Allergie-waarschuwing op etiketten vaak onnodig, nieuwe regels voor fabrikanten

Fabrikanten van voedingsmiddelen moeten nauwkeuriger controleren welke allergene stoffen in hun producten zitten. Nu zetten fabrikanten nog vaak uit voorzorg op de etiketten dat er 'sporen' van bijvoorbeeld noten of melk in hun producten kunnen zitten, terwijl dat vaak niet het geval is. Voedselproducenten hebben twee jaar de tijd om de etiketten aan te passen: vanaf 1 januari 2026 moet de informatie kloppen.

Ongeveer 3 procent van de Nederlandse bevolking heeft een voedselallergie, dat zijn ruim een half miljoen mensen. Voedingsmiddelen kunnen allergenen bevatten door de ingrediënten in het product. Het kan ook komen door kruisbesmetting: producten met verschillende ingrediënten die met elkaar in aanraking komen, bijvoorbeeld omdat ze in dezelfde vrachtwagen zijn vervoerd.

En vooral bij dat laatste willen fabrikanten geen risico lopen. Om schadeclaims voor te zijn, vermelden steeds meer fabrikanten de afgelopen jaren op hun producten dat er mogelijk allergene stoffen in zitten, zegt Erna Botjes van de Stichting Voedselallergie tegen de NOS. Met deze nieuwe regel van het ministerie van Volksgezondheid moet er meer duidelijkheid komen.

Nadine is allergisch voor noten, pinda en ei. Bij het boodschappen doen moet ze de etiketten heel goed lezen, anders kan ze zelfs in het ziekenhuis belanden:

Volgens Botjes is de nieuwe wet het resultaat van bijna twaalf jaar onderhandelen. "Tot nu toe stonden er vaak waarschuwingen op producten terwijl het veilig voor je was. Of andersom: dat er wel allergenen in zaten zonder waarschuwing. Het was af en toe Russische roulette of je iets wel of niet kon eten."

Botjes benadrukt dat fabrikanten wel degelijk hun best doen om het productieproces te monitoren, maar er toch waarschuwingen op zetten uit angst dat ze producten moeten terughalen na een klacht. "Zo kom je dus hele rare waarschuwingen tegen, zoals 'kan noten bevatten' op een kropsla", aldus Botjes.

Onderzoeksinstituut TNO doet al jaren onderzoek naar vermeldingen van allergenen op etiketten. Tot nu toe ontbrak het aan regelgeving over wanneer fabrikanten moeten waarschuwen voor een risico op allergenen. "Met de nieuwe regels is dat voorbij", zegt hoogleraar Geert Houben, hoofdwetenschapper voedselallergie en immunotoxicologie bij TNO in een verklaring op de site.

Spoedeisende hulp

Volgens het nieuwe beleid mag alleen nog worden gewaarschuwd voor allergenen op etiketten als er daadwerkelijk een risico bestaat voor mensen met een voedselallergie.

Houben is blij met deze nieuwe regel. "Onderzoek van TNO en UMC Utrecht liet zien dat jaarlijks 4 procent van voedsel-allergische mensen als gevolg van een allergische reactie op de spoedeisende hulp belandt. Dat is ruim elk half uur één. Dat aantal gaat gegarandeerd naar beneden met deze nieuwe regels."

Ook Botjes van de Stichting Voedselallergie is blij dat er meer duidelijkheid komt. "Als je nu een waarschuwing leest weet je tenminste of je dat product wel of niet in je mandje kan leggen."