OM vervolgt Sywert van Lienden en compagnons om mondkapjesdeal

Het Openbaar Ministerie begint een rechtszaak tegen Sywert van Lienden en de twee andere bestuurders van de Stichting Hulptroepen Alliantie (SHA). De drie worden vervolgd voor oplichting, verduistering, valsheid in geschrifte en witwassen, meldt het OM.

De eerste zitting in de zaak staat gepland voor 19 december. "Nu is het onze beurt om getuigen te horen en bewijsstukken aan te dragen zodat de rechtbank kan oordelen", schrijft Van Lienden op X in reactie op de aankondiging.

"Het dossier zoals het er nu ligt ontkracht naar mijn mening dit verhaal al. Deze stap is weliswaar schadelijk, maar biedt (ook) duidelijkheid: we kunnen (eindelijk) beginnen."

Centraal staat de mondkapjesdeal die Van Lienden en zijn compagnons Bernd Damme en Camille van Gestel sloten met het ministerie van Volksgezondheid aan het begin van de coronapandemie. Hoewel ze deden voorkomen alsof ze zich belangeloos inzetten om beschermingsmiddelen voor zorgpersoneel te leveren, streken ze daar zelf miljoenen voor op.

Druk opgevoerd

Van Lienden had destijds op X de druk opgevoerd op het kabinet dat "binnen 1-2 weken" iedereen in de zorg goed beschermd kon werken als "verkokerde bureaucratieën" niet zo moeilijk zouden doen. Toenmalig minister De Jonge besloot de samenwerking met Van Lienden aan te gaan, want "je kunt die Sywert beter inside pissing out hebben", concludeerde hij in appverkeer met ambtenaren.

Zo raakten de organisaties die de drie hadden opgericht betrokken bij de aanschaf van 40 miljoen mondkapjes voor 100 miljoen euro. Bedrijven als Coolblue en Randstad hielpen kosteloos mee, omdat ze ervan uitgingen dat het allemaal verliep via de Stichting Hulpgoederen Alliantie.

Wat weinigen wisten, was dat de bestuurders ook de commerciële Relief Goods Alliance hadden opgericht. De drie hadden dat moedwillig vaag gehouden, bleek later uit vrijgegeven gesprekken, om "gillend rijk" te worden. Zo verdiende Van Lienden 9 miljoen aan de deal en zijn beide partners elk 5 miljoen.

De geleverde producten bleken later nauwelijks gebruikt: ze bleven in de opslag liggen en werden vanwege verscherpte regels afgekeurd.

Excessief

De verontwaardiging was groot toen de Volkskrant en Follow the Money in 2021 de constructie openbaarden. Van Lienden gaf toe "excessief veel" te hebben verdiend, maar weigerde geld terug te betalen. Hij stelde dat het ministerie al die tijd op de hoogte was geweest van de constructie. Verder zei hij dat hij het rendement van de miljoenen zou gaan gebruiken voor maatschappelijke doelen.

In februari 2022 werden de drie aangehouden na aangiftes door Randstad en Coolblue. Ze werden later ontslagen bij de stichting en er werd beslag gelegd op banktegoeden. Via een civiele rechtszaak proberen de Nederlandse Staat en de Stichting Hulptroepen Alliantie de miljoenen nog terug te krijgen.