ChatGPT voor sintgedicht? Daar wordt steeds vaker voor gezwicht

• Noor de Kort

  redacteur Online

"Sinterklaas zat eens te denken, wat hij jou zou schenken." Het is dé beginregel voor iedereen die het maken van een sinterklaasgedicht verschrikkelijk vindt, maar niet ontkomt aan de jaarlijkse rijmelarij. Voor iedereen met sinterklaasstress zijn er tegenwoordig ook chatbots met kunstmatige intelligentie (AI) die een handje helpen.

Steeds meer mensen maken daar gebruik van, ziet AI-specialist Lars van Gils van het bedrijf PromptGorillas. "Bij trainingen vraag ik vaak voor de grap of mensen voor hun sinterklaasgedicht wel eens een chatbot hebben gebruikt. Dan gaat de helft van de handen omhoog."

Alleen: past het gebruik van AI wel bij het sinterklaasfeest? Daarover zijn de meningen verdeeld. "Een deel van de charme van een sinterklaasgedicht zit hem ook wel in het persoonlijke karakter, en dat het misschien een beetje knullig geschreven is", vindt Michael Janus van de website Mick's Rijmwoordenboek. Dichter en cultuurhistoricus Jan de Bas vindt dat een chatbot "nogal haaks staat op originele creativiteit".

Maar volgens Van Gils kun je prima een persoonlijk gedicht maken met bijvoorbeeld ChatGPT. "Als je maar goede opdrachten geeft."

Oude traditie

Wanneer de traditie van dichten met sinterklaas precies is ontstaan, is niet helemaal duidelijk, zegt cultuurhistoricus De Bas, die onderzoek deed naar het sinterklaasfeest. Wel zeker is dat de gedichten populairder werden vanaf het begin van de 20e eeuw.

"Het schrijven van gedichten beleefde een hoogtepunt in de jaren 50 en 60", zegt hij. "Die periode wordt sowieso gezien als het hoogtepunt van het sinterklaasfeest."

Vanaf de jaren 60 werd het feest langzaam minder groot. "Toen kwam de Kerstman op, door commercie." Toch bestaat Sinterklaas, meer dan een halve eeuw later, nog steeds. Mét gedichten.

Veel elementen

Een goed sinterklaasgedicht is volgens De Bas "persoonlijk, origineel qua beeldspraak, en het heeft een goed ritme". Wat volgens hem ook goed werkt: "humor, ironie, relativering, contradictie, herhaling, of een opsomming met spanning van klein naar groot". En veel sinterklaasgedichten rijmen natuurlijk.

Best een uitdaging dus, ook voor een chatbot. Volgens AI-specialist Van Gils kun je het best een opdracht geven met verschillende elementen. Allereerst moet je de chatbot een duidelijke rol geven. "Bij sinterklaasgedichten dus die van dichter."

Vervolgens is het zaak de chatbot van zo veel mogelijk informatie te voorzien: voor wie is het gedicht, wat is je relatie tot die persoon, wat heeft diegene voor hobby's, en in welk rijmschema moet het gedicht geschreven zijn?

"Dan is er nog de tone of voice", zegt Van Gils. "Moet het lief zijn, of sarcastisch?" Ook de structuur doet ertoe: "Hoeveel zinnen wil je, en hoe lang moeten ze zijn?" Verder helpt het volgens Van Gils om de chatbot voorbeelden te geven, bijvoorbeeld sinterklaasgedichten die je eerder hebt gemaakt.

'Cadeau laten kopen'

Op de website van PromptGorillas staat sinds vorige week een chatbot voor sinterklaasgedichten, waarin al dit soort vragen al zijn verwerkt. "In een paar dagen tijd is hij 80.000 keer gebruikt", zegt Van Gils.

Ook op de website Mick's Rijmwoordenboek staat sinds dit jaar een chatbot, die gebruikmaakt van ChatGPT en een aantal algoritmes van het rijmwoordenboek. Eigenaar Janus vindt het goed te verdedigen om een gedicht te schrijven met een paar tools erbij, zoals het rijmwoordenboek of een chatbot. Maar je gedicht helemaal uitbesteden aan een chatbot is volgens hem "een beetje hetzelfde als een cadeau voor je vrouw door iemand anders laten kopen".

Het hangt ook een beetje van de situatie af, vindt Janus. Als je voor heel veel collega's een gedicht moet maken, is een chatbot volgens hem een uitkomst. "In een familiesetting kies je misschien sneller voor een zelfgeschreven gedicht." Daar sluit dichter De Bas zich bij aan: "Als je een persoonlijk gedicht wil maken voor je schoonzus, kun je toch het best putten uit eigen ervaringen."

Van Gils ziet chatbots als "een inspiratiebron en hulpmiddel waar je zelf nog een eigen draai aan geeft". Vroeger gebeurde dat ook al, zegt hij: "Mensen haalden sinterklaasgedichten van internet af, en gingen die wijzigen. Dus is er wel heel veel veranderd?"