Generatie Z krijgt overhand bij Oranje: 'Wordt een heel mooi team, zeker weten'
De vernieuwing van bondscoach Ronald Koeman is niet alleen zichtbaar op het veld, maar ook in de cijfers. Gestaag verdwijnen de ouderen uit de selectie en krijgt het Nederlands elftal, dat vanavond in de Nations League uit tegen Bosnië en Herzegovina speelt, een ander gezicht. Ruim driekwart van de huidige selectie bestaat uit de zogenoemde Generatie Z.
'Gen Z' wordt doorgaans gedefinieerd als de mensen geboren vanaf 1997 tot en met 2012. Het is de eerste generatie die volledig is opgegroeid in een digitale wereld, gewend aan de smartphone en sociale media.
Wars van hiërarchische verhoudingen zijn ze ook. Een nieuwe generatie vergt nieuwe communicatie en een andere aanpak, zo ondervond Erwin van de Looi (1972, Generatie X) in zijn periode als bondscoach van Jong Oranje van 2018 tot 2023.
"Toen ik het overnam bij Jong Oranje was de publieke opinie over deze generatie nogal negatief", weet Van de Looi. "Ze werden arrogant genoemd, ver van de werkelijkheid, moeilijk benaderbaar, een 'pizza-generatie' die niet presteerde."
'Als coach moet je goed verhaal hebben'
Van de Looi wilde zijn jongens begrijpen en besloot zich grondig te verdiepen. Daarvoor las hij onder meer het boek Generatie Z van René Boender. De schrijver werd zelfs uitgenodigd voor een gesprek en gaf een presentatie aan de staf van Jong Oranje. Lessen werden getrokken.
"De jongens van Generatie Z staan anders in de wereld", leerde Van de Looi. "Ze zijn wijs, kunnen alles opzoeken op internet, kunnen overal kennis vergaren en dat doen ze ook. Je moet als coach dus met een goed verhaal komen om ze mee te krijgen."
Van de Looi zag voor zichzelf een taak te inspireren en waar nodig persoonlijk te helpen. Zoals hij Brian Brobbey uit de brand hielp toen die ongelukkig was bij RB Leipzig.
"Brian was geblesseerd en er kwam een interlandperiode aan", vertelt Van de Looi. "Hij wilde graag naar ons komen, maar dat mocht niet van Leipzig omdat hij niet fit was. Toen heb ik de trainer, Jesse Marsch, gebeld."
Marsch stemde toe dat Brobbey toch naar Zeist kwam om verder te revalideren en een half uur mee te doen tegen Gibraltar. "Als coach had ik kunnen denken dat Gibraltar onbelangrijk was. Maar zo kon Brobbey even terug naar Nederland. Dat hielp hem."
'What's in it for me?'
Gedrevenheid, ambitie en professionaliteit noemt Van de Looi als andere kenmerken. "En individueel ingesteld. What's in it for me? Die vraag is voor hen belangrijk. Daar hebben we gebruik van gemaakt, binnen het teambelang: Jong Oranje als tussenstap naar het grote Oranje."
Van de Looi ziet Teun Koopmeiners als voorbeeld: "Een jongen met zelfreflectie. Die haalt overal kennis vandaan, is slim, op en top prof, altijd met ontwikkeling bezig, maakt goede, bewuste keuzes. En heeft veel talent natuurlijk, laat dat duidelijk zijn."
Noa Lang is een van de zes spelers geboren in 1999 in de huidige selectie van Koeman. "Noa is een jongen waar je alleen van kan houden", zegt Van de Looi. "Een keer heb ik hem niet opgeroepen. Hij ging van Ajax naar Club Brugge, wilde verhuurd worden, maar werd verkocht. Dat gebeurde allemaal tijdens de interlandbreak bij ons."
"Hij was daar emotioneel over", gaat Van de Looi verder. "Als Noa blij is, is hij echt blij, als hij verdrietig is, echt verdrietig. Hij was er met zijn hoofd niet bij, logisch. Maar ik moest de belangen van Jong Oranje waarborgen en heb hem de volgende keer niet opgeroepen."
Toen hebben de twee in Rotterdam een kop koffie gedronken. "Vanuit Gen Z weet ik dat je iemand zo kan inspireren en helpen", zegt Van de Looi. "Daarnaast is het gewoon part of the job."
Jong Oranje als voorportaal van Oranje
Het merendeel van de nieuwe generatie bij Oranje passeerde het Jong Oranje van Van de Looi. Maar liefst 32 (latere) internationals had hij onder zijn hoede. "Als ik die cijfers hoor, is het geslaagd", zegt Van de Looi.
Onder zijn leiding plaatste Jong Oranje zich met de lichting 1998/1999 en jonger na drie mislukte kwalificaties voor het EK van 2021, waar de halve finales het eindstation waren. Met de lichting 2000/2001 haalde Jong Oranje het EK van 2023 (uitgeschakeld in groepsfase).
Nu ziet Van de Looi de Generatie Z opkomen bij het grote Oranje. "Mooi om te zien. In beide lichtingen zit veel talent. Als je die combineert met spelers als Virgil van Dijk en Frenkie de Jong krijg je een heel mooi team. Zeker weten."
