Onbewezen gezondheidsclaims op voedsel, van de EU mag het

Consumenten krijgen steeds meer te maken met misleidende voedseletiketten, zegt de Europese Rekenkamer in een rapport. EU-wetgeving biedt volgens de Rekenkamer onvoldoende bescherming tegen onduidelijke en misleidende informatie op voedselverpakkingen.

"Er zijn honderden verschillende regelingen, logo's en claims die de consument moet ontcijferen", zegt Keit Pentus-Rosimannus, lid van de Europese Rekenkamer.

De regels kunnen zelfs misleiding in de hand werken. Bedrijven mogen nu bijvoorbeeld ook op producten met veel vet, suiker en/of zout gezondheidsclaims op etiketten zetten. Zo kunnen producten met veel suiker aangemerkt worden als 'eiwitrijk product' en kunnen er talloze onbewezen claims op producten met plantaardige stoffen staan.

Allergieën

Volgens de Rekenkamer worden consumenten met allergieën of bepaalde dieetwensen door de huidige wetgeving beperkt in hun keuzes. Fabrikanten zetten uit voorzorg op etiketten dat producten misschien sporen van noten of melk bevatten, terwijl dat vaak niet het geval is. Voedsel kan allergenen bevatten door ingrediënten in het product, maar dat kan ook door kruisbesmetting komen.

Dat kan bijvoorbeeld gebeuren als producten met en zonder allergenen in dezelfde vrachtwagen vervoerd worden. Om schadeclaims te voorkomen, vermelden sommige fabrikanten dat hun producten allergene stoffen bevatten.

In Nederland werd dit ook geconstateerd door het ministerie van Volksgezondheid. Daarom is bepaald dat fabrikanten vanaf 1 januari 2026 nauwkeuriger hun producten moeten checken op allergenen en de etiketten moeten aanpassen.

Standaardisatie

De verwarring wordt voor een deel veroorzaakt door het gebrek aan EU-standaardisatie. Landen kunnen hun eigen systemen gebruiken om voedingswaardes aan te duiden. Zo gebruikt Nederland het 'Nutri-Score' systeem, en Scandinavische landen het 'Keyhole' logo.

Ook worden te weinig controles uitgevoerd op vrijwillige claims, zoals gezondheidsclaims, en op de online verkoop van voedsel. De boetes die worden opgelegd voor overtredingen van de EU-regels zijn volgens de Rekenkamer niet afschrikwekkend genoeg.

In het rapport beveelt de Rekenkamer aan dat de Europese Commissie de regels aanscherpt vóór 2027. Vooral de regels voor voedings- en gezondheidsclaims en allergenen moeten nauwkeuriger en strenger. Ook wil de Rekenkamer strengere controles en meer inlichtingscampagnes voor consumenten.