Gebrek aan zon en wind leidt tot recordprijs van elektriciteit

• 

  Rob Koster

  verslaggever Economie

Mensen met een dynamisch energiecontract doen er goed aan vandaag zo weinig mogelijk stroom te verbruiken. De gemiddelde uurprijs bereikte gisteren al een recordhoogte, vandaag is die nog vijftig procent hoger. Tussen vijf en zes uur vanmiddag kost elektriciteit maar liefst 1,2 euro per kilowattuur.

Mensen met een variabel of vast contract merken niets van de hoge uurprijs. Zij betalen het tarief dat is vastgelegd in hun energiecontract. Zo'n vier miljoen mensen hebben een vast contract voor één of meer jaar. Ruim drie miljoen mensen hebben een variabel contract dat meestal per kwartaal wordt aangepast.

Het aantal huishoudens in Nederland met een dynamisch contract steeg in het afgelopen jaar van een kleine 250.000 naar ruim 350.000. Zij betalen de uurprijs voor elektriciteit. Via een app krijgen ze de uurprijzen voor de komende dag door. Daar kunnen ze dan rekening mee houden bij het bepalen wanneer ze veel of weinig energie verbruiken. Vanmiddag om vijf uur thuis je elektrische auto opladen, is dus niet zo'n goed idee.

Elektriciteit uit gas is duur

De belangrijkste oorzaak van de hoge elektriciteitsprijs vandaag is het weer. "Het is grijs, dus is er weinig zonne-energie en het waait niet, dus is er ook nauwelijks windenergie," zegt Martien Visser, energie-expert en lector aan de Hanzehogeschool in Groningen.

Maar het ligt niet alleen aan het weer. "Als er geen zon en wind zijn, moeten de gascentrales harder draaien en er zijn op dit moment relatief veel gascentrales in onderhoud." Elektriciteit uit gas is duurder dan uit zon en wind en nu er minder gascentrales beschikbaar zijn gaat de prijs nog verder omhoog.

En dan is er ook nog een internationale component, vertelt Visser: "Duitsland heeft veel kerncentrales gesloten en probeert zo min mogelijk bruinkool te verstoken. Er gaat daarom ook flink wat Nederlandse elektriciteit de grens over naar Duitsland." De elektriciteitsprijs in Duitsland is vandaag zelfs nog hoger dan in Nederland.

Verdienmodel gascentrales onder druk

De elektriciteitsproductie wordt de komende jaren steeds sterker afhankelijk van zon en wind. Energiebedrijven zien dat het verdienmodel van gascentrales hierdoor onder druk komt te staan. De eigenaar van een grote gascentrale in Rotterdam dreigt daarom de Rijnmond 1 centrale te sluiten.

Omdat gascentrales op termijn niet meer rendabel zijn, maar we ze wel zo nu en dan nodig hebben, wordt nagedacht over een zogenoemde capaciteitsmarkt. Energiebedrijven krijgen dan een vergoeding om hun gascentrale stand-by te laten staan. Zodra er een tekort aan zon en wind is, kunnen de gascentrales aangezet worden, om zo het tekort aan elektriciteit op te vangen.

Elektriciteitsprijs soms negatief

Na tien uur vanavond zakt de elektriciteitsprijs weer naar een normaal niveau van rond de dertig cent per kilowattuur, maar de onvoorspelbaarheid van de hoeveelheid zon en wind zal niet voor het laatst tot een piek in de elektriciteitsprijs leiden.

Overigens hoeven we geen medelijden te hebben met mensen die een dynamisch contract hebben. De afgelopen zomer is de elektriciteitsprijs rond het middaguur ook vaak negatief geweest. Op die momenten betaalden ze juist veel minder dan mensen met een vast of variabel contract.