Wachtlijsten IND lopen op, onbegrip in Kamer over asielbezuinigingen
De wachtlijsten voor asielzoekers worden de komende jaren steeds langer, volgens prognoses van het ministerie van Asiel en Migratie. Tweede Kamerleden snappen niet dat het kabinet tegelijkertijd fors wil bezuinigen op de asielketen.
Het duurt nu gemiddeld meer dan een jaar (61 weken) voordat een asielzoeker te horen krijgt of hij of zij mag blijven. Dat was vorig jaar nog net iets minder dan een jaar.
De stapel met asielverzoeken waar de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) nog niet aan toegekomen is, wordt de komende jaren alleen maar groter. Nu wachten er 69.000 mensen totdat de IND hun asielverzoek in behandeling neemt en volgend jaar zijn dat er 91.000. Die stapel groeit de komende jaren door naar 130.000 wachtenden in 2030.
Debat vandaag
De Tweede Kamer debatteert vandaag over de begroting van PVV-minister Faber van Asiel en Migratie. Wat opvalt in haar begroting is dat ze de eerste jaren nog uitgaven heeft ingeboekt die ongeveer op het hoge huidige niveau zitten. Zo wordt er in 2026 circa 9,8 miljard euro voor haar ministerie uitgetrokken. Maar het jaar erna zou haar ministerie ineens met 2,9 miljard euro alle opvang moeten kunnen regelen.
Meerdere Kamerleden snappen weinig van dat financiële plaatje. Ook gezien de oplopende wachtlijsten bij de IND snappen ze niet hoe het kan dat die organisatie het in 2027 plots met een veel lager budget moet doen. Zelfs als de instroom van asielzoekers dan fors naar beneden gaat, zoals Faber hoopt, zou de IND het huidige budget goed kunnen gebruiken om achterstanden weg te werken.
Jojo-effect
CDA-voorman Bontenbal vindt het "geen geloofwaardig verhaal" en "niet fatsoenlijk begroten". Volgens hem is het humaner en levert het juist geld op als er genoeg personeel is bij de IND dat snel een besluit kan nemen over de status van asielzoekers.
Coalitiepartij NSC heeft ook kritische vragen. Het zou goed zijn voor de IND als ze daar de zekerheid hebben dat ze personeel in dienst kunnen houden, denkt Kamerlid Boomsma. "We moeten niet een herhaling hebben van de afgelopen jaren waarin stelselmatig eigenlijk te weinig is begroot voor de IND. Daardoor kreeg je een soort jojo-effect", beschrijft hij.
En door die te krappe begrotingen ging de IND weer te snel bezuinigen, zegt Boomsma. "Waardoor vervolgens weer achterstanden ontstonden. Dat is ook slecht voor de IND."
'Chaos creëren'
Sommige Kamerleden vermoeden dat de bezuinigingen bijdragen aan wat Faber wil: uitstralen dat het hier lang duurt voordat er een beslissing wordt genomen en hopen dat er daardoor minder mensen komen. "Aardig gezegd is dit wensdenken", zegt Kamerlid Piri (GroenLinks-PvdA). "Maar anders gezegd is dit gewoon wanbeleid om een nog grotere chaos te creëren."
D66-Kamerlid Podt vindt dit ook een belangrijk punt in het debat vandaag: "Zonder voldoende middelen belanden we in een vicieuze cirkel van achterstanden en oplopende kosten".
Faber zegt dat zij bij de Voorjaarsnota gaat kijken of er in 2027 geld bij moet. Maar uitvoeringsorganisaties als de IND willen graag snel duidelijkheid over wat zij in de toekomst krijgen, zodat ze stabieler beleid kunnen voeren en personeel kunnen blijven inhuren.
Ook de Algemene Rekenkamer is kritisch over deze begroting omdat er voorlopig genoeg werk te doen is in de asielketen, maar er toch wordt gekort.
De IND wilde niet reageren op de cijfers, de oplopende wachttijden en de dreigende bezuinigingen. Eerder schreef de organisatie wel dat bezuinigingen van honderden miljoenen op de IND een "desastreuze impact" zullen hebben.
In de coalitie is te horen dat uitgaven voor asiel op de lange termijn sowieso onzeker zijn, maar dat de uitgaven op de langere termijn nu expres erg laag zijn ingeboekt zodat Nederland niet te veel uitgeeft volgens de Europese begrotingsregels. In elk geval heeft Faber het plan om sowieso een miljard te bezuinigen op de asielketen omdat ze de instroom omlaag wil.
