In 'schijnproces' veroordeelde Iraanse Duitser geëxecuteerd in Iran
In Iran is de Iraanse Duitser Jamshid Sharmahd geëxecuteerd. De 69-jarige Sharmahd was een dissident en verbleef jarenlang buiten Iran. Hij woonde in de Amerikaanse staat Californië. In 2020 werd hij in Dubai ontvoerd en overgebracht naar Iran. Daar kreeg hij in 2023 de doodstraf opgelegd, volgens Amnesty International in een schijnproces.
De Iraanse autoriteiten hebben alleen bekendgemaakt dat hij vanochtend is terechtgesteld, verdere details zijn niet naar buiten gebracht. In Iran worden terdoodveroordeelden meestal voor zonsopgang opgehangen.
Iran beschuldigde hem onder meer van het plannen van een aanslag op een moskee in 2008. Daarbij werden veertien mensen gedood en raakten meer dan 200 mensen gewond. Hij werd ook beschuldigd van het openbaar maken van geheime informatie over raketlocaties in een tv-programma in 2017.
Schijnproces
De familie van Sharmahd zegt dat de beschuldigingen niet waar zijn en streed jarenlang voor zijn vrijlating. Duitsland zette na de veroordeling in 2023 twee Iraanse diplomaten het land uit. De Verenigde Staten noemden de behandeling van Sharmahd "verwerpelijk" en sprak net als Amnesty over een schijnproces.
Volgens Amnesty was het proces oneerlijk, omdat Sharmahd geen toegang kreeg tot een onafhankelijke advocaat. In een rapport over de zaak schreef Amnesty eerder dat de door de Iraanse overheid aangestelde advocaat Sharmadh alleen zou verdedigen als zijn familie 250.000 dollar zou overmaken. Anders zou de advocaat niets doen.
Iran weigerde ook consulaire bijstand voor Sharmahd vanuit Duitsland. Zo'n weigering is gebruikelijk voor gevangenen die het Iraanse staatsburgerschap hebben.
Sharmadh werd geboren in Teheran en groeide op in Duitsland. Duitse politici noemen de executie een "gruwelijke misdaad" en "verschrikkelijk nieuws". De leider van de politieke partij CDU roept op om de Iraanse ambassadeur in Berlijn uit te zetten.
Laatste contact
Sharmahd was in de zomer van 2020 op zakenreis voor zijn softwarebedrijf. Hij hoopte in Dubai over te stappen op een andere vlucht naar India. In die periode ging reizen moeilijk vanwege corona.
Het is onduidelijk hoe hij is ontvoerd. Zijn familie had op 28 juli 2020 voor het laatst contact met hem. Op basis van data die zijn telefoon heeft verzonden, is duidelijk geworden dat hij vanuit Dubai naar Oman is overgebracht. Op 30 juli kwam er nog een signaal vanuit de havenstad Sohar in Oman. Daarna stopte het signaal. Twee dagen later kondigde Iran aan dat Sharmahd was opgepakt in een "complexe operatie".
Iran voltrekt jaarlijks honderden executies. Amnesty International kwam in mei tot de conclusie dat er in 2023 zeker 853 mensen waren geëxecuteerd. Daarmee neemt Iran het overgrote deel van alle geregistreerde executies wereldwijd voor zijn rekening: 74 procent.
