Na jaren van gevangenissen sluiten wil het kabinet die in Almere nu heropenen
Het kabinet wil de leegstaande gevangenis in Almere weer in gebruik nemen. Dat voornemen is een grote ommezwaai in het gevangeniswezen, jarenlang werden er juist gevangenissen gesloten omdat cellen leeg zouden komen te staan.
Staatssecretaris Coenradie (Jusitie en Veiligheid) wil dat het gebouw zo snel mogelijk weer in gebruik genomen wordt, maar ze start eerst een onderzoek naar de haalbaarheid. Ze hoopt dat het Almeerse cellencomplex daarna vlug weer gevuld kan worden met gevangenen want de staatssecretaris heeft de capaciteit nodig.
Dat is opmerkelijk want in 2019 werd de gevangenis nog gesloten omdat er op termijn te veel cellen leeg zouden komen te staan. De Almeerse gevangenis was niet de enige bajes waarbij dit gebeurde, in het vorige decennium sloten meerdere kabinetten gevangenissen. Soms omdat er geld nodig was, maar vooral met het idee dat die cellen vanwege dalende criminaliteit niet meer nodig zouden zijn.
'Een pittige'
Daar komt het kabinet nu deels van terug. Er zijn toch te veel gevangenissen gesloten, concludeert Coenradie. Het gevangeniswezen kampt al langer met een tekort aan cipiers, maar inmiddels is er ook een cellentekort volgens het kabinet. Het wordt veroorzaakt doordat oude gevangenissen gerenoveerd moesten worden en doordat de benodigde capaciteit toch hoger is dan geschat, zegt Coenradie die namens de PVV staatssecretaris is. Er kwamen volgens Coenradie bijvoorbeeld meer zwaargestraften bij dan gedacht.
Het personeelstekort is natuurlijk alleen maar erger geworden door de eerdere sluitingen, weet ook Coenradie: "Dan waren we niet die mensen kwijt geweest. We merken nu de gevolgen van die beslissingen. En dat is een pittige..."
Met een zaklamp
De NOS ging mee met de staatssecretaris op werkbezoek naar het Almeerse gebouw van 24.000 vierkante meter. De staatssecretaris werd er met een zaklamp rondgeleid door het leegstaande gebouw. Ze zag daar met eigen ogen dat het nog wel even kan duren voordat de gevangenis weer gebruikt kan worden, hoewel alle celdeuren er nog in zitten.
"Er moet wel het nodige gedaan worden, we staan nu in het donker. En even los van het elektriciteitsverhaal, er moet hier schoongemaakt worden, de camera's zijn verouderd, de brandveiligheid voldoet niet meer aan de moderne eisen en we hebben mensen nodig. Dus dat alles kost nog wel even tijd."
In het gebouw is er ruimte voor zo'n 300 gevangenen. En om de gevangenis draaiende te houden zijn er volgens het ministerie ook zo'n 300 personeelsleden nodig. Vooral personeel vinden blijkt al langer een moeilijke opgave. Coenradie noemde de situatie in de gevangenissen onlangs 'code zwart' vanwege alle tekorten.
Naar huis gestuurd
Vanwege die tekorten worden veroordeelden nu standaard drie dagen eerder naar huis gestuurd. Sommigen krijgen ook capaciteitsverlof. Dat betekent dat ze met een enkelband nog eerder naar huis worden gestuurd. Daarnaast wordt een groep veroordeelden, de zogeheten zelfmelders, voorlopig niet opgeroepen om hun straf uit te zitten. Coenradie weet dat de tekorten niet snel zijn opgelost en denkt dat er nog meer versoepelingen voor veroordeelden aan zullen komen om zo ruimte in de gevangenissen te creëren.
De Tweede Kamer regelde, op voorspraak van het Almeerse VVD-Kamerlid Ellian, onlangs 20 miljoen euro extra voor het gevangeniswezen. Dat geld wil Coenradie nu deels gebruiken om te kijken of de gevangenis in Almere weer open kan. Op de vraag of de staatssecretaris dat geld niet beter kan steken in hogere salarissen om personeel aan te trekken, zegt ze dat dat alleen voor de korte termijn werkt.
Uiteindelijk is haar uitdaging om het werk aantrekkelijk te maken, stelt Coenradie. En op de vraag of het wel zin heeft om cellen te regelen als ze nog geen personeel heeft, zegt de staatssecretaris dat zij nu met beide tekorten moet beginnen. "Dat gaat hand in hand."
Asielzoekers
Burgemeester Hein van der Loo is blij met het kabinetsvoornemen. "Een gebouw dat leegstaat is nooit goed, dat staat er maar te verpieteren", zegt hij. "En het levert ook nog werkgelegenheid op in onze stad, dus ik denk een goed idee." Eerder werd erover gesproken dat er asielzoekers gehuisvest zouden worden in het leegstaande gebouw, maar daar bleek geen draagvlak voor te zijn. "Ik verwacht hier wel veel draagvlak voor", zegt de burgemeester over de heropening als gevangenis.
De afgelopen vijf jaar stond het gebouw helemaal leeg. Het werd wel af en toe gebruikt als oefenterrein voor speciale eenheden van politie en defensie.
