Grote batterijparken moeten een einde maken aan gratis elektriciteit

• Rob Koster

  Economieverslaggever

Elektriciteit was gisteren een groot deel van de dag gratis. Sterker nog, bedrijven en particulieren die de actuele uurprijs betalen kregen geld toe. Een strak blauwe hemel met veel zon en harde wind leverden zo veel duurzaam opgewekte stroom op dat de prijs negatief werd.

Dat gebeurt steeds vaker: de vereniging van duurzame energiebedrijven (NVDE) verwacht dat in de loop van dit jaar 50 procent van de elektriciteit in Nederland uit zon en wind komt. Zodra de zon ondergaat en de wind gaat liggen stijgen de prijzen juist vaak weer naar grote hoogte omdat gas- en kolencentrales dan het gebrek aan zon en wind moeten compenseren.

Een van de manieren om dit in de toekomst te voorkomen, is de aanleg van grote batterijparken die de duurzame elektriciteit opvangen als er te veel is en weer teruggeven aan het elektriciteitsnet bij een tekort. Tennet wordt overspoeld met voorstellen.

In alle provincies

In onder meer Lelystad en Vlissingen liggen al batterijparken waar stroom van zon en wind wordt opgeslagen. Als het aan landelijk netbeheerder Tennet ligt komen er in alle provincies een aantal van dit soort grote batterijparken. De grilligheid van de hoeveelheid stroom uit zon en wind veroorzaakt grote prijsschommelingen op de dagelijkse elektriciteitsmarkt.

Tennet ziet weliswaar een belangrijke rol voor dit soort batterijparken maar is geschrokken van het grote aantal aanvragen. In totaal heeft de netbeheerder voor 45 gigawatt aan aanvragen voor aansluiting op het hoogspanningsnet gekregen. In de nabije toekomst ziet Tennet ruimte voor zo'n 10 gigawatt. De aanvragen zijn "rijp en groen" volgens een woordvoerder en gaan lang niet altijd over plaatsen waar er batterijen nodig zijn.

Het bedrijf Giga Storage gaat in Delfzijl het grootste batterijpark van Europa bouwen. Bij een tekort aan elektriciteit moet het zeven procent van Nederland even van stroom kunnen voorzien. De accu's worden geplaatst op het terrein van de voormalige aluminiumfabriek Aldel, dat afgelopen jaar failliet ging vanwege de hoge elektriciteitsprijzen.

Omdat de fabriek net zo veel elektriciteit verbruikte als de hele stad Groningen heeft het terrein een eigen aansluiting op het hoogspanningsnet. Dit soort aansluitingen zijn schaars en duur en nieuwe aanleg kan lang duren.

De eigenaren van de batterij-exploitant hebben daarom 12 miljoen euro aan de curator van Aldel betaald, nog voor de vergunning is geregeld. Vanaf volgend jaar moet er gebouwd gaan worden, in totaal komen er vijftien voetbalvelden aan batterijen te liggen op een kwart van het fabrieksterrein.

Het gaat om een investering van "ettelijke honderden miljoenen euro's," volgens technisch directeur Maarten Quist van Giga Storage. Nadat de curator de fabriek heeft gesloopt begint de bouw van het batterijpark met een opslagcapaciteit van 1 gigawattuur.

Hier moet het nieuwe batterijpark komen:

"Er valt heel veel geld te verdienen met de aanleg van batterijparken," zegt Jan Willem Zwang, analist bij adviesbureau Stratergy. Toch denkt hij niet dat er ook echt een wildgroei aan batterijparken gaat ontstaan. "Als je kijkt naar de geschiedenis dan zijn er ook heel veel aanvragen voor wind- en zonneparken gedaan, maar slechts een deel hiervan komt ook echt van de grond en krijgt de financiering en de vergunning rond. Belangrijk is dat de batterijen er komen en dat ze op de goede plek staan."

Minister Jetten voor Klimaat en Energie komt binnenkort met een routekaart energieopslag, waarin meer duidelijk moet worden over de voorwaarden voor de bouw van batterijparken en de locaties die hier voor geschikt zijn.

Ondertussen overlegt Tennet met de provincies in Nederland over het verstrekken van vergunningen voor batterijexploitanten. De batterijen helpen alleen bij de stabiliteit van elektriciteitsnet als ze op de goede plek en het juiste moment stroom opslaan en teruggeven. Bij verkeerd gebruik kunnen de problemen op het net juist toenemen.

Eerder maakte de NOS de onderstaande explainer over het volle Nederlandse stroomnet (en de mogelijke oplossingen):