Het verhoor van Astrid Holleeder van moment tot moment: 'Hij stopt niet'

• Remco Andringa

  redacteur Politie en Justitie

In de zwaarbeveiligde rechtbank in Amsterdam-West was vandaag weer een zittingsdag in het proces tegen Willem Holleeder. Vandaag kwam zijn zus Astrid aan het woord. Zij nam stiekem gesprekken op en legde verklaringen af.

Lees hieronder een chronologische verslag uit de rechtszaal:

10.30 uur

"Ik ben blij dat ik aan de beurt ben", zegt Astrid Holleeder bij de start van het getuigenverhoor in de zaak tegen haar broer. "Ik heb besloten het rustig te ondergaan."

Vandaag stelt de rechtbank vragen aan Astrid; vrijdag is het de beurt aan de verdediging. Tot nu toe legde Astrid al veertig verklaringen af bij de politie en de rechter-commissaris. Ook schreef ze twee boeken. Ze zegt dat ze "absoluut" de waarheid heeft gesproken, ook over de criminele erfenis van Cor van Hout. Maar, constateert ze: "Het blijft mijn woord tegen het woord van... de ander."

Ze besloot op te staan tegen haar broer na aanhoudende bedreigingen van zijn kant. "De mate waarin hij zich richtte op Sonja en de kinderen was extreem. Hij stopt niet. Hij leert niet van eerdere straffen." Bovendien zouden vijanden van Holleeder gedreigd hebben een van de zussen iets aan te doen. "Daardoor liepen we zelf ook gevaar."

Naar de politie gaan was ontzettend moeilijk, zegt Astrid. "Je houdt van iemand dus de stap is groot." Ze was ook bang dat haar broer achter het 'verraad' zou komen. "En dan is het een kwestie van dat hij aardig blijft doen en dan lig je op de grond."

Ze zegt nog altijd bang te zijn, vooral vanwege het risico dat de kinderen van Astrid en Sonja lopen. Toch heeft ze geen spijt: "Zoals Wim [Willem Holleeder, red.] naar anderen wijst, dan ben ik gemotiveerd om te vertellen hoe het zit."

Astrid zegt dat ze onlangs nieuwe geluidsopnamen heeft gevonden, die ze heeft gemaakt van haar broer. De opnamen heeft ze aan het Openbaar Ministerie gegeven. Daarop is volgens haar te horen hoe Holleeder "zit te gieren van de pret" toen het jaren later ging over de dood van Cor van Hout. "Daar spreekt geen liefde uit."

Weer veel belangstelling

Al ruim voor het proces begon, stond er een lange rij voor de Bunker, de extra beveiligde rechtbank in Amsterdam-Osdorp. Net als de vorige keren trok het proces veel belangstelling van het publiek.

11.40 uur

Als Astrid denkt aan de gevolgen die deze strafzaak heeft voor haar broer, heeft Willem Holleeders zus het hoorbaar moeilijk. "Ik wil geen wraak, ik voel geen rancune. Hij is ziek en het enige medicijn is vier muren. Zelfs als ik een gebakje eet, dan denk ik al: dat kan hij misschien nooit meer doen", snikt ze. "Als ik zeker zou weten dat hij nooit meer iets zou doen, dan zou ik hem nu meenemen."

Astrid vergelijkt het zo: "Een hond die kinderen bijt, moet je ook laten inslapen. Het is krankzinnig."

Soms overheersen de tranen, op andere momenten is ze duidelijk geërgerd. Bijvoorbeeld als het gaat over de 'normen en waarden' die haar broer erop nahoudt. "Hij heeft het over 'geld verdienen', dat betekent 'geld afpakken van mensen die het hebben verdiend'."

Ze verafschuwt Holleeders "miezerige bestaan" in de onderwereld. "Het zijn niet mijn waarden. Ik werk voor mijn geld."

Ze omschrijft haar broer als "grenzeloos" en was bang voor hem. Willem Holleeder hoort het verhoor van zijn jongste zus rustig aan, maakt af en toe een aantekening. Vaak zit hij voorovergebogen over zijn tafel, de armen over elkaar.

Hij hoort zijn zus snikkend zeggen hoe moeilijk ze de stap vond en nog altijd vindt om zich tegen hem te keren. "Als je het hebt over verraad, is dit wel de ultieme vorm", zegt Astrid geëmotioneerd.

Ze zegt medelijden te hebben met haar broer en nog altijd van hem te houden. "Ik heb in mijn leven niet anders gedaan dan houden van mensen die ik niet leuk vind."

13.00 uur

De criminele erfenis van Cor van Hout was "hét grote familiegeheim", verklaart Astrid Holleeder in de extra beveiligde rechtszaal. Het geld zat deels verstopt in prostitutiepanden in Alkmaar.

"Het geld was niet van Cor, niet van Sonja, niet van Willem. Het was van meneer Heineken. De enige reden dat wij [zussen, red.] dat hebben afgeschermd, is omdat hij [Willem Holleeder, red.] zijn gokhallen op de Wallen moest veiligstellen."

Die hallen waren namelijk betaald uit het losgeld van de Heineken-ontvoering. Astrid was 17 toen haar broer, samen met onder andere Cor van Hout, de biermagnaat en zijn chauffeur ontvoerde. "Een enorme schok", zegt ze. "We hadden totaal niets in de gaten."

Zelf werkte ze tijdens haar studie ook in de gokhallen. Ze zegt destijds niet geweten te hebben waarvan de bedrijven waren betaald. "Mijn moreel besef ontwikkelde zich pas later." Toen dat moreel besef er wél was, kon Astrid Holleeder naar eigen zeggen niet zomaar afstand nemen van haar broer. Hij was de 'pater familias', die iedereen zijn wil oplegde.

"Hij bepaalde het contact. We belden elkaar niet voor de gezelligheid. 'Heb ik je nodig, dan kom ik bij je langs', zo werkte het bij hem. Ik kon het me ook niet permitteren om niet langs te komen als hij dat wilde, dan ging hij overal langs om me te zoeken."

Het was vooral zaak hem niet tegen de haren in te strijken, vertelt Astrid. "Gewoon aardig doen, zo noemen wij dat." Zij fungeerde als klankbord voor haar broer, ze was de enige die hij weleens wat toevertrouwde. Maar: "Je gaat niet tegen Pablo Escobar zeggen: 'wat ben jij een klootzak.' Dan zeg je: 'goh, wat zit je haar leuk.' Zo was het bij ons ook."

14.50 uur:

Eventjes schiet Willem Holleeder uit zijn slof. Het gebeurt als zijn zus beschrijft hoe groot de gevolgen zijn van haar stap naar de politie.

"Ik heb ook levenslang", zegt Astrid, die een voorschot lijkt te nemen op het vonnis dat de rechtbank uiteindelijk moet gaan vellen. Ze zit al geruime tijd ondergedoken en wordt beschermd. "Ik zit ook tussen vier muren, net als hij. Maar ik heb ook nog eens de angst dat er altijd wat met mijn kinderen kan gebeuren."

Haar broer hoeft die constante angst niet te voelen, zegt de ondergedoken getuige. "Behalve als hij namen gaat noemen."

"Welke namen dan?", roept Holleeder opeens. "Welke namen!?"

Hij is zichtbaar geïrriteerd en wordt meteen weer tot stilte gemaand door de rechtbank. Hij mag vrijdag pas vragen stellen aan zijn zus.

Dat Astrid Holleeder haar broer erin heeft geluisd om er zelf financieel beter van te worden, zoals haar broer eerder dit proces beweerde, is volgens haar onzin. "Ik heb mijn leven opgegeven, en dan zou ik een financieel motief hebben? Wat is de logica?"

Dan, geëmotioneerd: "Mijn eigen dochter weet niet waar ik woon. Ik ga nooit meer uit eten in een restaurant. Alles wat voor jullie normaal is, je huis uitlopen en boodschappen doen, kan ik niet meer. Ik ga niet klagen, want ik heb het zelf aangehaald en ik doe het met volle overtuiging. Maar het is niet zo dat ik een leuk leven heb nu. Ik hád een leuk leven. Ik had fijne collega's, ik had geld genoeg, ik heb een prachtig kind. Maar ik snap dat hij [Willem, red.] er een motief aan moet koppelen, omdat hij niet anders weet."

15.45 uur:

Het Openbaar Ministerie beschikt over zestien nieuwe gesprekken die getuige Astrid Holleeder stiekem heeft opgenomen met haar broer. De bandjes lagen volgens haar verstopt bij een kennis, die ze recent pas heeft gevonden bij een verhuizing.

De kwaliteit van de heimelijke gesprekken wordt nu verbeterd, zegt het OM. Over twee weken wil de officier van justitie Holleeder ermee confronteren. Holleeder wil de gesprekken voor die tijd al kunnen beluisteren; de rechtbank moet daar nog een beslissing over nemen.

Astrid droeg ruim twee jaar lang op verschillende momenten afluisterapparatuur, waarmee ze bewijs tegen haar broer verzamelde. Volgens haar wordt meerdere keren over liquidaties gesproken, maar nooit openlijk.

Haar broer zou anders argwaan krijgen. Bovendien was het gebruik om nooit iets belastends uit te spreken en altijd te fluisteren. "Ik mag niets hardop zeggen, want dan wordt het misschien opgevangen. En hij hoeft het niet te zeggen, want ik weet wat hij bedoelt."

Over Cor van Hout zei haar broer: "Eerst dit en dan pak ik alles af". Holleeder zou een pistoolgebaar hebben gemaakt met zijn hand.

Over Sonja Holleeder: "Ik heb de opdracht al gegeven."

Over misdaadverslaggever Peter R. de Vries: "Die kan er ook nog wel bij."

"Dan weet ik genoeg", zei Astrid. "En dan wordt iedere keer aan mij gevraagd: heb jij een financieel motief? Dan denk ik: in wat voor gekkenhuis ben ik terecht gekomen?"

17.00 uur:

De zaak voor vandaag is klaar. Vrijdag gaat het proces verder en dan is de verdediging van Willem Holleeder aan de beurt.

Waar gaat het proces ook alweer precies over? In deze video, die we eerder maakten, leggen we uit hoe Willem Holleeder zo berucht werd: