij hebben op dat punt nog geen direct verband kunnen ontdekken."
"Je kunt het risico op een kruisbandblessure wel verlagen. Er zijn preventieprogramma's met trainingen die door de FIFA zijn samengesteld. Maar in onze ogen is er uiteindelijk maar één conclusie te trekken: er zijn zo veel invloeden die meespelen bij een kruisbandblessure, dat het momenteel niet te voorkomen is."
Hoeveel tijd neemt de revalidatie in beslag?
"Ook hiervoor geldt: elk geval is uniek. Een gescheurde kruisband staat hoogst zelden op zichzelf. Er is vaak sprake van bijkomende schade aan andere banden, de meniscus of het kraakbeen. Dat heeft vanzelfsprekend invloed op het revalidatieproces."
"Wereldwijd geldt negen maanden als de gouden standaard. Met uitschieters omhoog en omlaag. Als je pech hebt sta je twaalf tot zestien maanden aan de kant, met heel veel geluk kun je twee maanden afsnoepen van die negen maanden."
"Alles korter dan negen maanden is mooi meegenomen. Als het allemaal goed gaat. Want je loopt het risico dat je opnieuw geblesseerd raakt aan de kruisband of niet optimaal terugkomt".
"Wat betreft Memphis Depay: als het EK in juni begint, zit hij in de zevende maand. Hij zou een positieve uitzondering kunnen zijn. Vraag is dan wel of hij echt op een niveau zit dat hij beslissend kan zijn voor Oranje. Tussen goed herstellen en snel herstellen zit een groot verschil."
Wat is de beste manier om te herstellen?
"Op de revalidatie van een gescheurde kruisband zijn net zo veel factoren van invloed als bij het oplopen van zo'n blessure. Hoeveel schade had de knie? Wie heeft de operatie verricht? Hoe is de 'mindset' van de speler? In welke omgeving revalideert hij? Ook het type voetballer, de positie waarop hij speelt, zijn natuurlijke bouw en genetische achtergrond, het speelt allemaal mee."
"Veel hangt af van diegene die de operatie verricht en diens kijk op de revalidatie. Iedere orthopedisch chirurg heeft een eigen filosofie ondanks alle onderzoeken en studies. Van specialist Pierpaolo Mariani (die ook Depay heeft geopereerd, red.) is bekend dat hij de 'weg van de biologie' volgt. Het lichaam moet zo snel mogelijk weer in beweging komen."
"Met die methode heeft Mariani gemiddeld genomen succes. Daarom is het ook niet gek of afwijkend wat Memphis laat zien van zijn revalidatieproces. Je kunt dan ook niet zeggen welke revalidatiemethode beter of slechter is. Over een jaar of tien zullen we wellicht weten welke specialist het bij het rechte eind heeft. En misschien blijkt dat er nauwelijks verschil zit tussen de ene of de andere methode."
Hoe groot is de kans dat je terugkomt op je oude niveau?
"Radamel Falcao wilde in 2014 snel terugkomen om het WK te spelen, haalde dat niet en heeft daarna heel lang nodig gehad om op niveau te komen. Maar er zijn ook spelers die vrij snel terugkomen en wel vlot op niveau zitten. Anderen halen nooit meer hun niveau van voor de blessure. Het is complex en luistert nauw."
"Je hoort daarom regelmatig dat een tweede of zelfs derde operatie nodig is. Dan wordt het nog moeilijker. De knie is het belangrijkste gewricht voor een voetballer. Schieten, draaien, bewegen, daarvoor heb je een goede knie nodig. Daarom is het voor een voetballer ook de zwaarst mogelijke blessure, de impact is enorm."
"Door verbeterde technieken aan de medische kant worden de kansen steeds groter om goed terug te komen. Vroeger was het perspectief veel minder. Maar dat geldt voor de hele medische wereld. Hoe meer kennis er beschikbaar komt door onderzoek en ervaring, hoe hoger de kwaliteit van de revalidatie of genezing."
