Shell wint zaak in hoger beroep: geen extra verplichting voor CO2-afbouw
Shell hoeft zich niet extra in te spannen om de uitstoot van schadelijke stoffen te verminderen. Het gerechtshof in Den Haag veegt in een hoger beroep een eerdere uitspraak van de rechtbank van tafel.
Milieudefensie had in 2021 via de rechter afgedwongen dat Shell de uitstoot van CO2 versneld moest terugdringen. Die uitspraak was internationaal geruchtmakend en er was dan ook veel aandacht voor het hoger beroep.
In de uitspraak van het hof leek het balletje in eerste instantie diezelfde kant op te rollen. De rechter herhaalde dat bescherming tegen klimaatverandering een mensenrecht is.
"Juist producten van ondernemingen als Shell hebben een klimaatprobleem teweeggebracht", stelde het hof. Shell heeft een eigen verplichting om meer te doen tegen klimaatverandering dan wettelijk is vastgelegd.
Zinloos
Maar om Shell meer te laten doen dan andere energieproducenten heeft volgens het hof geen enkele zin. Shell te verplichten te stoppen met het doorverkopen van olie en gas van andere bedrijven is volgens het hof zinloos: concurrenten zouden het werk van Shell dan gewoon overnemen.
Bij Milieudefensie kwam de uitspraak hard aan. De actiegroep verbaasde in mei 2021 vriend en vijand door Shell met succes voor de rechter te slepen over de uitstoot van CO2. De rechter vond toen dat de oliegigant te weinig eigen verantwoordelijkheid nam door te wijzen naar de wettelijke regels.
Klimaatverandering brengt mensenrechten zoals het recht op leven en een ongestoord gezinsleven in gevaar, zo redeneerde de rechtbank. En daarmee kunnen individuele bedrijven ook privaatrechtelijk verantwoordelijk worden gehouden.
Het gerechtshof onderschrijft dat. Over de opdracht om de eigen uitstoot eind 2030 te hebben verminderd met 45 procent ten opzichte van het niveau van 2019, oordeelde het hof dat Shell hier al mee bezig is: "Shell doet al wat Milieudefensie van haar vordert."
Over de belangrijkste opdracht, namelijk om er ook voor te zorgen dat toeleveranciers en klanten ook minder uitstoten, oordeelde het hof anders dan de rechtbank. Volgens het hof is de praktijk namelijk veel complexer. Een bedrijf dat bijvoorbeeld energie op kolen opwekt kan via Shell overstappen op gas. Dat stoot ook CO2 uit, erkende het hof, maar aanzienlijk minder dan kolen.
Doorverkoop
Ook de opdracht voor Shell om te stoppen met het doorverkopen van olie en gas van andere producenten heeft volgens het hof weinig zin. "Het is dan niet aannemelijk dat de fossiele brandstoffen de eindgebruiker niet bereiken. Het is mogelijk dat de olie en gas via andere tussenhandelaren worden verkocht."
Bij Milieudefensie kwamen de tranen los na de uitspraak. Ook omdat de organisatie met de rechterlijke zege op zak meer bedrijven wilde dwingen tot aanpassen van beleid. Zo heeft Milieudefensie zijn pijlen na Shell gericht op ING. Als de bank de uitstoot niet vermindert en vervuilende klanten vasthoudt, wil Milieudefensie ook ING via de rechter hiertoe dwingen. Op de eigen website noemt Milieudefensie ook ABN Amro, Ahold Delhaize, KLM en Unilever als grote vervuilers.
