Roemeens hof: kiezers zijn misleid door agressieve campagne
De presidentsverkiezingen in Roemenië zijn ongeldig verklaard omdat kiezers verkeerd zijn geïnformeerd. Het verkiezingsproces is niet goed verlopen en de kieswet is op meerdere punten overtreden. Dat blijkt uit de motivering van de uitspraak van het Roemeense Constitutionele Hof, de hoogste rechter in het land.
Het hof bepaalde vanochtend dat de eerste ronde van de verkiezingen opnieuw moet worden gehouden. Eerder had het hof geoordeeld dat de uitslag wel geldig was.
Afgelopen woensdag gaf president Iohannis documenten van de veiligheidsdiensten vrij waaruit de bemoeienis van Rusland zou blijken, na berichten over Russische inmenging bij de eerste ronde.
Die werd verrassend gewonnen door de uiterst rechtse en pro-Russische kandidaat Calin Georgescu. Hij werd uit het niets de grootste met 23 procent, terwijl hij in de peilingen op nog geen 10 procent stond. Het hof noemt geen namen, maar stelt onder meer vast dat een van de kandidaten de regels met betrekking tot de financiering van verkiezingscampagnes heeft overtreden.
Alom aanwezig
Die kandidaat, met wie op Georgescu wordt geduid, had bij de kiesraad gemeld dat de begroting voor zijn campagne nihil was. Maar uit de vrijgegeven documenten blijkt dat die juist veel geld moet hebben gekost: Georgescu heeft agressief reclame gemaakt op sociale media, met name op Tiktok, waar hij alom aanwezig was.
"Het is algemeen bekend dat een verkiezingscampagne veel geld kost, en hier is een grote tegenstelling zichtbaar tussen de gevoerde campagne en het door de kandidaat aangemelde budget", schrijft het hof.
Aanbevelingsalgoritmes
Die gang van zaken roept in de ogen van de rechters veel twijfels op over het eerlijke verloop van de verkiezingen. Kandidaten moeten bij verkiezingen gelijke toegang hebben tot socialemediakanalen, nieuwe technologie en AI en gelijke kansen hebben om hun campagne te financieren, benadrukt het hof. Dat is hier dus niet gebeurd.
Uit de documenten van de veiligheidsraad bleek dat de filmpjes van Georgescu massaal door een "statelijke actor" gepromoot werden via gecoördineerde accounts, aanbevelingsalgoritmes en betaalde reclames. Aangenomen wordt dat die statelijke actor Rusland is, al benoemt het hof dat niet in zijn vonnis.
Georgescu is woedend en bestempelt het optreden van het Constitutionele Hof als "een coup". De democratie "ligt onder vuur", wat hem betreft. Hij wil het besluit aanvechten. Dat geldt ook voor zijn tegenstrever Elena Lasconi, die op het nippertje de tweede ronde had gehaald en die ook woest is over de uitspraak.
Het hof heeft bepaald dat zittend president Iohannis moet aanblijven tot de verkiezingen opnieuw zijn gehouden en er een nieuwe president is beëdigd. Iohannis had vanmiddag al gezegd dat hij op zijn post zal blijven. Een nieuwe verkiezingsdatum is nog niet bekend.
