Coalitie en oppositie eens over onderwijsbegroting, desondanks kritiek
De coalitiepartijen hebben een akkoord bereikt met vier oppositiepartijen over het afzwakken van de geplande onderwijsbezuinigingen met 748 miljoen euro. Na weken praten zijn ze het ook eens over alternatieve bezuinigingen op andere ministeries, om de versoepelingen te betalen. Daarmee is er vrijwel zeker een meerderheid voor de kabinetsplannen in de Eerste Kamer.
CDA-leider Bontenbal zei na afloop dat een deel van de dekking bij het ministerie van Volksgezondheid wordt gehaald. Zo moeten medisch specialisten een hogere bijdrage gaan betalen voor nascholing en bijscholing. Ook wordt er iets gedaan aan "uitwassen" bij de salarissen van specialisten.
In totaal moet VWS 215 miljoen euro inleveren. De oppositiepartijen hadden ingezet op het minder verlagen van het eigen risico in de zorg, maar dat was met name voor coalitiepartij PVV onaanvaardbaar. Die partij had zich in de verkiezingscampagne en de formatie juist hard gemaakt voor afschaffen van het eigen risico, en heeft zich in de formatie neergelegd bij verlaging.
Ook wordt er 173 miljoen euro bezuinigd op zogeheten apparaatskosten van verschillende ministeries. Als voorbeeld noemde Bontenbal dienstauto's.
Verder gaat er minder geld (75 miljoen euro) naar de OV-studentenkaart. Volgens de partijen merken studenten daar niets van. Doordat er minder studenten zijn en ze sinds corona minder reizen lag dat bedrag nog op de plank.
'Slechte begroting minder slecht'
Bontenbal is opgelucht. "Op een gegeven moment wil je wel iets bereiken of er een punt achter zetten. Het is nog steeds niet onze begroting, maar we hebben een slechte begroting minder slecht gemaakt."
Ook PVV-leider Wilders is tevreden. "De onderwijsbegroting is gered. We kunnen hiermee leven." De extra bezuinigingen op andere ministeries noemde hij "acceptabele posten".
Vorige week werden PVV, VVD, NSC, BBB, CDA, SGP, ChristenUnie en JA21 het eens over het schrappen van een behoorlijk deel van de voorgenomen twee miljard euro aan bezuinigingen op het onderwijs. Er werd onder meer afgesproken dat de langstudeerboete niet wordt ingevoerd en dat de maatschappelijke diensttijd blijft bestaan.
Ook worden de bezuinigingen op de lerarensalarissen teruggedraaid en wordt er 40 miljoen euro geïnvesteerd in wetenschappelijk onderzoek,
De afgelopen dagen werd er onderhandeld over de financiële dekking. Die gesprekken liepen aanvankelijk zeer moeizaam. Van verschillende kanten werd gisteren gezegd dat het vandaag "erop of eronder" zou worden. Volgens ingewijden hebben de coalitiepartijen vanmorgen een nieuw bod gedaan, dat meer in de smaak viel bij de oppositiepartijen.
Vier oppositiepartijen hebben de coalitie dus de reddingsboei toegeworpen. Toch willen de fractievoorzitters van CDA, SGP, ChristenUnie en JA21 niet gezien worden als 'gedoogpartners' van het kabinet-Schoof.
"Ik sta hier niet om de coalitie overeind te houden", zei partijleider Bikker van de ChristenUnie. "Ik sta hier wel om de Onderwijsbegroting te verbeteren."
Alsnog forse kritiek
Andere oppositiepartijen zijn juist uiterst ontevreden over de vernieuwde onderwijsbegroting. Onder meer GroenLinks-PvdA, DENK, PvdD en de SP wijzen erop dat er nog steeds meer dan een miljard euro wordt bezuinigd. Meerdere partijen spreken over een historische vergissing. Ook organisaties in het onderwijs zijn niet te spreken over de bezuinigingen.
Nu er een akkoord ligt, kan er vandaag in de Tweede Kamer gestemd worden over alle begrotingen van het kabinet-Schoof voor 2025. Daarna moet ook de Eerste Kamer nog met de plannen instemmen. Daar heeft het kabinet geen automatische meerderheid, maar door de deal met de vier oppositiepartijen is dat probleem nu vrijwel zeker opgelost.
