"Ik ben nog nooit zo bedrogen als door de Duitse leiders. Ik ben zeer teleurgesteld in deze mensen." Anton Mussert, de voormalige leider van de NSB, is verongelijkt, merkte een verslaggever van Herrijzend Nederland, die hem in zijn cel mocht interviewen.

Enkele dagen geleden werd Mussert gearresteerd in zijn kantoor aan de Korte Vijverberg in Den Haag en overgebracht naar de gevangenis.

Het bekende zwarte uniform was verdwenen. Gekleed in een grijs colbert met een winterjas erover zat Mussert ineengedoken in zijn cel. Die deelt hij met Max Blokzijl, de bekende radiopropagandist van de NSB en 'de stem' van het Nederlands nationaalsocialisme.

'Smerige kliek'

Mussert zei dat hij er al lang van overtuigd was dat Duitsland de oorlog zou verliezen. "Na het einde van Stalingrad is het met Duitsland achteruitgegaan en ook met de beweging is het er toen niet beter op geworden." Het bericht over de dood van Hitler had hem doen geloven dat er "niets meer te winnen was".

De verslaggever herinnerde hem eraan dat hij ooit had gezegd "Wie dit volk kapot wil maken, zal in mij zijn grootste vijand vinden". Mussert antwoordde dat hij altijd de beste bedoelingen had gehad met het Nederlandse volk en dat hij het schandalige en wrede optreden van de SS en SD ("een smerige kliek") betreurde.

Binnenskamers had hij daar tegen geprotesteerd, maar zonder succes, vertelde hij. Hij zei verder "zeer verheugd" te zijn over de arrestatie van rijkscommissaris Seyss-Inquart.

Tweespalt

Over Adolf Hitler denkt Mussert nog steeds hetzelfde. "Ik ben ervan overtuigd dat Hitler de grootste idealist is geweest die de wereld ooit heeft voortgebracht. Hij was echter omgeven door een kliek die de eigenlijke macht in handen had. Himmler was een van de ergsten onder hen."

Mussert heeft Hitler enkele keren bezocht, waarbij de Führer hem steeds "een vrije toekomst voor het Nederlandsche volk" beloofde, na de oorlog. In december 1943 was hij er voor het laatst, omdat Himmler een nieuw bezoek niet nodig vond.

Hitler zou destijds al zeer pessimistisch zijn geweest over de uitkomst van de oorlog. "Het enige waarop Hitler hoopte was een tweespalt tussen de westelijke mogendheden", aldus Mussert.

Ik voel mij volkomen gerechtvaardigd.

Mussert zei verder dat hij geen moment heeft overwogen om te vluchten of zelfmoord te plegen, omdat hij zich wil verantwoorden voor het Nederlandse volk in een openbaar proces. Hij is ervan overtuigd dat hij zal worden vrijgesproken.

"Ik voel mij volkomen gerechtvaardigd. Ik heb nooit één persoon in de gevangenis geholpen of iemand laten doodschieten." Hij heeft alvast een verzegeld pakket overgedragen aan de Nederlandse regering om zijn verweer met bewijzen te staven.

In tegenstelling tot Mussert leek Max Blokzijl volgens de verslaggever zeer nerveus. Blokzijl had geloofd in de Duitse overwinning, zo zei hij, maar hij zag nu in dat hij zich vergist had. Hij sprak de hoop uit nogmaals te kunnen werken voor een nieuw Nederland. "Ik wil zelfs het eenvoudigste en kleinste werk doen dat men mij zal opdragen."