De Giro in Israël? 'Als Mohammed niet naar de berg wil komen...'
Hij schudt meerdere malen zijn hoofd, Tsadok Yecheskeli. Hij kijkt naar de parkeerplaats bij het Van der Valk hotel in Maastricht en ziet daar, tussen de grote bussen van wielerploegen Sky en Lotto-Jumbo, ook die van 'Israel Cycling Academy' staan. "Het slaat eigenlijk nergens op."
Het is half april en het wielercircus bevindt zich in het Limburgse land voor de Amstel Gold Race. En één van de wildcards is uitgereikt aan de kleine en nog jonge formatie uit Israël. "Dat wij hier mee mogen doen is net een sprookje."
Dat het land überhaupt een wielerploeg heeft, kan Yecheskeli, oud-journalist en nu woordvoerder van het team, nog steeds niet bevatten. "Elke Israëliër heeft wel een fiets, maar er bestaat helemaal geen wielercultuur." En dan begint in het land vrijdag ook nog de Giro d'Italia.
Als een Israëliër al enigszins met een fiets overweg kan, en het geen elektrische fiets betreft, wacht hem of haar een lange weg naar een (eventueel) bestaan als prof. "Het is niet zoals bij jullie in Nederland", vervolgt Yecheskeli. "Jullie worden met fietsen grootgebracht. En als je hier een beetje kan fietsen, is er al snel een team waarbij je terechtkan."
'Slechtste renner in geschiedenis Saxo Bank'
Ran Margaliot kan het weten. De huidige manager van ICA was zes jaar geleden de eerste wielerprof uit Israël. Hij schopte het na veel zweet en tranen tot een contract bij Saxo Bank en wilde als eerste Israëliër een grote ronde rijden, totdat Bjarne Riis hem na een jaar uit die droom hielp: hij was niet goed genoeg. "Och, ik was de slechtste renner in de geschiedenis van Saxo Bank", kan hij er nu om lachen.
Twee jaar nadat Margaliot noodgedwongen was gestopt als prof, kwam hij tijdens een fietstocht ene Ron Baron tegen. Eveneens een fietsgek, maar ook een rijke zakenman. De twee gingen dagdromen en niet veel later waren daar de contouren van een eerste kleine Israëlische profploeg.
"We konden in het begin niet eens genoeg Israëliërs opstellen", weet Margaliot nog. Dus werd de hulp van Peter Sagan ingeschakeld. Hij kon met zijn naam en netwerk helpen om de eerste hobbels te nemen. "Via zijn netwerk kwamen enkele Slowaken, Polen en Tsjechen bij de ploeg en zodoende konden we in elk geval wedstrijden rijden."
'Als de berg niet tot Mohammed wil komen...'
Met het instappen van miljardair Sylvan Adams werd de droom snel groter. Aan geld geen gebrek, nu nog startbewijzen voor de grote wedstrijden. De snelste manier? Een brief sturen naar Giro-organisator RCS. Margaliot: "We hebben een gezegde in het Hebreeuws: als Mohammed niet naar de berg wil komen, moet de berg maar naar Mohammed."
Kortom: breng het wielercircus naar Israël. En zo geschiedde.
Maar bij het bestaan van een wielerploeg in Israël en de totstandkoming van een dergelijk evenement in Jeruzalem, komt politiek al snel om de hoek kijken. Dat bleek toen de Turkse tijdritkampioen Ahmet Örken, een moslim, eind vorig jaar een contract tekende bij de ploeg en niet veel later datzelfde contract weer inleverde.
De ambassade van Trump
"Wat er gebeurde met Ahmet is een triest verhaal", legt Yecheskeli uit. "Er werd druk uitgeoefend op zijn familie. Het had te maken met het feit dat de Amerikaanse president Trump besloot zijn ambassade te verhuizen naar Jeruzalem. Hij kon niet anders."
Het besluit van Trump zette veel kwaad bloed in de Arabische wereld. Alle andere ambassades zetelen in Tel Aviv en juist niet in de stad die ook de Palestijnen als hun hoofdstad beschouwen. Margaliot begreep de actie van Trump ook niet. "Het stelde niets voor. Jeruzalem was al de hoofdstad van Israël, hij had er geen extra politiek spel van hoeven te maken. Maar Ahmet besloot daardoor om het team te verlaten."
Het weerhoudt Margaliot niet van het prediken van de vredesboodschap. "Onze missie is groter dan alleen maar fietsen. Met sport raak je de mensen in hun hart. Dat is beter dan hun gedachten proberen te veranderen."
Toch was er nog een groter vredesgebaar denkbaar. Als de organisatie het parcours, zij het deels, over Palestijns grondgebied had laten gaan. Het voorzetje wordt gegeven vanuit Palestijnse hoek. "Het is belachelijk dat wij niet bij dit project betrokken worden. Het is een gemiste kans", klinkt het uit de hoek van wielerliefhebbers.
Geheel ondenkbaar was het niet; er zijn meer Arabische teams in het wielerpeloton dan er Israëlische renners zijn. En recentelijk zijn er rondom sportevenementen meer toenaderingen geweest, gelet op de verhoudingen tussen beide Korea's op en rondom de Winterspelen. Adams: "Dat was nu niet haalbaar. Het zou een optie kunnen zijn in de toekomst."
Eerst de korte termijn en dan vooral de fietscultuur in Israël. Met het deelnemen aan grote rondes en het boeken van zeges, zo is de overtuiging, stapt de jeugd vanzelf op een fiets. "Het begint allemaal met resultaten. Als die er komen, gaat de rest vanzelf. Als voorbeeld hebben we Yael Arad. Zij was in 1992 de eerste medaillewinnaar voor Israël op de Olympische Spelen in een tijd dat judo nog niet groot was hier. Bij haar begon het. Nu is het een grote sport, zijn zelfs de Europese kampioenschappen in Tel Aviv."
Drie jaar lang dienstplicht
Mocht het allemaal uitpakken zoals gedroomd, is er nog een laatste horde. Eén waar Margaliot nog geen antwoord op heeft. "Als de jeugd de leeftijd van achttien bereikt, moeten ze voor drie jaar het leger in. Daar ontkom je niet aan in Israël. Het hoort bij onze verplichtingen, het is hetzelfde als belasting betalen."
Slechts drie of vier speciale talenten kunnen de dans ontspringen. "De rest stopt met wielrennen, omdat ze niet kunnen doorstromen naar Europa."
Dat is van later zorg. Eerst vrijdag; het grootste evenement in de geschiedenis van het land. Met niet één, maar twee Israëliërs aan de start. Zij, Guy Sagiv en Guy Niv, maken de droom van Margaliot waar. De eerste drie etappes gaan over bekend terrein, met achtereenvolgens Jeruzalem, Tel Aviv en Eilat als finishplaatsen.
Daarna volgt een wat lastiger parcours als het circus zich naar Italië verplaatst. "Wat doe ik ze eigenlijk aan? Ze zijn geselecteerd, maar nu begint het pas voor ze", weet Margaliot. "Ze moeten al die bergen nog over."
